دریافت هدیه ممنوع!

علی غلام‌فراهانی- رشوه کلمه‌ای بسیار جا افتاده بین ما ایرانیان است. کسانی که در ادارات کارشان به اصطلاح گیر کرده باشد، به خوبی با رشوه آشنا هستند! در واقع رشوه یکی از اصلی‌‌ترین روش‌هایی است که برای رفع مشکل مخصوصاً در ادارات به ذهنمان خطور می‌کند. رشوه دادن به قدری مرسوم شده بود که بخش‌هایی […]

علی غلام‌فراهانی- رشوه کلمه‌ای بسیار جا افتاده بین ما ایرانیان است. کسانی که در ادارات کارشان به اصطلاح گیر کرده باشد، به خوبی با رشوه آشنا هستند! در واقع رشوه یکی از اصلی‌‌ترین روش‌هایی است که برای رفع مشکل مخصوصاً در ادارات به ذهنمان خطور می‌کند. رشوه دادن به قدری مرسوم شده بود که بخش‌هایی از سریال معروف شب‌های برره نیز آن را دستمایه طنز خود قرار داده بود. در سال‌های اخیر، بسیاری از لفظ هدیه برای رشوه دادن استفاده می‌کنند؛ یعنی به نوعی بعد از رشوه دادن نام آن را هدیه می‌گذارند. شاید برای خیلی‌ها این سؤال باشد که فرق بین رشوه و هدیه در چیست؟ رشوه و هدیه هر دو نوعی مبادله با منافع ابزاری هستند و افراد به واسطه عمل متقابلی که مورد انتظار است، به کالا‌ها و خدماتی دست می‌یابند که کمیاب بوده یا قیمت بیشتری داشته‌اند. عمده تفاوت رشوه و هدیه در این است که در مورد هدیه رابطه دوسویه یا بده‌بستان شکلی بلندمدت‌ داشته و کارکردهای اجتماعی فراتر از منافع ابزاری دوطرفه وجود دارد. پیشکشی هدایا در واقع تلاشی است برای ایجاد روابط اجتماعی مبتنی بر اعتماد و نوعی شراکت اجتماعی که می‌تواند در کاهش ریسک و عدم ‌اطمینان بسیار راهگشا باشد. اما رشوه مبادله‌ای است مستقیم و بلافاصله که برای یک‌بار اتفاق خواهد افتاد و دو طرف به احتمال زیاد در آینده یکدیگر را نخواهند دید.

کارمندان دولت حق دریافت هدیه را ندارند

سازمان اداری و استخدامی، به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرد که دریافت هدیه در مقابل انجام وظایف مرتبط با شغل کارمندان دستگاه‌های اجرایی از قبیل امتیاز، تسهیلات، حق مشاوره، هدیه و موارد مشابه از تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی براساس قانون، ممنوع است و در صورت مشاهده تخلف، با دهنده و گیرنده هدیه برخورد قضایی می‌شود و مدیران و سرپرستان کارمندان نیز موظف به نظارت و پاسخگویی هستند. دفتر تعالی فرهنگ سازمانی و سلامت اداری سازمان اداری و استخدامی با ابلاغ بخشنامه‌ای به دستگاه‌های اجرایی، موضوع ماده ۹۱ قانون مدیریت خدمات کشوری را درخصوص ممنوعیت رشوه، سوء‌استفاده از مقام اداری و دریافت هرگونه امتیاز، تسهیلات، حق مشاوره، هدیه و موارد مشابه متذکر شد. در این بخشنامه به علت وجود تعارض منافع جدی، دریافت هرگونه هدیه به هر شکل و تحت هر عنوان توسط کارکنان دولت در همه سطوح و در شئون مختلف اداری از جمله حوزه‌های ارزیابی عملکرد، نظارت و بازرسی، صدور مجوز، مالی و پشتیبانی درخصوص مناقصه، مزایده، عقد قرارداد و نظایر آن از افراد، سازمان‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات و نهادهای عمومی دولتی و غیردولتی ممنوع اعلام شده است. همچنین طبق این بخشنامه، براساس ماده ۹۰ قانون مدیریت خدمات کشوری، کارمندان دستگاه‌های اجرایی موظف هستند که وظایف خود را با دقت، سرعت، صداقت، امانت، گشاده‌رویی، انصاف و تبعیت از قوانین و مقررات عمومی و اختصاصی دستگاه مربوطه انجام دهند و در مقابل عموم مراجعان به‌طور یکسان و دستگاه ذی‌ربط پاسخگو باشند. سازمان اداری و استخدامی کشور با تأکید بر لزوم رعایت این بخشنامه و انجام مراقبت و رصد مستمر موضوع در تمامی سطوح ستادی و واحدهای تابعه، تأکید کرد که در صورت مشاهده موارد تخلف، افراد خاطی اعم از دهنده و گیرنده هدیه، باید جهت طی مراحل قانونی به بالا‌ترین مقام دستگاه اجرایی یا مقامات و مدیران مجاز یا هیئت‌های رسیدگی به تخلفات اداری و یا مراجع قضایی معرفی شوند. براساس ماده ۹۱ قانون مدیریت خدمات کشوری، اخذ رشوه و سوء‌استفاده از مقام اداری ممنوع است و استفاده از هرگونه امتیاز، تسهیلات، حق مشاوره، هدیه و موارد مشابه در مقابل انجام وظایف اداری و وظایف مرتبط با شغل توسط کارمندان دستگاه‌های اجرایی در تمام سطوح از افراد حقیقی و حقوقی به جز دستگاه ذی‌ربط خود تخلف محسوب می‌شود.