سمیه مهدوی- تاریخ بازهم تکرار شد. درست ۱۰ سال پیش بود که ترکمنستان صادرات گاز به ایران را متوقف کرد؛ اتفاقی که هفته گذشته مجدداً رخ داد. سایه تناقضات گازی برروی صنعت نفت و گاز ایران، هر روز گسترده‌تر از روز قبل می‌شود. سایه‌ای پر ابهام که پارادوکس‌ها و سؤالات متعددی را در اذهان ایجاد […]
سمیه مهدوی- تاریخ بازهم تکرار شد. درست ۱۰ سال پیش بود که ترکمنستان صادرات گاز به ایران را متوقف کرد؛ اتفاقی که هفته گذشته مجدداً رخ داد.
سایه تناقضات گازی برروی صنعت نفت و گاز ایران، هر روز گسترده‌تر از روز قبل می‌شود. سایه‌ای پر ابهام که پارادوکس‌ها و سؤالات متعددی را در اذهان ایجاد می‌کند. شوک خبری ماجرای قطع واردات گاز از ترکمنستان به حدی بود که با از تب‌وتاب انداختن اخبار قراردادهای IPC، در مرکز توجه قرار گرفت. هرچند میزان گاز وارداتی از این کشور روی کانال دو تا ۳ درصد مانور می‌دهد و جبران این مقدار گاز با افزایش تولیدات ایران در سایه موفقیت پروژه‌های گازی که براساس سخن زنگنه طی ۳ سال رشد ۵۰ درصدی را تجربه کرده، سهل‌الوصول شده است، اما بدعهدی ترکمنستان مسأله‌ای نیست که بتوان به سادگی از آن عبور کرد. در این میان، انتقاداتی نیز به مسؤولان وارد می‌شود که چرا کنجکاوی‌ها را بی‌جواب گذاشته‌اند. بدین ترتیب شاید با توجه به مسایل امنیتی تا اطلاع‌ثانوی این جریان در بن‌بست خبری به سر ببرد.
سؤالاتی از قبیل این‌که چرا مسؤولان امر در این خصوص پیش‌بینی نکردند و احتمال این‌که باز هم ترکمنستان در شرایط سخت سرما دست ایران را در پوست گردو بگذارد و این پیمان‌شکنی را تکرار کند را در نظر نگرفتند؟
چرا مدیران گذشته زیر بار افزایش ۹ برابری قیمت گاز وارداتی رفتند؟ و چراهایی از این دست پاسخ‌قانع‌کننده‌ای برایش پیدا نشده است.
هنوز ابهامات مذاکره اخیر ایران و ترکمنستان شفاف نشده است. هیأت ایرانی به عراق سفر می‌کند در مذاکره با عراق به تفاهم نمی‌رسند و دست خالی برای بازگشت به ایران مسیر فرودگاه را در پیش می‌گیرند که با تغییر عقیده ترکمنستان مبنی بر توافق دوباره، دور نامتناهی مذاکرات مجدداً از سر گرفته می‌شود. در پلان بعدی از توافق ۵ ساله گازی بین دو کشور اخباری به گوش می‌رسد. اما با گذشت ۲۴ ساعت ترکمنستان فلکه گاز را به روی ایران می‌بندد و درنهایت خبر توافق معلق می‌ماند! مذاکراتی که احدی از پشت پرده آن خبر ندارد که چه گفتند و چه شنیدند؟ شاید این امر به خاطر مسایل امنیتی و محرمانه بودن در بایکوت باقی مانده است.
بعد از این مراحل خط و نشان کشیدن‌ها شروع می‌شود. بعد از بیانیه‌هایی که از سوی ایران و ترکمنستان بین یکدیگر رد و بدل شد، مسؤولان خواستار صرفه‌جویی از مردم می‌شوند؛ بهترین راهکاری که در این شرایط می‌تواند کاری در حد معجزه کند.
زیاده‌خواهی، باج‌خواهی و مضامینی از این قبیل از جمله عبارات پرکاربردی بود که علیه ترکمنستان به‌کارگرفته شد، اما اگر در همان چند سال گذشته و زمان قبول این افزایش قیمت، مسؤولان وقت واکنشی غیر از سکوت در پیش می‌گرفتند و تدبیر دیگری می‌اندیشیدند، این ماجرا تا به امروز کشیده نمی‌شد.
ترکمنی‌ها متهم به پیمان‌شکنی هستند چرا که با گروکشی آن هم در شرایطی که قرارداد گازی با ایران به اتمام نرسیده مفاد آن را زیر پا می‌گذارند. بنابراین ایران با توجه به همین امر خواستار رسیدگی این پرونده در داوری بین‌المللی می‌شود.
ترکمنستان ثابت کرده که دیگر قابل اعتماد نیست و نمی‌خواهد در چارچوب تعهداتش عمل کند که باید در این‌صورت مدیران گازی دور ترکمنستان را قلم بگیرند. اما علی‌رغم این پیمان‌شکنی، ایران خود را در برابر سوآپ گازی به این کشور متعهد می‌داند و سوآپ این کشور را کات نکرده است.
اما در حالت بعدی که ترکمنستان ادعا می‌کند واقعاً بدهی گازی علت اصلی این واکنش تندشان باشد و ایران نیز آن بدهی ۱٫۸ میلیارد دلاری را قبول داشته باشد؛ پس از یک دهه تأخیر صبر ترکمنستان لبریز شده و با حرکت انتحاری اعتراض خود را نسبت به این قضیه نشان داده‌اند. البته به گفته شرکت ملی گاز بیش از۴٫۵میلیارد دلار از مطالبات و بدهی‌ها به شرکت ترکمن گاز پرداخت کرده‌اند. اما نباید فراموش شود ایران یکی از مشتریان بزرگ گاز ترکمنستان است و باید دید این رفتار در معاملات آتی دو کشور چه تأثیری می‌گذارد و در حقیقت بازنده اصلی چه کسی خواهد بود؟
در این میان باید توجه داشت که ۳ ماه از فصل زمستان پیش روی مناطق شمالی کشور است که گاز به رویشان بسته شده است. از سوی دیگر در این شرایط بسیاری با متوسل شدن به افزایش تولیدات گاز پارس جنوبی می‌گویند نیازی به گزینه واردات گاز از ترکمنستان ندارند اما باید پرسید با احتساب بعد مسافتی به منظور گازرسانی از عسلویه به مناطق شمالی، این کار توجیه اقتصادی خواهد داشت یا خیر؟
یکی از فاجعه‌آمیز‌ترین عواقب قطعی گاز و رو آوردن نیروگاه‌ها به سوخت دوم و استفاده از مازوت تشدید آلودگی هوا خواهد بود. با این تفاسیر احتمال قطع گاز چه در بخش خانگی و چه در بخش صنعتی ضرر و زیان هنگفت جانی و مالی را به بار خواهد آورد. حال باید دید مسؤولان چگونه از عهده مدیریت این شرایط برمی‌آیند و پاسخ زیروروکشی ترکمنستان را چگونه خواهند داد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.