چالش ناترازی بنزین با «متانول» برطرف می‌شود؟

هفته گذشته بود که وزیر نفت و معاونانش تفاهم‌نامه‌ مطالعات طرح‌های توسعه ۱۶میدان گازی به ارزش ۲٫۷میلیارد دلار با هلدینگ‌ها، شرکت‌های پتروشیمی و شرکت‌های اکتشاف و تولید به امضاء رساندند، جواد اوجی؛ اعلام کرد که ۵۰درصد از متانولی‌‌ها به سمت تولید بنزین خواهند رفت. این در حالی است در کشور ظرفیت بالایی برای تولید متانول وجود دارد، به‌طوری که بیش‌ از ۹۴درصد متانول تولیدی کشور صادر می‌شود. هم‌اکنون بنزین تولیدی کشور، حاصل پالایش نفت‌ خام در پالایشگاه‌هاست، اما در این فرآیند بنزین تولیدشده حاصل تبدیل مستقیم متانول به بنزین است. به همین جهت پالایشگاه‌ها این فرصت را پیدا می‌کنند که علاوه بر حل چالش کمبود بنزین با استفاده بهینه از متانول مازاد، گامی بزرگ همسو با توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و کاهش خام‌فروشی‌ بردارند. به گزارش ایلنا، سیدحمید حسینی؛ سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی، در ارزیابی تولید بنزین از متانول پتروشیمی‌‌ها، اظهار داشت: متانول یکی از مهم‌ترین محصولات تولیدی صنعت پتروشیمی است که حدود ۱۶ میلیون تن ظرفیت‌سازی شده، حدود ۱۲ میلیون تن تولید می‌شود و از این میزان حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیون صادر و یک‌میلیون تن نیز به مصرف بازار داخل می‌رسد. وی افزود: ما اکنون بعد از چین، عربستان و ترینیداد و توباگو مقام چهارم تولید متانول جهان را داریم که بنابر این است تا ۲۰۲۸ ظرفیت تولید این محصول به ۲۷ میلیون تن برسد و در این صورت به تولیدکننده دوم جهان در حوزه تولید متانول تبدیل خواهیم شد. سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی، گفت: متانول از طریق گاز متان پارس‌جنوبی و سایر میادین تولید می‌شود، گاز پروپان و بوتان را جدا می‌کنیم و گاز ترش متان به واحدهای متانول‌سازی تحویل داده می‌شود. البته از زغال‌سنگ هم متان را استخراج و از آن متانول تولید می‌کنند، یعنی تولید گاز چین عمدتاً بر منبای زغال‌سنگ است. بنابراین تعرفه‌هایی بر متانول وارداتی ایران وضع می‌کنند که تولید متانول از زغال‌سنگ در کشورشان دچار مشکل نشود. وی با بیان اینکه ۹۰ درصد تولید فعلی متانول ما به بازار چین و ۱۰ درصد به بازار هند می‌رود، تصریح کرد: علت اینکه ایران سرمایه‌گذاری زیادی روی این متانول کرده این است که اولاً از اولین واحدهایی بود که در حوزه پتروشیمی راه‌اندازی شده و ما تقریباً تکنولوژی آن را داریم، همچنین سودآوری زیاد این صنعت باعث شده که به توسعه آن گرایش وجود داشته باشد و علی‌رغم برنامه‌هایی که برای توسعه صنایع پایین‌دست این محصول وجود دارد اما سرمایه‌گذاران تمایل دارند که واحد متانول احداث و گاز تولیدی تبدیل به متانول و در بازار داخل و صادرات بفروشند. به گفته حسینی؛ وزارت نفت ادعا دارد که در این سال‌‌ها واحدهای متانولی هفت‌میلیارد دلار سود بین سهامداران توزیع واحدهای تولیدی کرده‌اند که سود بسیار بالایی است، ما قطعاً می‌توانیم از این فرصت و سرمایه‌گذاری که ایجاد شده به نحو احسن استفاده کنیم، یعنی می‌توان از متانول به صورت ساده برای اکتان‌افزایی، برای تهیه MTB و همچنین مواد تولید لاستیک استفاده کرد و یا اینکه در برخی جا‌ها به‌عنوان سوخت به مصرف می‌رسد، یعنی می‌توان به بنزین اضافه کرد. وی ادامه داد: شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی مجوز داده تا پنج درصد به بنزین متانول اضافه شود، بیش از پنج درصد اضافه شود هم میزان اکتان به شدت بالا می‌رود و هم اینکه باعث می‌شود خورندگی افزایش یافته و موتور خودرو خشک شود، البته در دیگر کشور‌ها اقداماتی برای استفاده از متانول در سوخت انجام داده‌اند، یعنی باید فرآیند جدیدی طی شود. عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، تصریح کرد: در دنیا برای اضافه کردن متانول به بنزین از یک روان‌کننده ویک نوع ادتیو استفاده می‌کنند که اولاً اکتان بنزین را در حد ۹۵ درجه نگاه می‌دارد و نگرانی در مورد خورندگی (کروژن) موتور را برطرف می‌کند، همچنین گازهای خروجی از اگزوز فاقد آلایندگی می‌شود، بنابراین می‌تواند برای کشور مفید باشد، ضمن اینکه از این طریق می‌توانیم ۱۵ تا ۲۰ درصد کمبود بنزین را تأمین کنیم. وی بیان داشت: متانول را می‌توان هم ساده به‌عنوان اکتان‌افزا استفاده کرد و هم اینکه می‌تواند به زنجیره تولید رفته و تبدیل به اتانول، پروپیلن و الفین شود، اکنون پروژه‌هایی در ایران برای تبدیل متانول به اتانول شروع شده حتماً ما می‌توانیم بر پایه متانول تولیدی؛ صنعت پتروشیمی را در پایین‌دست ‌توسعه داده و زنجیره سوم پتروشیمی را در کشور تکمیل کنیم. حسینی؛ خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم با استفاده از ادتیو و سایر کمک‌کننده‌ها متانول را به بنزین اضافه کنیم هم بابت صادرات این محصول نگرانی نداریم و هم اینکه مقرون به‌صرفه است، اکنون قیمت بنزین حداقل ۸۰۰ دلار در تن است در حالی که متانولی که صادر می‌کنیم به‌طور متوسط حدود هر تن ۲۵۰ دلار است، بنابراین استفاده از متانول در تولید بنزین هم می‌تواند باعث کاهش بهای تمام شده تولید بنزین شود و هم اینکه از ارزان‌فروشی متانول جلوگیری می‌کند. وی گفت: در حال‌حاضر کشورهای دیگر از متانول در حوزه تولید بنزین استفاده می‌کنند حتی چینی‌‌ها در برخی شهرهای بزرگ از متانول برای خطوط تاکسی استفاده می‌کنند، شاید بتوان به صورت مستقیم به‌عنوان سوخت در نیروگاه‌ها نیز به مصرف رساند و هم اینکه با ترتیباتی به بنزین اضافه کرد، قطعاً استفاده از ترکیب بنزین متانول و ادتیو کمک زیادی به کاهش کسری تراز بنزین خواهد کرد. سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی، اظهار داشت: در کشورهایی مثل مالزی و چین بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها را تبدیل به بنزین ۹۵ و ۹۷ می‌کنند و با استفاده از متانول و ادتیو به بازار سایر کشور‌ها صادر می‌کنند، هیچ متخصص و کارشناسی هم بر بنزین تولیدی از این ترکیب ایراد وارد نمی‌کند زیرا آزمایش انجام شده نشان داده بقیه آیتم‌‌ها هیچ تغییری نکرده و در حالی که گازهای سمی تثبیت شده و خورندگی هم زیاد نشده، اکتان افزایش یافته است. وی تأکید کرد: یکی از علت‌های فعلی‌الودگی هوای کشور اکتان پایین بنزین تولیدی است و هم اینکه بعضاً استانداردهای یورو۴ را ندارند در حالی که با استفاده از متانول می‌توان اکتان همه بنزین تولیدی کشور را در حد ۹۵ افزایش داد و به این ترتیب حتماً باعث کاهش آلودگی می‌شود چون بنزن و آروماتیک افزایش پیدا نمی‌کند و سولفور کم می‌شود نتیجه اینکه به کاهش آلودگی و بهبود سوخت خودروهای کشور کمک می‌کند. البته فرزین سوادکوهی؛ کارشناس انرژی، در این رابطه گفت: تولید بنزین از متانول راهکار درستی برای جبران ناترازی بنزین نیست. اگر در حوزه پالایشی سرمایه‌گذاری صورت بگیرد و صنایع پالایشی را به‌روز کنیم، نه نیاز به واردات داریم و نه نیاز داریم که از متانول تولید پتروشیمی‌ها را برای جبران نیاز داخل تبدیل به بنزین کنیم. وی با بیان اینکه با توجه به تولید بنزین از پتروشیمی‌ها در دهه ۸۰ که بنزین از آروماتیک تولید شد و بسیار سمی بوده و آلودگی‌های بسیار شدیدی در کشور تولید کرد، چه تضمینی وجود دارد که تولید پتروشیمی‌ها از متانول قابل قبول باشد؟ این سؤال را هم از وزیر نفت و هم معاونانش پرسیده است که آیا تضمینی است که بنزینی که پتروشیمی‌ها از متانول تولید می‌کنند، استاندارد است و آیا سازمان استاندارد این موضوع را تأیید می‌کند.