معاملات اختیار فروش سکه؛ طلایی‌‌ترین کالای بورس کالا

  گروه بورس کالا- ۲۴ آذرماه امسال بود که بورس کالای ایران برای نخستین بار در بازار سرمایه اقدام به راه‌اندازی معاملات قراردادهای اختیار معامله (options) بر روی سکه طلا کرد. با وجود آن‌که قرارداد اختیار خرید سکه تنها بر روی یک سررسید (دی‌ماه) و ۴ نماد معاملاتی فعال بود، اما با استقبال فعالان بازار، […]

 

گروه بورس کالا- ۲۴ آذرماه امسال بود که بورس کالای ایران برای نخستین بار در بازار سرمایه اقدام به راه‌اندازی معاملات قراردادهای اختیار معامله (options) بر روی سکه طلا کرد.

با وجود آن‌که قرارداد اختیار خرید سکه تنها بر روی یک سررسید (دی‌ماه) و ۴ نماد معاملاتی فعال بود، اما با استقبال فعالان بازار، تنها طی ۹ روز اول معاملاتی حدود ۹ هزار قرارداد اختیار خرید سکه به ارزش بیش از ۱۰۲ میلیارد ریال در بورس کالا منعقد شد.

قرارداد آتی سکه طلا چیست؟

قرارداد آتی، توافقنامه‌ای مبنی بر خرید و فروش یک دارایی در زمان معین در آینده و با قیمت مشخص است. به عبارت دیگر در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه قرارداد براساس توافقنامه‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، صورت می‌گیرد که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره می‌شود. در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به‌طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازار‌ها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قرارداد‌ها قابل خرید و فروش هستند. برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است.

مزایای قرارداد آتی سکه طلا

سرمایه‌گذاران با استفاده از معاملات قرارداد آتی از قرار گرفتن دارایی‌هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری می‌نمایند.

امکان فروش استقراضی دارایی: در قراردادهای آتی برای این‌که سرمایه‌گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد نیاز به مالک بودن آن کالا یا دارایی معین ندارد بلکه با عمل پیش فروش می‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آن‌را از بازار فیزیکی تهیه نماید.

اهرم مالی: سرمایه‌گذار با یک سپرده اولیه می‌تواند معادل ارزش دارایی را کنترل کند.

مفهوم وجه تضمین اولیه در قرارداد آتی سکه طلا

به منظور اطمینان از انجام تعهدات، هر یک از طرفین معامله درصدی از ارزش قرارداد را به عنوان «وجه تضمین اولیه» نزد کارگزار سپرده می‌کنند که متناسب با تغییر ارزش قراردادهای آتی، حساب هر یک از طرفین تعدیل می‌شود. مبلغ وجه تضمین اولیه متغیر و از طریق بورس کالا تعیین و اعلام می‌گردد.

بنابراین با کاهش قیمت‌ها، از حساب سپرده خریدار کسر و به حساب سپرده فروشنده افزوده می‌شود و بالعکس. عملیات به‌روزرسانی حساب‌ها در پایان هر روز معاملاتی توسط اتاق پایاپای انجام می‌گیرد. همواره باید در حساب سپرده سرمایه‌‌گذار مبلغی تحت عنوان «حداقل وجه تضمین» که معمولاً ٧٠ درصد وجه تضمین اولیه است، موجود باشد. چنان‌چه سپرده سرمایه‌گذار از حداقل وجه تضمین کم‌تر شود اصطلاحاً call margin شده و ایشان ملزم به واریز وجه تا سطح وجه تضمین اولیه و یا بستن موقعیت خواهد بود. مبلغ واریزی «سپرده جبرانی» نامیده می‌شود. در صورتی‌که سپرده جبرانی واریز نگردد، کارگزاری اقدام به بستن موقعیت سرمایه‌گذار و جبران ضرر و زیان خود نموده و مابقی وجوه را به حساب وی واریز می‌نماید. در صورتیکه امکان بستن موقعیت در ساعات عادی معاملات نباشد، معاملات وارد بازار جبرانی می‌گردد.

بازار جبرانی

این بازار پس از پایان جلسه معاملات همان روز گشایش می‌یابد و شامل ٦ دوره ١٠ دقیقه‌ای حراج تک قیمتی است. دامنه نوسان در این بازار از ٦ درصد در ١٠ دقیقه اول شروع شده و در هر دوره بر میزان دامنه نوسان افزوده می‌شود و نهایتاً به دوره ششم با دامنه نوسان ٣٢ درصد ختم می‌گردد.

تسویه نهایی

سرمایه‌گذار باید ۳ روز قبل از آخرین روز معاملاتی، آمادگی خود را جهت تسویه نهایی به‌کارگزار اعلام نماید و بدین ترتیب وارد دوره ۳ روزه می‌گردد که می‌تواند موقعیت‌های خود را ببندد و یا جهت تسویه نهایی اقدام نماید. در تسویه نهایی فروشنده سکه‌ها باید اقدام به تحویل آنها و خریدار باید اقدام به واریز وجه سکه‌ها براساس شرایط قراردادهای در اختیار خود نمایند. در صورتیکه در پایان آخرین روز معاملاتی سرمایه‌گذار دارای موقعیت باز باشد و از انجام تسویه نهایی خودداری نماید می‌بایست جریمه‌ای معادل ١ درصد ارزش قرارداد براساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی را پرداخت نماید.

نقش اتاق پایاپای در معاملات قرارداد آتی

تسویه معاملات در اتاق پایاپای انجام و تضمین می‌شود. اتاق پایاپای خود را در برابر طرفین معامله مسؤول می‌داند و در برابر خریدار نقش فروشنده و بالعکس در مقابل فروشنده به عنوان خریدار عمل می‌نماید و بدین معنی است که مسؤولیت ریسک طرف مقابل معاملات به اتاق پایاپای برمی‌گردد.

فرایند افتتاح حساب و انجام معاملات

سرمایه‌گذار به منظور اخذ کد معاملاتی قراردادهای آتی با به همراه داشتن اصل کارت ملی و شناسنامه به‌کارگزاری مراجعه نموده و نامه معرفی به بانک، جهت افتتاح حساب در اختیار بورس کالا را دریافت می‌نماید. پس از افتتاح حساب سرمایه‌گذار فرم‌های مربوطه شامل فرم درخواست کد معاملاتی، فرم مشخصات، اقرارنامه و بیانیه ریسک و تعهدنامه را تکمیل و امضا می‌نماید.

کارگزاری‌ها جهت رفاه حال اشخاصی که علاقه‌مند به استفاده از خدمات متنوع این شرکت می‌باشند و امکان مراجعه حضوری به دفاتر این شرکت را ندارند، شرایطی را فراهم نموده‌اند تا این بتوانند نسبت به افتتاح حساب و یا انتقال کد معاملاتی فعال خود به این کارگزاری اقدام نمایند.

کدمعاملاتی آتی سرمایه‌گذار بعد از ٣ روز کاری فعال شده و وی قادر به انجام معامله می‌باشد. معاملات در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ١٠ الی ١٩ و در روزهای پنجشنبه از ساعت ١٠ الی ١٦ انجام می‌گردد. سرمایه‌گذار قبل از انجام معاملات باید وجه تضمین اولیه را در حساب در اختیار بورس خود واریز نماید. در صورتیکه سرمایه‌گذار تقاضای برداشت وجه از حساب در اختیار بورس خود را داشته باشد، این امکان با تکمیل و امضای فرم درخواست انتقال وجه و ارسال آن به شرکت کارگزاری فراهم خواهد شد.

 

در هفته‌ای که گذشت، معاملات اختیار فروش سکه در بورس کالا به انجام رسید و با رکوردشکنی‌هایی هم همراه بود تا معامله‌گران سکه چشم انتظار روزهای طلایی، طلایی‌‌ترین کالای بورس کالا باشند.