محاسبه «خط فقر مطلق» و «خط فقر شدید غذایی» توسط دولت

راهکارهای درمان خط فقر در ایران چیست؟

گروه اجتماعی- فقر بزرگ‌ترین آفت هر جامعه است تا جایی که علمای دین می‌گویند؛ فقر حتی دین را نیز از بین خواهد برد. در روزگاری که هستیم که حتی داشتن منبع عظیم خدادادی همچون نفت، گاز و معادن نیز نتوانسته گرهی آنچنانی از وضعیت اقتصادی کشورمان باز کند، بازگشت به آغوش جامعه جهانی آن‌طور که […]

گروه اجتماعی- فقر بزرگ‌ترین آفت هر جامعه است تا جایی که علمای دین می‌گویند؛ فقر حتی دین را نیز از بین خواهد برد. در روزگاری که هستیم که حتی داشتن منبع عظیم خدادادی همچون نفت، گاز و معادن نیز نتوانسته گرهی آنچنانی از وضعیت اقتصادی کشورمان باز کند، بازگشت به آغوش جامعه جهانی آن‌طور که از شواهد پیداست، نزدیک نیست و این در حالی است که بزرگ‌ترین اعمال‌کننده تحریم‌های جهانی بر ضد ایران، یعنی دونالد ترامپ نیز شانس زیادی برای پیروزی در انتخابات ینگه دنیا دارد! در چنین وضعی دولت تصمیم گرفت تا مالیات را تا حد زیادی جایگزین نفت کند که این امر قطعاً با وضعیت موجود سفره‌ها را کوچک و کوچک‌تر می‌کند.

گزارش بانک جهانی از وضعیت فقر در ایران

شنبه‌ای که گذشت، بانک جهانی گزارشی درباره وضعیت فقر در ایران منتشر کرد که در رسانه‌های ایران نیز کم و بیش به آن پرداخته شد. براساس این گزارش طی سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۱۱ جمعیت زیر خط فقر مطلق از حدود ۲۰ درصد به ۲۸٫۱ درصد رسیده و ۴۰ درصد خانوار‌ها نیز در معرض افتادن به زیر خط فقر هستند. در این دوره ۱۰ میلیون نفر دیگر از جمعیت ایران زیر خط فقر رفته‌اند و نابرابری‌های اجتماعی هم تشدید شده است. خانوارهای زن سرپرست، خانوارهای روستایی و خانوارهای پرجمعیت بیشتر در معرض فقر قرار دارند. همچنین نیروی کار شاغل در بخش کشاورزی بیشتر در معرض فقر قرار دارند. علاوه بر افزایش جمعیت فقیر، شکاف و شدت فقر نیز به میزان معناداری طی این دوره افزایش یافته است. ایران در مقایسه با کشورهای هم سطح خود به لحاظ درآمد سرانه، جمعیت فقیر بیشتری دارد. نکته دیگر این است که برآورد خط فقر ملی براساس برابری قدرت خرید با خط فقر ۶٫۸۵ دلار در ازای هر نفر در روز منطبق شده است.

چگونه خط فقر کاهش می‌یابد؟

چه راهکارهایی وجود دارد تا بتوان به مقابله با خط فقر پرداخت؟ برخی از اشتغالزایی و عده‌ای دیگر هم از تولید بیشتر سخن می‌گویند و گروهی هم اعتقاد بر حمایت‌های دولتی برای کاهش خط فقر دارند. بدون شک، یارانه دریافتی از سوی دولت نیز با وجود افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ها نمی‌تواند جوابگوی نیازهای اساسی این خانوار‌ها باشد. گاهی مباحثی در مورد افزایش نرخ یارانه در راستای مقابله با خط فقر و بهبود قدرت خرید مردم مطرح می‌شود اما این اقدام نه‌تنها دردی را درمان نمی‌کند، بلکه با افزایش تقاضا و مصرف بیشتر، بر تورم هم می‌افزاید. تا زمانی که با تورم روبه‌رو هستیم رفع خط فقر هم دشوار و تقریباً ناممکن است زیرا تورم فقر را افزایش می‌دهد و در پی خود رکود را به وجود می‌آورد. رکود هم توقف فعالیت‌های اقتصادی را به دنبال می‌آورد. بر این اساس مهم‌‌ترین راهکار مقابله با خط فقر و کاهش اختلافات درآمدی در سیاست‌های کلان اقتصادی نهفته است که کنترل تورم و مبارزه با رکود را شامل می‌شود؛ زیرا در وضعیت تورمی، چرخ تولید نمی‌گردد و روزبه‌روز بر کاهش تولید، کسادی کسب‌وکار‌ها و بیکاری افزوده می‌شود که ماحصل این شرایط، گسترش خط فقر است.

محاسبه «خط فقر مطلق» و «خط فقر شدید غذایی»

دیروز (دوشنبه) علیرضا عسگریان؛ معاون رفاهی و امور اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی، از محاسبه و خط فقر مطلق و خط فقر شدید غذایی خبر داد و گفت: برنامه عملیاتی رفع فقر مطلق و فقر شدید غذایی به دولت ارائه شده است. وی در گفتگو با ایسنا، ضمن بیان اینکه برنامه عملیاتی رفع فقر مطلق و فقر شدید غذایی توسط کارشناسان وزارتخانه آماده و به دولت ارائه شده است، افزود: خط فقر مطلق و خط فقر شدید غذایی را محاسبه و به دولت اعلام کرده‌ایم؛ برای محاسبه خط فقر از داده‌های مراکز آماری از جمله مرکز آمار ایران و بانک‌مرکزی استفاده شده است. وی با اشاره به اینکه دولت نیز رسماً خط فقر کشور را اعلام می‌کند، گفت: خط فقر چالش نیست چراکه در همه کشور‌ها وجود دارد؛ افرادی در بالای این استاندارد قرار دارند و عده‌ای نیز درآمدشان پایین‌تر از این خط است.