فرونشست در کمین نصف جهان؛ آغاز شمارش معکوس برای بیابانی شدن اصفهان!  

مهدی یاوری- شهر اصفهان یکی از شهرهای تاریخی ایران به شمار می‌رود که آثار باستانی زیادی در آن وجود دارد. در واقع اصفهان زیبای ما، درست به اندازه نصف جهان جذابیت دارد و قدم زدن در این شهر تاریخی چیزی از سفر به زمان کم ندارد. آشنایی با بناهای تاریخی اصفهان به مسافران این شهر […]

مهدی یاوری- شهر اصفهان یکی از شهرهای تاریخی ایران به شمار می‌رود که آثار باستانی زیادی در آن وجود دارد. در واقع اصفهان زیبای ما، درست به اندازه نصف جهان جذابیت دارد و قدم زدن در این شهر تاریخی چیزی از سفر به زمان کم ندارد. آشنایی با بناهای تاریخی اصفهان به مسافران این شهر تماشایی، کمک می‌کند تا از دیدن جاذبه‌های مهم آن جا نمانند. اصفهان از دیرباز تا به امروز نقش مهمی در اتفاقات کشور داشته است و می‌توان گفت که شهر اصفهان یکی از اصلی‌‌ترین شهرهای کشور به شمار می‌رود. تاریخ را که ورق بزنی می‌بینی پیش از ورود اسلام به ایران، اصفهان شهر پادشاهی هخامنشیان بود. اما با ورود اسلام به کشور و افول دولت هخامنشیان، این شهر کمتر در توجه قرار گرفت. در زمان حکومت کوروش بزرگ، عده زیادی از یهودیان عراق به اصفهان مهاجرت نمودند. از این‌رو نام اصفهان را در این برهه زمانی، یهودیه یا دارالیهود نامیدند. اما در دوره حکومت ساسانیان در سپاهان (اصفهان) یک پادگان نظامی به منظور تعلیم و اعزام نیروی کمکی احداث شد. اما از دوره ساسانیان به‌بعد نام اسپهان (جایگاه ارتش)، جایگزین نام گابای (جی) شد.

فرونشست در کمین نصف جهان

اصفهان در سال۹۸، ۱۸۴میلیمتر را تجربه کرده است؛ هنوز کلمه‌ای برای توصیف این وضعیت ابداع نشده است! فرونشست یک پدیده‌ تدریجی است و مانند زلزله به یکباره اتفاق نمی‌افتد. مثلاً وقتی می‌گوییم که نرخ فرونشست اصفهان سال ۹۸ نزدیک ۱۸۴ میلیمتر بوده است، این عدد در طول یکسال رخ داده است. ممکن است برخی ماه‌ها این نرخ بیشتر و یا کمتر بوده باشد. در دنیا چهار میلیمتر فرونشست به معنای بحران است. در همین رابطه، رضا اسلامی؛ کارشناس تکتونیک به سایت رویداد۲۴، می‌گوید: مهم‌‌ترین دلیل فرونشست در ایران برداشت از آبخوان است و در صورت تداوم این وضعیت، اصفهان بین سال‌های ۱۴۰۹ تا ۱۴۱۵ به بیابان تبدیل می‌شود. ۱۴۱۵ دیگر آبی در آبخوان نداریم، تازه این در حالی ا‌ست که هیچ چاه تازه‌ای حفر نشود. اگر باز هم چاه حفر شود در سال ۱۴۰۹ آبی وجود نخواهد داشت. آبی هم که الان از عمق ۲۰۰ متری می‌کشند، وضعیت خوبی ندارد. اگر به بیمارستان غرضی بروید، جنوب بیمارستان یک فضای سبز است که از چاه استفاده می‌کند و چمن‌‌ها شوره ‌زده‌اند چون آب از عمق ۲۰۰ متری، آب مناسبی نیست. مثلاً در میدان نقش جهان اصفهان، طبق محاسبات دکتر نادی، نهایت نشستی که خواهد کرد، حدود ۵۴ تا ۴۵سانتی‌متر به‌طور کامل است. در حبیب‌آباد حدود ۱۸۰ سانت فرونشست تجمعی خواهد داشت، سی‌وسه‌پل ۳۰ سانت فرونشست خواهد کرد. اگر می‌خواهید آثار فرونشست را ببینید به مسجد سید بروید. دیواره غربی و گنبد ترک خورده است. این سازه متعلق به ۲۰۰ سال قبل است؛ یک طرف ساختمان ۳ سانت و یک طرف ۲٫۵ سانت نشست می‌کند و این اختلاف نشست باعث شکست ساختمان می‌شود. در مسجد امام اصفهان تا ۱۱سانتی‌متر کجی ستون داریم. به علت تدریجی رخ دادن فرونشست، این پدیده را درک نمی‌کنیم اما فرونشست تنها بحران زمین‌شناسی است که قابل برگشت نیست. اگر آبخوان از بین برود، با یک بیابان طرف هستیم، مثل کویر لوت که بارندگی دارد اما آب نفوذ نمی‌کند. مثل رودخانه شیراز که کف آن آبی نفوذ نمی‌کند و سیل راه می‌افتد.