سود ۵۰ درصدی میوه‌های قاچاق برای قاچاقچیان

وقتی اقتصاد مقاومتی تحقق نمی‌یابد سود ۵۰ درصدی میوه‌های قاچاق برای قاچاقچیان شهر حقی- این روز‌ها شاهد حجم انبوهی از میوه‌های خارجی مانند شبرنگ آفریقایی، گلابی آمریکایی، شاه‌بلوط ترک و انبه کنیا در بازار هستیم. ایران در سال‌های گذشته، جزء کشورهایی بود که با صادرات انواع میوه و مرکبات به کشورهای از جمله حاشیه خلیج‌فارس، […]

وقتی اقتصاد مقاومتی تحقق نمی‌یابد

سود ۵۰ درصدی میوه‌های قاچاق برای قاچاقچیان

شهر حقی- این روز‌ها شاهد حجم انبوهی از میوه‌های خارجی مانند شبرنگ آفریقایی، گلابی آمریکایی، شاه‌بلوط ترک و انبه کنیا در بازار هستیم.

ایران در سال‌های گذشته، جزء کشورهایی بود که با صادرات انواع میوه و مرکبات به کشورهای از جمله حاشیه خلیج‌فارس، میوه آنها را تا حد زیادی تأمین می‌کرد. اما حالا باید دید چه اتفاقی رخ داده که کار به جایی رسیده که مجبور به واردات این قلم کالا از کشورهای همسایه شده‌ایم.

بازار آشفته صادرات و واردات میوه

یازدهم دی ماه جاری بود که سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اعلام خبر کشف ۱۵۰۰ تن میوه قاچاق گفت: ‌در ۷ ماهه امسال بالغ بر ۱۵۲۰ تن میوه قاچاق به ارزش ۱۱۳ میلیارد ریال کشف شد.

این روز‌ها با کانتینرهای یخچال‌دار از مبادی مختلف کشور، میوه وارد می‌شود که بر این واردات، نظارت چندانی نیست. با این وضع، معضل واردات میوه قاچاق، آرام‌آرام به شرایط بحرانی نزدیک می‌شود.

در این بین بیش‌ترین آسیب متوجه کشاورزان و باغداران داخلی است که همواره در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی مشغول کاشت و برداشت محصولات خود هستند.

در همین زمینه، اخیراً سیدحسین مهاجران رییس اتحادیه میوه و سبزی با اشاره به وارد شدن میوه‌های قاچاق در بازار داخلی گفت: طی دو الی سه روز اخیر، میوه‌هایی مانند شبرنگ آفریقایی، گلابی آمریکایی، شاه‌بلوط ترک و انبه کنیا وارد کشور شده‌اند؛ اما میوه‌های مذکور خارج از میدان مرکزی میوه و تره‌بار در حال خرید و فروش هستند.

وی سود میوه‌های قاچاق را برای قاچاقچیان بیش از ۵۰ درصد اعلام کرد و گفت: میوه‌های قاچاق از راه‌های زمینی وارد کشور می‌شود.

مهاجران با اشاره به فروش ۶ برابر قیمتی میوه‌های بی‌کیفیت خارجی از جمله پرتقال آفریقایی در بازار ایران اظهار کرد: هم اکنون میوه‌های قاچاق از جمله شبرنگ آفریقایی کیلویی ۳۰ هزار تومان‌، گلابی آمریکایی کیلویی ۲۵ هزار تومان‌، انبه کنیا کیلویی ۱۵ هزار تومان و شاه بلوط ترکیه کیلویی ۱۵ هزار تومان فروخته می‌شود.

وی با انتقاد از مصرف‌کنندگان این نوع میوه‌ها ادامه‌ داد: خرید این میوه هدر دادن پول است.

رییس اتحادیه میوه‌و سبزی محل فروش میوه‌های قاچاق را بیرون از میدان اصلی دانست و گفت: میوه‌های ایرانی بسیار متنوع و با کیفیت عالی است که اگر بازاریابی درستی در بازارهای بین‌المللی برای آنها انجام شود میوه‌های دیگر کشور‌ها متقاضی نخواهند داشت.

مهاجران با اشاره به سودآوری فرآوری محصولات کشاورزی و صادرات آنها افزود: سرمایه‌های کشور باید به این سمت سوق داده شود.

وی تأکید بر لزوم کنترل بیش‌تر بر مرزهای کشور گفت: میوه‌های قاچاق از راه‌های زمینی وارد کشور می‌شود.

بازی با قوانین و بخشنامه‌های وزارت جهاد‌ کشاورزی و گمرک

براساس بخشنامه‌ای، وزارت جهاد‌ کشاورزی تعرفه پنج درصدی را برای واردات یک کیلو موز در قبال صادرات یک‌ونیم کیلو سیب درختی تعیین کرده بود، تا با توجه به حجم بالای تولید سیب مرغوب، از باغداران و تولید داخلی حمایت کند.

اما مشکوک شدن گمرکات به صادرات صوری سیب درختی و سیب‌های بی‌کیفیت، موجب شد تا انجام بررسی‌ها، اجرای این دستور‌العمل لغو شود. بخشنامه گمرک حاکیست، صادرات سیب‌های بی‌کیفیت و عدم تحقق صادرات واقعی سیب از جمله تخطی‌هایی بوده که از بخشنامه وزارت جهاد کشاورزی صورت گرفته است.

براساس شواهد موجود، تعداد واردکنندگان اصلی موز به کشور بسیار محدود بوده و به نوعی حالت انحصاری دارد.

ورود آفات قرنطینه‌ای

مهدی قائمیان، معاون قرنطینه‌ و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات از مردم خواست برای جلوگیری از قاچاق میوه به کشور از خرید میوه‌های ممنوعه خودداری کنند.

وی با بیان این‌که موضوع قاچاق در هیچ کجای دنیا مورد تأیید نیست، اظهار کرد: این مسأله بر روی کشاورزان و تولید کشور تأثیرات منفی بسیار زیادی دارد.

معاون قرنطینه و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات با اشاره به این‌که احتمال دارد آفات قرنطینه‌ای همراه با این واردات غیرمجاز وارد کشور شود، افزود: در این صورت کشاورزان باید هزینه مبارزه با این آفات را پرداخت کنند و از نظر مالی دچار زیان می‌شوند.

وی ادامه داد: به عنوان مثال آفت جاروک جادوگر حدود ۲۰ سال قبل از این طریق وارد کشور ما شده و به تولید لیموترش کشور آسیب‌هایی وارد کرده است.

قائمیان اضافه ‌کرد: علاوه بر این به حجم سمومی که علیه آفات در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند، افزوده خواهد شد و ما با معضل آلودگی محیط‌زیست نیز مواجه می‌شویم.

وی با بیان این‌که تمام دستگاه‌های مربوطه باید در این زمینه نهایت همکاری را با یکدیگر داشته باشند تا جلوی واردات غیرمجاز گرفته شود، اظهار کرد: همچنین در این زمینه نیاز به فرهنگ‌سازی داریم که مردم از تأثیرات منفی این میوه‌ها بر تولید و سلامت جامعه آگاه شوند و از خرید آنها خودداری کنند.

قائمیان تصریح ‌کرد: اگر مردم از خرید میوه‌های ممنوعه خارجی خودداری کنند این تجارت کثیف خود به خود محدود خواهد شد. معاون قرنطینه و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات با اشاره به اینکه ممکن است برخی واردکنندگان از تأثیرات سوء این محصولات بر تولیدات داخلی بی‌خبر باشند و ناآگاهانه دست به چنین اقدامی بزنند، اضافه‌ کرد: این افراد فقط به سودی که نصیبشان می‌شود فکر می‌کنند و شاید اگر از عواقب کارشان آگاه شوند چنین اقدامی را انجام ندهند.

قاچاق در روز روشن

در همین زمینه محمدصادق‌مفتح، معاون بازرگانی داخلی سابق وزارت صنعت، معدن و تجارت، درباره ورود گسترده میوه و عملکرد گمرک و دستگاه‌های نظارتی گفت: ‌میوه‌های قاچاق حتماً در روز روشن از مبادی رسمی ورودی و جلوی چشم مسؤولان وارد کشور شده است. مگر می‌شود این میوه‌ها از بیابان‌‌ها وارد کشور شود و کسی هم آنها را ندیده باشد؟ اگر این میوه‌ها به صورت قاچاق وارد کشور شود باید ارگانی که نظارت بر گمرک را بر عهده دارد مورد بازخواست قرار گیرد.‌

وی افزود: ‌این میوه‌ها حتما با کانتینر یخچال‌دار وارد کشور شده است، بنابراین مطرح کردن قاچاق این میوه‌ها به کشور اصلا معنایی ندارد‌.

همچنین واردات بی‌‌رویه و قاچاق برنج نیز معضل بزرگی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این کالای اساسی شده است. در همین زمینه مرتضی شاه‌حسینی نایب رییس انجمن واردکنندگان برنج با اشاره به قاچاق برنج از دوبی ‌و پاکستان، گفت: ‌حدود ۵۰۰ هزار تن برنج به صورت قاچاق به کشور وارد می‌شود که به راحتی می‌توان آن را رصد کرد.

صادرکننده یا واردکننده اول غرب آسیا؟

واردات میوه به کشور در ۳ سال گذشته به سبب سیاست‌های تنظیم بازار، گسترده و متنوع شده است. این درحالی است که سالیان گذشته ایران رتبه اول غرب آسیا در زمینه تولید و صادرات میوه را داشته است.

اما در سال‌های اخیر تولید محصولات کشاورزی به علل مختلف از جمله بحران آب، یخ‌زدگی سر درختی‌ها، عدم توازن برنامه تولید در اقلیم‌های مختلف کشور، ورشکسته شدن کشاورزان داخلی به سبب واردات بی‌رویه و قاچاق، مهاجرت کشاورزان به شهر‌ها و‌…، با افت چشمگیری مواجه شده است.

علاوه بر ضرورت‌های اقتصادی، توجه به اهمیت سلامت میوه‌های وارداتی و مسأله بیوتروریسم موضوعی حساس در مبارزه با قاچاق میوه است. براین اساس کالاهای وارداتی باید از حیث مسایل قرنطینه‌ای، نباتی و بهداشتی هیچ‌گونه مشکلی نداشته و همچنین از نظر احتمال ورود عمدی آفات تهدید کننده‌ سرمایه‌های کشاورزی، باید مورد بررسی قرار گیرند.

نقش گمرک چیست؟

در این باره باید گفت عدم هماهنگی و استقرار سامانه‌ای سراسری برای همه دستگاه‌های نظارتی، آفتی بزرگ در مبارزه با قاچاق کالا و مدیریت بازار شده است. در این میان اختلاف نظر «ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز» با «گمرک جمهوری اسلامی ایران» و عدم هماهنگی گمرک با ستاد به عنوان ناظری فراقوه‌ای، معضلی لاینحل مانده است.

‌هرچند تلاش‌های گسترده‌ای برای استقرار سامانه جامع امور گمرکی صورت گرفته است، اما توقعات را به‌طور کامل برآورده نکرده و در حال حاضر شبیه به مرکزی برای ارایه اطلاعات خام از تجارت خارجی و اتوماسیون اداری عمل می‌کند. اگر می‌خواهیم ورود کالای قاچاق به کشور به حداقل برسد باید سیستم جامعی پیش‌بینی شود که بر گمرکات کشور نظارت دقیقی داشته باشد.

اقتصاد مقاومتی، شاه کلید حل مشکلات

راه‌حل برای برون رفت از این فضا، پیاده‌سازی صحیح الگو و قوانین مربوط به اقتصاد مقاومتی است. در واقع باید گفت که با به‌کارگیری استراتژی اقتصاد درون‌زا و مقاومتی، تولید و صادرات محصولات کشاورزی به شرایط طبیعی باز می‌گردد.

در عین حال بسیاری از کارشناسان و مسؤولان معتقد هستند این واردات نمی‌تواند قاچاق باشد چرا که حمل میوه‌های ممنوعه با تریلی‌های کانتینردار انجام می‌گیرد؛ این افراد اعتقاد دارند برخوردهایی که با عرضه‌کنندگان میوه‌های غیرمجاز انجام می‌شود، جدی و شدید نیست.

 

در این میان کشاورزان و تولید کشور بیش‌ترین آسیب را می‌بینند و دلگرمی‌شان را برای ادامه کار از دست می‌دهند که این مسأله برخلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و رسیدن کشور به خوداتکایی است.