معیارهای نادرست در تعیین سن معافیت خودرو‌ها برای اخذ گواهی معاینه فنی

سرپرست ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، گفت: براساس آمار امسال پلیس راهور در حدود ۴۰ درصد از سوانح و کشته‌ها در ایام نوروز مربوط به خودروهایی بوده که فاقد معاینه فنی و ایمنی لازم جهت تردد بوده‌اند. به گزارش مناقصه‌مزایده، سیدمحمدمهدی میرزایی‌قمی؛ در توضیح میزان سهم منابع متحرک در آلودگی هوا، گفت: در تمام دنیا […]

سرپرست ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، گفت: براساس آمار امسال پلیس راهور در حدود ۴۰ درصد از سوانح و کشته‌ها در ایام نوروز مربوط به خودروهایی بوده که فاقد معاینه فنی و ایمنی لازم جهت تردد بوده‌اند. به گزارش مناقصه‌مزایده، سیدمحمدمهدی میرزایی‌قمی؛ در توضیح میزان سهم منابع متحرک در آلودگی هوا، گفت: در تمام دنیا سهم منابع متحرک در آلودگی هوا براساس مطالعات سیاهه انتشار مشخص می‌شود. آخرین مطالعه سیاهه انتشار که در شهر تهران انجام شده نیز مربوط به سال ۱۳۹۶ بوده و براساس آمار منتشره این سیاهه ۸۳ درصد آلاینده‌های گازی مربوط به وسایل نقلیه و ۶۱ درصد انتشار ذرات معلق ناشی از فعالیت و تردد وسایل نقلیه است. میرزایی‌قمی؛ ادامه داد: آلایندگی‌‌ها را ما به دو بخش تقسیم‌بندی می‌کنیم که یک بخش آلاینده‌های گازی و بخشی هم مربوط به ذرات معلق هستند. در هر دو بخش بیش‌ترین سهم مربوط به تردد وسایل نقلیه است. وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه بخشی از آلایندگی ناشی از منابع متحرک مربوط به خودروهای عمومی است و نحوه نظارت به این خودرو‌ها به چه نحوی انجام می‌شود؟ اظهار کرد: درخصوص نظارت بر خودروهای عمومی، این دسته‌بندی وجود دارد هم برای خودروی شخصی هم عمومی. در بخش آلاینده‌های گازی که سهم کلی منابع متحرک ۸۳ درصد است، در حدود ۳۸ درصد این سهم مربوط به تردد وسایل نقلیه شخصی و ۲۱٫۳ مربوط به تردد موتورسیکلت‌هاست. در بخش عمومی که مربوط به تردد ناوگان سنگین و نیمه‌سنگین در شهرداری تهران است اتوبوس‌ها و بخش اندکی از آن مینی‌بوس‌ها در انتشار ذرات معلق تأثیرگذار هستند. سهم ناوگان اتوبوسرانی شهرداری تهران در حدود پنج درصد است، فراتر از آن نقش کامیون‌های دیزل است که در حدود ۱۵٫۷ در انتشار ذرات معلق در بخش منابع متحرک بیش‌ترین سهم را به خود اختصاص داده و لازم است حتماً در این زمینه تمهیدات لازم دیده شود. سرپرست ستاد معاینه فنی، درخصوص میزان وحدت رویه و یکسان بودن رویه انجام معاینه فنی در کل کشور هم توضیح داد و گفت: معیار سنجش مراکز معاینه فنی استاندارد کشوری است که تحت سامانه یکپارچه معاینه فنی کشور با عنوان «سیمفا» فعالیت خود را انجام می‌دهند. مراکز معاینه شهر تهران هم مستثنی از سایر مراکز معاینه فنی نیستند و طبق ضوابط و دستورالعمل اجرایی فعالیت می‌کنند. بابت انجام آزمون‌های معاینه فنی، این آزمون‌‌ها به دو بخش تقسیم می‌شوند که بخشی از آن مربوط به آلایندگی خودرو و بخشی مربوط به ایمنی خودروست و برای این‌ها یکسری حدود مجاز در قانون در نظر گرفته شده و تمام مراکز معاینه فنی موظف هستند از طریق تجهیزات و دستگاه‌هایی که در مراکز مستقر کردند نسبت به اندازه‌گیری این پارامتر‌ها اقدام کنند. به گفته میرزایی‌قمی؛ زمانی که خروجی این پارامتر‌ها براساس آن استانداردی که مشخص شده در حدود و بازه مجاز باشد وسایل نقلیه گواهینامه معاینه فنی معتبر را دریافت می‌کنند و درصورتی که خارج از آن حدود باشد در آزمون معاینه فنی مردود می‌شوند. آنچه مسلم است حدود مجاز و دستورالعمل‌‌ها برای کل کشور یکسان است و هیچ تفاوتی ندارد. فقط تفاوتی که ممکن است وجود داشته باشد در برند، نوع و عمر کارکرد دستگاه‌هایی است که در مراکز معاینه فنی جهت انجام آزمون‌های مکانیزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا لازم نیست جهت افزایش اثربخشی معاینه فنی به‌خصوص در کلانشهر تهران که با اولویت حل معضل آلودگی هوا روبه‌روست، پلاک‌های پایتخت و یا خودروهایی که در شهر تهران تردد می‌کنند به نحوی ملزم به انجام معاینه فنی در شهر تهران شوند؟ توضیح داد: یکی از کلانشهرهایی که درگیر موضوع آلودگی هواست، شهر تهران است و بیش‌ترین آلایندگی هم به جهت منابع متحرکی که گفته شد در شهر تهران اتفاق می‌افتد. از این جهت یکی از پیشنهادات ما این موضوع بوده که در قانون این پیش‌بینی در نظر گرفته شود که خودروهای پلاک تهران و خودروهایی که در شهر تهران تردد می‌کنند، صرفاً از مراکز معاینه فنی معتبر شهر تهران گواهی معاینه فنی را دریافت کنند. این پیشنهادی هم که دادیم مبتنی بر ادله فنی و اعداد و ارقامی است که آن‌ها را استخراج کردیم. براساس آمار مبتنی بر سیاهه انتشار در حدود ۱۱ درصد از انتشار آلاینده‌های گازی و چهار درصد از انتشار ذرات معلق در همان دسته منابع متحرک ناشی از ورود و تردد خودروهای پلاک شهرستان است و اکثر این خودروهای پلاک شهرستان هم از مراکز خارج از شهر تهران اقدام به دریافت معاینه فنی می‌کنند. میرزایی‌قمی؛ با بیان اینکه متأسفانه از کل مشمولین خودروهای پلاک تهران تنها ۳۷ درصدشان به مراکز معاینه فنی شهر تهران مراجعه می‌کنند، گفت: براساس آمار پلیس راهور فاتب، در حدود ۴۰ درصد از خودروهای پلاک تهران به مراکز خارج از شهر مراجعه می‌کنند و آمار سه درصد از این خودرو‌ها اصلاً مشخص نیست و حدود ۲۰ درصد هم شاید اصلاً بحث مراجعه به مراکز معاینه فنی چه در شهر تهران و چه خارج از شهر نداشته باشند. وی درباره تبلیغات انجام شده در برخی از سایت‌ها مبنی بر فروش معاینه فنی نیز، گفت: متأسفانه تبلیغ و فروش معاینه فنی در مراکز خارج از شهر تهران از طریق برخی پلتفرم‌ها و درگاه‌های داخلی ملی صورت می‌گیرد و لازم است دستگاه‌های نظارتی در این خصوص ورود داشته باشند و پیگیری کنند. البته تأکید می‌کنم به هیچ‌وجه در مراکز تهران این تخلفات رخ نمی‌دهد، چون در مراکز تهران از دوربین‌های نظارتی و کارشناسان متخصص که دوره‌های لازم را طی کرده‌اند استفاده می‌شود. همچنین تمام دستگاه‌ها سیستماتیک و آنلاین و به‌روز هستند و عملاً احتمال تخلف را به صفر رساندیم. به هر روی از طریق این درگاه‌ها با معرفی خودرو‌ها به مراکز خارج از شهر تهران و عمدتاً اقماری با دریافت هزینه حدود ۲۷۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان بسته به میزان ایراد و خرابی خودرو نسبت به صدور گواهی معاینه فنی اقدام می‌شود. البته در واقع بحث پیگیری موضوع در ید اختیارات شهرداری تهران و ستاد معاینه فنی تهران نیست اما موضوع را منعکس کردیم و مکاتباتی را به صورت محرمانه انجام دادیم و ادله را هم ارائه کردیم؛ امیدواریم دستگاه‌های نظارتی جلوی این تخلف بارز و آشکار را بگیرند؛ چرا که فروش این‌ها به منزله و مثابه فروش جواز دفن است.  میرزایی‌قمی؛ افزود: براساس آمار امسال پلیس راهور در حدود ۴۰ درصد از سوانح و کشته‌ها در ایام نوروز مربوط به خودروهایی است که فاقد معاینه فنی و ایمنی لازم جهت تردد بوده‌اند. معاینه فنی موضوع پیشگیرانه‌ای است و کسانی که سودجویانه اقدام به فروش می‌نمایند عملاً با جان مردم بازی می‌کنند. وی درخصوص الزامات تأمین قطعه کاتالیست توسط خودروسازان و یا واردکنندگان خودرو و مشکلاتی که در این ارتباط وجود دارد، اظهار کرد: براساس آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف‌کنندگان قطعات خودرو کلیه تولیدکنندگان خودرو اعم از داخلی و واردکنندگان خارجی، موظف هستند تا ۱۰ سال پس از فروش آخرین خودرو نسبت به تأمین قطعات یدکی خودرو اقدام کنند. اگر افراد نتوانستند قطعه کاتالیست اصلی را تأمین کنند باید از بازار قطعه غیراصلی را تأمین کنند و هیچ تضمینی وجود ندارد که این قطعه غیراصلی کارکرد و کارایی قطعه اصلی را داشته باشد. سرپرست ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، علت اصلی بالا بودن قیمت کاتالیست را مربوط به فلزات گرانبهایی دانست که در آن به کار رفته و باعث جذب این آلایند‌ها می‌شوند و ادامه داد: میزان به کار رفته این فلزات گرانبها در کاتالیست که تعیین‌کننده کارایی آن است باعث اختلاف و تنوع قیمت در این قطعه می‌شود، لذا به دلیل ساماندهی این موضوع لازم است در بحث تولید و همچنین پس از فروش این قطعه یک استاندارد مشخص ملی داشته باشیم که ضمن تعهد خودروساز به تأمین، وزارت صمت نیز بر آن نظارت کند. به گفته وی، در ماده ۶ قانون هوای پاک به بحث معاینه فنی اشاره شده و در آن سن معافیت از معاینه فنی برای خودرو‌ها چهار سال تعیین شده و در کنار آن در همین قانون تا دو سال سن گارانتی خودرو‌ها یا همان ۴۰ هزار کیلومتر در نظر گرفته شده در صورتی که در تمام دنیا این برعکس است و سن معافیت معاینه فنی را کاهش می‌دهند و دوره گارانتی را افزایش می‌دهند. پیشنهاد ما این بود که سن معاینه فنی از چهار سال به دو یا سه سال کاهش یابد و متناسب با آن دوره گارانتی خودرو افزایش پیدا کند که مراجعه کنندگان در صورت نیاز بدون هزینه اضافه‌ای قطعات لازم را تعویض کنند. به‌طور مثال در کشور ژاپن و آلمان سن معاینه فنی سه سال است با این که کیفیت خودروهای بهتری دارند.