به استناد تازه‌‌ترین آمار بانک مرکزی بررسی شد تحولات ۳۰ ساله بازار ارز تازه‌‌ترین گزارش منتشره بانک مرکزی از تحولات ارزی ایران حاکی از رشدی بین ۴۰۰ تا حدود ۳۹۰۰ درصدی ۳ ارز اصلی دلار، یورو و پوند اصلی طی ۳۰ سال گذشته است. روند تغییرات از این حکایت داشت که بیش‌ترین جهش‌های قیمتی از […]
به استناد تازه‌‌ترین آمار بانک مرکزی بررسی شد
تحولات ۳۰ ساله بازار ارز
تازه‌‌ترین گزارش منتشره بانک مرکزی از تحولات ارزی ایران حاکی از رشدی بین ۴۰۰ تا حدود ۳۹۰۰ درصدی ۳ ارز اصلی دلار، یورو و پوند اصلی طی ۳۰ سال گذشته است. روند تغییرات از این حکایت داشت که بیش‌ترین جهش‌های قیمتی از ۱۳۸۹ به بعد در تاریخچه ارزی ثبت شده است.
به گزارش ایسنا، گزارشی که بانک مرکزی از روند تغییرات نرخ ارز در بازار آزاد از سال ۱۳۶۶ تا پایان آبان ماه امسال منتشر کرده است نشان می‌دهد که نوسان نرخ دلار نسبت به سایر ارز‌ها از جمله یورو و پوند با رشد بیش‌تری همراه است. اختلافی که البته به دلیل غالب بودن دلار در سبد ارزی ایران و همچنین شرایط دسترسی به این ارز در شرایط تحریمی تا حدی طبیعی خواهد بود.
این در حالی است که دلار آمریکا از قیمت نزدیک به ۱۰۰ تومانی در سال ۱۳۶۶ به حدود ۴۰۰۰ تومان در روزهای اخیر در سال ۱۳۹۵ رسیده که بیانگر رشد نزدیک به ۳۹۰۰ درصدی این ارز طی ۳۰ سال اخیر است. دلار از سال ۱۳۶۶ تا ابتدای دهه ۱۳۷۰ از ۹۹ تومان به ۱۴۲ تومان رشد قیمت دارد، اما در این دهه نزدیک به ۶۵۰ تومان افزایش یافته و به ۸۰۰ تومان در سال ۱۳۸۰ می‌رسد.
در دهه ۱۳۸۰ که در ابتدای آن ارز تک‌نرخی می‌شود روند رشد دلار بازهم چندان سریع نیست و تا انتهای این دوره نرخ تا ۳۰۰ تومان رشد کرده و تا ۱۲۰۰ تومان می‌رسد، به عبارتی سال پایانی این دهه آغاز عبور دلار از نرخ ۱۰۰۰ تومان است و قیمت این ارز ۴ رقمی می‌شود.
اما دهه ۱۳۹۰ روی دیگر تغییرات دلار است؛ زمانی که این ارز دیگر تک‌نرخی نیست و حتی ۳ نرخی شده است. ۱۲۲۶ تومانی پرحاشیه که محمود بهمنی – رییس کل سابق بانک مرکزی- محاسبه و برای برخی کالا‌ها معرفی کرد، نرخی موجود در مرکز مبادلات ارزی که در جریان نوسانات شدید ارزی در سال ۱۳۹۱ راه‌اندازی شد و نرخی هم در بازار.
قیمت دلار که طی سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۹۰ تا ۱۰ برابر افزایش و از ۱۰۰ به ۱۲۰۰ تومان رسیده بود در جریان تحولات و نوسان‌های ارزی ۱۳۹۱ قیمت آن تا ۱۴۰۰ تومان رشد کرده و به‌طور متوسط به ۲۶۰۰ تومان رسید. این روند ادامه یافت و در سال ۱۳۹۲ و ماه‌های آخر حضور دولت دهم در اداره کشور قیمت‌ها رکوردشکنی کرده و بازار ارز ایران نرخ ۳۰۰۰ تومانی دلار را تجربه می‌کند.
اما در ادامه با تغییر دولت از شدت نوسان بازار ارز از اواخر سال ۱۳۹۲ کاسته شده و متوسط قیمت‌ها در سال ۱۳۹۳ به ۳۲۸۰ تومان رسید که در قیاس با جهش‌های دو سال قبل از آن قابل تأمل بود. دلار در سال ۱۳۹۴ هم متوسط نرخ ۳۴۵۰ تومان را تجربه کرد. ایامی که فاصله بین دلار مبادله‌ای و بازار آزاد کاهش یافته و همزمان با احتمال اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌های بین‌المللی و به دنبال آن باز شدن فضا برای گسترش روابط کارگزاری بانک‌ها، بحث یکسان‌سازی نرخ ارز پررنگ‌تر از قبل مطرح شد.
تغییرات قیمت دلار در سال جاری هم در دو نیمه قابل بررسی است. بر اساس آماری که بانک مرکزی از ۹ ماه سال ۱۳۹۵ منتشر کرده، قیمت این ارز در نیمه اول امسال هر چند روندی اغلب رو به رشد را طی کرده است، اما نوسان چشم گیر نیست، به‌طوری‌که از حدود ۳۴۹۳ تومان در فروردین ماه به ۳۵۵۷ تومان در پایان شهریور ماه افزایش یافته که نشانگر رشد حدود ۱۰۰ تومانی نرخ دلار در ۶ ماه اول سال است.
در نیمه دوم سال که معمولاً قیمت‌ها در بازار تحت تأثیر شرایط داخلی و خارجی با نوسان همراه می‌شود، تغییرات به گونه‌ای دیگر رقم خورد و از متوسط ۳۶۴۰ تومان در آبان ماه به بیش از ۴۰۰۰ تومان تا هفته اول دی ماه رسید. این بار بازار ارز ایران قیمت ۴۰۰۰ تومانی دلار را تجربه کرد. همان طوری که در سال ۱۳۸۹ دلار ۱۰۰۰ تومانی، در سال ۱۳۹۱ دلار ۲۰۰۰ تومانی و در سال ۱۳۹۲ هم دلار ۳۰۰۰ تومانی را ثبت کرده بود.
سایر ارز‌ها نیز با این‌که رشد قیمت دارند، اما به‌طور طبیعی جهش‌‌ها به اندازه دلار نیست. این در حالی است که یورو از حدود ۷۹۰ تومان در سال ۱۳۸۱ به حدود ۴۰۳۰ تومان در روزهای اخیر افزایش نرخ داشته که بیانگر رشد حدود ۴۰۰ درصدی قیمت آن در حدود ۱۴ سال گذشته است. در عین حال که پوند هم از سال ۱۳۷۲ تاکنون تا مرز ۱۴۰۰ درصد افزایش قیمت دارد و از حدود ۳۰۴ به ۴۵۰۰ تومان رسیده است.
کاهش بهای ارز در ماه‌های آتی
مدیر اداره صادرات بانک مرکزی نیز درباره چشم‌انداز نرخ ارز در بازار گفت: ثبات به بازار ارز باز می‌گردد و در ماه‌های آتی شاهد نرخ‌های پایین‌تر ارز خواهیم بود.
صمد کریمی که به صورت تلفنی در یک برنامه تلویزیونی حاضر شده بود در خصوص پیش‌بینی بانک مرکزی از چشم انداز نرخ ارز گفت: پیش‌بینی ما این است با توجه به این‌که تمام نیازهای واقعی ارز از طریق بانک‌ها و صرافی‌های مجاز تأمین می‌شود و با توجه به ورود ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به بازار تا پایان سال، ثبات به بازار ارز باز می‌گردد و شاهد نرخ‌های کم‌تری در بازار خواهیم بود.
کریمی بدون اشاره به این‌که منظورش از نرخ‌های کم‌تر در چه دامنه‌ای است، افزود: عمده نوسانات نرخ ارز در حال حاضر ناشی از سفته بازی و آربیتراژ نرخ دلار است و این‌ها مدیریت خواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که تاکنون براساس برآورد بانک مرکزی ارزش پول ملی به چه میزان کاهش یافته است، اظهارداشت: برای این کار باید نرخ پایانی دلار در سال ۹۵ با نرخ پایانی سال ۹۴ مقایسه و برآورد شود.
وی تصریح‌کرد: بانک مرکزی اقدامات لازم را جهت ثبات نرخ ارز در بازار انجام خواهد داد و این اقدامات محدود کردن نرخ در گام نخست است و دوم توجه به عرضه و تقاضا است که نرخ را تعیین می‌کند.
تبدیل ریال به تومان سبب خروج پول‌های تقلبی از بازار می‌شود
همچنین یک اقتصاددان با بیان این‌که پولی ملی کشور باید جراحی شود و موافق تبدیل پول ایران از ریال به تومان هستم گفت: تبدیل ریال به تومان سبب خروج پول‌های کثیف و تقلبی از بازار می‌شود.
ابوالقاسم جمشیدی در گفت وگو با تسنیم گفت: پول ملی کشور باید جراحی شود.
این استاد دانشگاه با تأکید بر این‌که هر ۱۰۰ ریال را معادل یک تومان کنیم، گفت: همانند سایر کشور‌ها بدین‌ترتیب دو صفر از پول‌های رایج کم می‌شود.
وی با بیان این‌که پول ۳ تعریف علمی و عملی دارد گفت: براساس اولین تعریف، پول وسیله مبادله است که می‌بینید پول‌های کوچک زیر دو هزار تومان قدرت خرید ندارد.
این اقتصاددان دارای دکترای اقتصاد در زمینه سیستم‌های مالی و سیستم‌های پولی از دانشگاه تیلبرگ هلند اضافه کرد: براساس تعریف دوم، پول ملی وسیله حفظ دارایی و ثروت است. چنان‌چه ملاحظه شده در چند سال گذشته تبدیل به پول داغ شده است هر کس نگهداشت ضرر کرد
نویسنده کتاب‌های «سیستم‌های مالی و سیاست‌های پولی در ایران»، «بهسازی سازمانی»، «بهسازی سازمان» و «بازار سرمایه» گفت: براساس سومین تعریف، پول وسیله سنجش است .چنان‌چه می‌دانیم در ثبت حساب در دفاتر در بازار و بین مردم تومان بدون ارقام کوچک ثبت می‌شود .
وی افزود: در بازار رسمی و بانکی و مالی از یک واحد پولی و ریال استفاده می‌شود که با ذهن و عمل مردم تفاوت دارد.
جمشیدی گفت: از سال‌ها پیش گفته و نوشته‌ام که در بیش از یکصدو سی کشور در جهان، صد واحد پول کوچک (خرد) تبدیل به یک واحد پول تبدیل می‌شود.
وی افزود: با این کار، این واحد پول در تجارت انبوه کاربرد زیاد داشته و وسیله گرد کردن ارقام در چانه زنی و فاکتور‌ها به سمت پایین و اثر‌گذار بر سطح قیمت‌ها است.
این کارشناس پولی و بانکی و اقتصادی گفت: واحد پول ایران ریال است و به ۱۰۰ دینار تقسیم می‌شود. در گذشته ریال به ارقام کوچک قابل معامله و قابل تقسیم بود. هر ریال معادل دو ده شاهی و هر ده شاهی معادل ۵۰ دینار بود. واحد عباسی هم کار برداشت.
وی افزود: در آن زمان پول ملی با ارزش بود نیازی به چاپ و تکثیر پول کاغذی با ارقام درشت نبود.
جمشیدی با تأکید بر این‌که در شرایط فعلی پول ملی تضعیف شده و نیازمند جراحی است، گفت: با تبدیل پول ملی از ریال به تومان موافقم البته با حذف دو صفر.
• مزایای تبدیل واحد پول ملی از ریال به تومان
وی افزود: به‌طور روانی اولاً همزمان با تورم تک رقمی که برای آن هزینه زیادی در بخش رکود داده شده، تورم آتی را مهار می‌کند.
این اقتصاددان گفت: از سوی دیگر مردم تومان را می‌شناسند و تومان با ارزش‌تر از ریال است.
وی افزود: تبدیل ریال به تومان همچنین سبب خروج پول‌های کثیف و تقلبی از بازار می‌شود.
جمشیدی اضافه کرد: برای مدت کوتاهی می‌توان روی پول‌های رایج مهر موقت زد تا پول جدید و رایج چاپ شود.
وی خاطرنشان کرد: با تبدیل واحد پول ملی به تومان، پول ملی ۱۰۰ برابر قدرت یافته و قوی می‌شود.
جمشیدی گفت: فایده فوری این اقدام به هزینه‌‌اش می‌ارزد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.