بیمه اموال؛ قدیمی‌‌ترین نوع بیمه

بیمه اموال؛ قدیمی‌‌ترین نوع بیمه

 بیمه اموال قدیمی‌‌ترین نوع بیمه محسوب می‌شوند، شروع عملیات بیمه‌ای به مفهوم رایج کنونی آن با یکی از مهم‌ترین بیمه‌های اموال یعنی بیمه آتش‌سوزی بوده است. این نوع از بیمه‌ها به بیمه‌گذار در برابر زیان‌های ناشی از عیب، نقض یا فقدان اموال تأمین می‌دهد. هدفی که در این نوع از بیمه‌ها دنبال می‌شود، آن است که خسارات وارده به اموال بیمه‌گذار جبران شود.

با این تعریف گستردگی بیمه اموال نمایان می‌شود اما به‌طور کلی می‌توان گفت که مهم‌ترین آنها عبارتند از: بیمه حمل و نقل یا باربری کالا، بیمه بدنه اتومبیل، بیمه آتش‌سوزی، بیمه کشتی، بیمه محصولات کشاورزی، بیمه هواپیما، بیمه دام، بیمه کامپیوتر، بیمه سرقت، بیمه اعتبار و بیمه تضمین هستند. هدف نهایی بیمه‌گذار از انعقاد قرارداد بیمه آن است که در صورت تحقق خطر، بیمه‌گر وارد عمل شده و جبران خسارت کند البته تحقق چنین شرایطی مستلزم آن است که بیمه‌گذار به تمامی وظایف و تعهدات خویش در قبال بیمه‌گر عمل کند و تا این تعهدات به خوبی اجرا نشود، جبران خسارت از سوی بیمه‌گر منتفی خواهد بود و یا جبران آن به صورت کامل محقق نمی‌شود. پس هرگاه بیمه‌گذار تعهدات خویش را به صورت کامل و درست انجام داد، در صورت بروز حادثه بیمه‌گر نیز بایستی به تعهدات خویش در قبال بیمه‌گذار عمل کند و طبق بیمه‌نامه و قرارداد منعقد شده، جبران خسارت کند.

شایع‌ترین شیوه جبران خسارت در بیمه‌های اموال پرداخت نقدی زیان وارده است. اگر ارزش قانونی مورد بیمه شده در بیمه‌نامه پیش‌بینی شده باشد، خسارت قابل پرداخت از مبلغ بیمه شده تجاوز نمی‌کند، چرا که این مبلغ با حق بیمه دریافتی مطابقت دارد و بیمه‌گر نمی‌تواند از تعهد خود خسارت بیش‌تری را بپردازد. اما اگر مبلغ در بیمه‌نامه پیش‌بینی نشده باشد، براساس قیمت مورد بیمه شده در زمان وقوع حادثه بیمه‌گر متعهد به پرداخت خسارت است.

در هر دو شرایط حداکثر مبلغ پرداخت شده توسط بیمه‌گر محدود به خسارت واقعی خواهد بود و مبلغ دریافتی نمی‌تواند بیش‌تر از خسارت واقعی باشد. یکی دیگر از روش جبران خسارت نیز جایگزینی یا تعمیر مورد بیمه شده است. در این مقاله به توضیح ۳ مورد اول بیمه اموال می‌پردازیم.

۱٫ بیمه اموال – حمل و نقل

بیمه حمل و نقل کالا براساس طریقه حمل، محدوده جغرافیایی و پوشش‌های بیمه‌ای قابلیت تقسیم‌بندی به شرح ذیل را دارد:

• براساس طریقه حمل: طبق این روش بیمه حمل و نقل کالا به طرق زمینی، هوایی، دریایی و ترکیبی تقسیم می‌شود که در بیمه حمل و نقل به روش‌های دریایی حمل بر شناورهای کوچک و حمل بر کشتی‌های طبقه‌بندی شده از دیگر تقسیمات این نوع بیمه می‌باشد که هر کدام نرخ و شرایط خود را دارد.

• براساس محدوده جغرافیایی: براساس این نظریه بیمه حمل و نقل کالا به داخلی، وارداتی، صادراتی و ترانزیت تقسیم می‌شود. در بیمه حمل و نقل داخلی به دو متد و رویه عمل می‌گردد. بیمه حمل و نقل داخلی با خطرات محدود (آتش‌سوزی – حادثه و سرقت کلی) و با خطرات اضافی (تمام خطر).

• براساس پوشش‌های بیمه ای: بیمه حمل و نقل کالا براساس پوشش‌های A, B,C و Total Loss تقسیم‌بندی می‌شود.

بیمه Total Loss عملاً در دنیا منسوخ شده و لذا برای حفظ جایگاه والای بیمه‌گذاران و حفظ حقوق مشتریان از ارایه این بیمه حتی‌الامکان اجتناب می‌شود، زیرا چنانچه قسمت اعظم کالا در جریان حمل از بین رفته و فقط قسمت اندک باقی بماند بیمه‌گر تعهدی نسبت به جبران خسارت ندارد و اساساً این نوع بیمه به بیمه تشریفاتی یا بیمه گمرکی شهرت داشته و در زمانی که کالای صادراتی براساس تصویب نامه هیأت وزیران در ایران بیمه می‌شد رایج گردید. لذا در بیمه ایران بر همین اساس بخشنامه شماره ۸۷/۸۰۰۶۳ مورخ ۱۷/۰۶/۸۷ توسط مدیریت بیمه‌های باربری صادر و شبکه فروش را به عدم صدور و یا در صورت درخواست بیمه‌گذار، با اطلاع‌رسانی کامل دعوت نمود.

رشته بیمه حمل و نقل کالا مشتمل بر ۸ زیررشته می‌باشد که عبارتند از:

• بیمه حمل و نقل کالا داخلی (عمومی)

• کالایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی در داخل کشور از شهری به شهر دیگر جابه‌جا می‌شوند، تحت عنوان بیمه‌های داخلی تحت‌پوشش بیمه قرار می‌گیرند.

• بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (عمومی)

• کالاهایی که بنا به مصالح مملکتی و نیازهای اقتصادی کشور از خارج وارد کشور می‌گردند، تحت عنوان بیمه‌های وارداتی تحت‌پوشش بیمه‌ای قرار می‌گیرند.

• قرارداد بیمه حمل و نقل کالا صادراتی(عمومی)

• کالاهایی که توسط صادرکنندگان جهت عرضه در بازار جهانی به خارج از کشور ارسال می‌گردد، تحت عنوان بیمه‌های صادراتی تحت‌پوشش بیمه‌ای قرار می‌گیرند.

• بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت(عمومی)

• قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت (عمومی) قرارداد بیمه‌ای می‌باشند که برای بیمه نمودن کالایی که از کشوری خارجی حرکت کرده و به کشور خارجی دیگری می‌روند استفاده می‌شود. قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت را می‌توان به دو دسته زیر تقسیم‌بندی نمود:

* عبوری: کالا لزوماً‌ از مرز ایران گذر کند.

* غیرعبوری: کالا از مرز ایران گذر نکند.

* بیمه حمل و نقل کالا داخلی (ساده)

* کالایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی در داخل کشور از شهری به شهر دیگر جابه‌جا می‌شوند، تحت عنوان بیمه‌های داخلی تحت‌پوشش بیمه قرار می‌گیرند.

•  بیمه حمل و نقل کالا وارداتی(ساده)

•  کالاهایی که بنا به مصالح مملکتی و نیازهای اقتصادی کشور از خارج وارد کشور می‌گردند، تحت عنوان بیمه‌های وارداتی تحت‌پوشش بیمه‌ای قرار می‌گیرند.

•  بیمه حمل و نقل کالا صادراتی(ساده)

•  کالاهایی که توسط صادرکنندگان جهت عرضه در بازار جهانی به خارج از کشور ارسال می‌گردد، تحت عنوان بیمه‌های صادراتی تحت‌پوشش بیمه‌ای قرار می‌گیرند.

•  بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت(ساده)

بیمه‌های حمل و نقل ساده ترانزیت بیمه‌نامه‌ای می‌باشند که برای بیمه نمودن کالایی که از کشوری خارجی حرکت کرده و به کشور خارجی دیگری می‌روند استفاده می‌شود.

قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت را می‌توان به دو دسته زیر تقسیم‌بندی نمود:

عبوری: کالا لزوماً‌ از مرز ایران گذر کند.

غیرعبوری: کالا از مرز ایران گذر نکند.

۲٫ بیمه اموال –اتومبیل

•  بیمه شخص ثالث

براساس قانون «بیمه اجباری شخص ثالث» کلیه دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی موظفند مسؤولیت خود را در مقابل جبران خسارت‌های وارده به اشخاص ثالث، نزد یکی از شرکت‌های بیمه داخلی بیمه کنند. بیمه اتومبیل از زمان تصویب قانون بیمه اجباری شخص ثالث و از فروردین ماه ۱۳۴۸ در کش-ور به مردم معرفی شد و از آن تاریخ تا کنون هر قدر میزان تولید یا ورود خود رو به کشور گسترش یافته است، بیمه اتومبیل هم فراگیرتر شده و آحاد مردم ضرورت داشتن این پوشش بیمه‌ای را بیش‌تر احساس کرده‌اند.

• بیمه‌نامه مسؤولیت مدنی اتومبیل

بیمه مسؤولیت مدنی دارندگان وسیله نقلیه موتوری زمینی کلیه حوادث مندرج در قانون بیمه شخص ثالث اجباری را که موجب زیان مالی و جانی اشخاص ثالث گردد، تحت‌پوشش قرارداده و به صورت اجباری (قانونی) و مازاد اختیاری به بیمه‌گذاران ارایه می‌گردد.

•  بیمه‌نامه بدنه اتومبیل

در این نوع بیمه‌نامه، اتومبیل بیمه شده در مقابل خطر اتومبیل بیمه شده در مقابل خطرات سرقت کلی، آتش سوزی، انفجار و تصادف تحت‌پوشش قرار گرفته و خسارات جزیی و کلی وارد به اتومبیل بیمه شده، اعم از دستمزد تعمیرات و ارزش لوازم به قیمت روز حادثه پرداخت می شود. در اتومبیل‌های سواری شخصی پلاک سفید با الحاقیه مجزا و پرداخت حق بیمه اضافی می توان علاوه بر پوشش‌های فوق، اتومبیل بیمه شده را در مقابل خطر سرقت جزیی قطعات اصلی و اضافی بیمه نمود و با الحاقیه دیگری نیز می‌توان در مدت تعمیرات اتومبیل به علت تصادف و آتش‌سوزی روزانه تا مبلغ روزی دو هزار تومان (حداکثر ۳۰ روز در سال) به عنوان هزینه ایاب و ذهاب از شرکت بیمه آسیا دریافت داشت.

•  بیمه‌نامه حوادث سرنشین

یکی دیگر از پوشش‌های بیمه ای اتومبیل است که در آن بیمه‌گر تعهد می‌نماید غرامت صدمات بدنی (فوت، نقص عضو و هزینه معالجات پزشکی) سرنشینان وسیله نقلیه بیمه شده اعم از راننده و مسافر را که به علت حادثه اتومبیل بیمه شده ایجاد می‌گردد جبران نماید.

۳٫ بیمه اموال –بیمه آتش‌سوزی

بیمه آتش‌سوزی به عنوان یکی از رشته‌های بیمه‌های اموال و مسؤولیت با پوشش خطرات آتش‌سوزی، صاعقه، انفجار و… دارای اهمیت گسترده‌ای می‌باشد. بیمه‌های آتش‌سوزی نقش بسیار مهمی در حمایت از فعالیت‌های اقتصادی از طریق تحت‌پوشش قراردادن اموال مختلف از منازل مسکونی تا اماکن تجاری، کارگاه‌ها، کارخانه‌ها، کالاها، ماشین‌آلات، انبار‌ها و… دارد.

آتش عبارت است از یک سری از واکنش‌های شیمیایی و اکسیداسیون سریع حرارت‌زای مواد قابل اشتعال است.

از آتش به عنوان دشمن پنهان تعبیر شده است به گونه ی که با کوچک‌ترین غفلت انسان از کنترل ان می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری از خود به جای بگذارد. البته ذکر این نکته به جا است که طبق بررسی‌های به عمل آمده حداقل ۷۵ درصد از آتش‌سوزی‌ها قابل پیشگیری می‌باشد. بر طبق آمار به دست آمده به خاطر به وجود آمدن آتش‌سوزی‌های بزرگ خسارت‌های مالی و به‌خصوص جانی که به هیچ عنوان قابل جبران نمی‌باشند بر انسان‌ها تحمیل شده است و به همین علت شایسته است افراد و کارشناسان مهندسی حریق در هر محیطی که احتمال حریق در آنجا وجود دارد از تمامی امکانات و تجهیزات مدرن موجود استفاده ی بهینه به عمل آورند تا از بروز فاجعه‌های اقتصادی و اجتماعی و انسانی جلو‌گیری به عمل آید.

و اما بیمه آتش‌سوزی خسارت‌های ناشی از آتش‌سوزی، انفجار، صاعقه و خطرات اضافی (سیل، زلزله و…) به اموال منقول و غیرمنقول اعم از ساختمان مسکونی، اداری، تجاری، انبارهای عمومی و اختصاصی و موجودی مواد اولیه و محصول و همچنین ساختمان، ماشین‌آلات و کالای در جریان ساخت کارگاه‌ها، مراکز صنعتی و غیرصنعتی را تحت‌پوشش قرار می‌دهد.

بیمه آتش‌سوزی منازل مسکونی در این نوع بیمه‌نامه.

ساختمان

بیمه آتش‌سوزی واحدهای صنعتی بیمه آتش‌سوزی صنعتی، ساختمان، تأسیسات، ماشین‌آلات و موجودی انبار و یا کالای در جریان ساخت واحدهای صنعتی را تحت‌پوشش قرار می‌دهد.

بیمه آتش‌سوزی واحدهای غیرصنعتی و انبار‌ها این بیمه‌نامه ساختمان، تأسیسات وموجودی مربوط به کلیه واحدهای تجاری، اداری، خدماتی عمومی، فرهنگی، صنفی و درمانی را در مقابل خطرات اصلی و اضافی تحت‌پوشش قرار می‌دهد.

بر اساس تفاوت در تعریف بعضی از بخش‌های مورد نیاز در قرارداد بیمه آتش‌سوزی، می‌توان این نوع بیمه را به ۳ شاخه زیر تفکیک نمود:

آتش‌سوزی اماکن مسکونی

آتش‌سوزی اماکن اداری – تجاری (غیرصنعتی)

آتش‌سوزی اماکن صنعتی