مس در سالی که گذشت/آنچه در ۱۴۰۳ خواهید دید

کشور ایران یکی از کشورهای برتر در زمینه دارا بودن منابع معدنی مس به شمار می‌رود. براساس داده‌های موجود، ایران به واسطه دارا بودن ۵۴ میلیون تن مس محتوی کشف شده رتبه هفتم را در میان کشورهای جهان به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر نیز ایران با تولید سالانه در حدود ۳۱۰ هزار تن مس رتبه ششم آسیا و رتبه پانزدهم را در دنیا دارد. اما ایران با وجود میزان ذخیره کشف شده مس از نظر تولید از رقبای خود عقب افتاده است. برای بررسی روند تغییرات قیمت مس و بازار ان در ایران و جهان در سال ۱۴۰۲ باید به دو نکته اصلی اشاره شود؛ نکته اول کاهش بروز پاندمی کرونا و رفع محدودیت‌های ناشی از آن است. این موضوع که باعث شده بود قیمت مس افزایشی و سپس کاهشی شود، همزمان با کاهش شرایط کرومایی در نهایت به ثبات و رشد قیمت مس منجر شد. نکته دوم تولید ماشین‌های‌های هیبریدی و برقی و استفاده از انرژی تجدید پذیر است که باعث افزایش تدریجی قیمت مس شد. هر چند که بازار داخالی از بازار جهانی به‌عنوان پایه و مبناء تبعیت می‌کند، به دلایلی همچون نوسانات نرخ ارز نیمایی و عدم تعادل در قیمت‌گذاری در بورس و بازار آزاد نمی‌توان بازار جهانی مس را با بازار داخلی در یک سناریو یکسان بررسی کرد. در اوایل سال میلادی ۲۰۲۳ قیمت جهانی مس در حدود هشت هزار و ۵۰۰ دلار بر تن رسید و در ماه‌های مارس و آوریل عدد ۹ هزار دلار و بالاتر را لمس کرد. سپس نرخ مس تا ۷۹۰۰ دلار سقوط کرد و طی چند ماه نوسانی تا سقف هشت هزار و ۶۰۰ دلار در نوسان بود. قیمت مس در روزهای پایانی سال گذشته میلادی قیمت ۸ هزار و ۷۴۵ د لار بر تن را به ثبت رساند. به نظر می‌رسد میانگین نرخ مس در بازارهای جهانی در سال گذشته در حدود هشت هزار و ۴۰۰ دلار بر تن بود که با توجه به تورم جهانی قیمت مناسبی برای صنعت مس محسوب می‌شود و نشان می‌دهد نرخ مس کمتر دستخوش تغییر شده است. جنگ اسرائیل و فلسطین نیز از عواملی بود که بر قیمت جهانی مس تغییرانی ناگهانی نداشت و فقط بعد از شروع جنگ قیمت مس که در کف خود قرار گرفته بود روند صعودی خود را آغار کرد. به‌طور کلی تولیدات جهانی مس سال آرامی پشت سر گذاشت. در ایران قیمت مس علاوه بر قیمت‌های جهانی ناشی از چند پارامتر دیگر از جمله قیمت بورس، نرخ دلار آزاد و تفاوت آن با قیمت ارز نیمایی، میزان عرضه و تقاضا است. قیمت مس در بورس کالا مشخص است، لیکن در بازار آزاد تا حدودی به شکلی که در ادامه گفته می‌شود تعیین می‌شود. کم‌ترین قیمت مس در بازار آزاد در حدود سه الی ۱۰ در صد کمتر از قیمت بورس بوده و بیش‌ترین آن در حدود دو الی پنج درصد از قیمت بورس بالاتر بوده است. در این میان شایان ذکر است که قیمت یک تن مس در بورس کالا بین ۴۰ تا ۷۰ میلیون تومان پایین‌تر از نرخ‌های جهانی تعیین شده است. متأسفانه این امر از نرخ ارز نیمایی نشأت می‌گیرد که به تولیدکنندگان خصوصی و معادن کوچک و متوسط زیان وارد کرده است. کم‌ترین قیمت یک تن مس در بورس کالا بدون ارزش افزوده در حدود ۳۲۵ میلیون تومان و بیش‌ترین آنکه در اواخر سال بود در حدود ۴۲۰ میلیون تومان به ثبت رسید. این عدد که نسبت به به بازار جهانی تغییرات بیشتری از خود نشان داد و از رشد حدود ۲۵ درصدی حکایت دارد. درصورتی‌که این نوسانات در بازار آزاد از ۲۹۵ تا ۴۳۰ میلیون تومان در نوسان بود که واسطه‌ها و دلالان در این تغییرات نقش بسزایی داشتند. به نظر می‌رسد که برای یکدست بودنقیمت‌ها در بازار بهتر است نرخ دلار آزاد شود تا قیمت‌ها در بازار آزاد و بورس کالا تفاوت چندانی نداشته باشد و به قیمت جهانی نزدیک شود تا واسطه‌های ذینفع از این فضای خالی بهره‌مند نشوند. به نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۳ قیمت مس تحت تأثیر عواملی همچون عرضه و تقاضا، اقتصاد و سیاست جهانی، ماشین‌آلات و خودروهایی که با انرژی پاک کار می‌کنند قرار بگیرد. باتوجه به نیاز کلی جهان به مس انتظار می‌رود قیمت جهانی مس در سال جدید در مقایسه با سال گذشته بهتر باشد و به‌طور میانگین قیمت یک تن مس در بازارهای جهانی در حدود هشت هزار و ۷۰۰ تا ۹ هزار دلار برسد. به امید شکوفایی صنعت مس در کشور ایران زمین

سیداحمد مشکانی؛ عضو هیئت مدیره انجمن مس