دخالت‌‌های دولتی عامل نابسامانی در بازار لوازم‌یدکی خودرو

بازار لوازم‌یدکی خودرو، یکی از بزرگ‌‌ترین بازار‌های کشور است که قطعات مورد نیاز بیش از ۱۶ میلیون ماشین در کشور را تأمین می‌کند. این بازار گردش مالی بیش از ۱۵ میلیارد دلار در طول سال را دارد. بازار لوازم‌یدکی خودرو، در کشور به ارزش دومیلیارد دلار رسیده است، رشد صنایع خودروسازی و توسعه محصولات سبب […]

بازار لوازم‌یدکی خودرو، یکی از بزرگ‌‌ترین بازار‌های کشور است که قطعات مورد نیاز بیش از ۱۶ میلیون ماشین در کشور را تأمین می‌کند. این بازار گردش مالی بیش از ۱۵ میلیارد دلار در طول سال را دارد. بازار لوازم‌یدکی خودرو، در کشور به ارزش دومیلیارد دلار رسیده است، رشد صنایع خودروسازی و توسعه محصولات سبب شده این بازار نیز به تبع خودروسازی ارتقاء یابد. متأسفانه معاملات لوازم‌یدکی در بازار قطعات خودرو کشور هنوز به شیوه سنتی انجام و ظاهراً جز یک مجموعه سایر شرکت‌ها و تولیدکنندگان حاضر به تغییر این سیستم نیستند. فقدان نوآوری در عرضه لوازم‌یدکی سبب شده تا قطعات تقلبی و کم‌کیفیت نسبت به گذشته بیش‌‌ترین سهم بازار را به خود اختصاص دهند. امیرحسین جلالی؛ نائب رئیس انجمن قطعه‌سازان، می‌گوید: وقتی قطعات یدکی در بازار کم باشد، تأمین‌کنندگان به هر طریقی سعی می‌کنند تقاضا را پاسخ دهند تا جایی‌که ممکن است حتی قطعات دست‌دوم را مجدد تعمیر و بسته‌بندی کنند و یا به اشکال مختلف آن قطعه را به دست متقاضی برسانند. پای قطعات غیراستاندار به خط تولید خودروساز‌‌‌ها نیز باز شده و از آنجایی که شرکت‌های خودروسازی به دنبال قطعه ارزان قیمت و نسیه هستند از استاندار‌‌‌ها چشم‌پوشی می‌کنند. علی موسوی؛ عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی، می‌گوید: سؤال اصلی اینجاست که چرا خودروسازان بدهی‌های خود به قطعه‌سازان را نمی‌پردازند؟ اگر به دنبال تأمین قطعه مناسب هستند پس چرا بدهی‌های سنگین خود را در حوزه قطعه‌سازی پرداخت نمی‌کنند. به گزارش اکونگار، سیداحمد حسینی؛ رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌یدکی خودروی تهران، می‌گوید: هم‌اکنون بالغ‌بر ۸۰ درصد قطعات یدکی یا مواد اولیه قطعات تولید داخل، وارداتی است؛ روندی که با افزایش نرخ ارز و عدم تخصیص آن قطعاً تأثیر مستقیمی بر قیمت‌ قطعات داشته و ادامه آن بر جریان قیمتی در بازار قطعات سال‌جاری هم تأثیر خواهد گذاشت. سوءمدیریت عاملی در نابسامانی در بازار لوازم قطعات یدکی به‌خصوص مونتاژی‌‌‌ها می‌دانیم. پیش‌بینی می‌شود با ادامه روند تخصیص ارز و جریان تورم طی هفته‌های جاری بازار لوازم‌یدکی نیز دستخوش افزایش قیمت شود. در حال‌حاضر بازار لوازم‌یدکی در بلاتکلیفی و رکود شدیدی قرار دارد. هم اکنون تخصیص ارز، دخالت وزارت صمت و رکود، سه چالش اصلی این روزهای بازار لوازم‌یدکی است درحالی‌که با وجود گذشت دو ماه از سال‌جاری، همچنان وزارت صمت ارز موردنیاز تجار و واردکنندگان لوازم و قطعات یدکی را تخصیص نداده است. سهیل حسین‌پور؛ مدیرعامل یکی از فروشگاه‌های لوازم‌یدکی خودرو، با اشاره به آشفتگی بازار لوازم‌یدکی خودرو در کشور به بازار، گفت: عمده قطعاتی که در این بازار عرضه می‌شود تقلبی و کم کیفیت است، از سوی این محصولات قیمت‌های بسیار بالایی دارند. از همین رو هایپرکار راه‌اندازی شد تا وضعیت عرضه لوازم‌یدکی بهبود یابد. حسین‌پور؛ با اشاره به دعوت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به مجموعه هایپر کار، بیان کرد: در کشور ۱۲۰۰ واحد قطعه‌سازی وجود دارد که براساس آخرین آمار از این تعداد فقط ۷۰۰ واحد فعال هستند، در صورت تعامل و همکاری با فارغ‌التحصیلان آن‌‌ها را نیز به انجمن قطعه‌سازان جهت همکاری معرفی خواهیم کرد. مدیرعامل هایپرکار درخصوص گردش مالی بازار قطعات و اهمیت تغییر رویه عرضه لوازم‌یدکی، توضیح داد: براساس آخرین آمار گردش مالی بازار قطعات در سال ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است. شرکت ایساکو و شرکت سایپا یدک سهمی کمتر از ۲۰ درصد این بازار را دارند. بنابراین ۸۰ هزار میلیاردتومان از گردش مالی بازار لوازم‌یدکی در اختیار قطعات بی‌کیفیت، تقلبی و قاچاق است. متاسفانه برخی از قطعات موجود در این بازار استانداردهای خودرویی را پاس نمی‌کنند. وی افزود: در حال‌حاضر ۳۰ میلیون خودرو در کشور تردد می‌کند و این تعداد وسیله نقلیه نیازمند قطعات با کیفیت جهت حفظ ایمنی و کاهش آلایندگی هستند. بازار خودرو و لوازم‌یدکی همواره چالش‌های زیادی در آن برای بازاریان و دولت وجود دارد. بازار خودرو و حمل‌ونقل به‌عنوان یکی از مسائل مهم هر کشور باید به درستی کنترل شده و جلوی نفوذ دلال‌های غیرقانونی و مافیا به آن گرفته شود. در سال‌های اخیر در کشور ما با توجه به تحریم‌ها و مسائل گوناگون همواره این بازار دچار چالش‌های زیادی شده است. به گفته وی، مشکلات موجود در بازار لوازم‌یدکی خودرو‌های مونتاژی ریشه در انحصاری دارد که شرکت‌های مونتاژکار چینی در بازار خودرو‌های بالای یک‌میلیارد تومان در ایران دارند و به تبع آن قطعات و لوازم‌یدکی این خودرو‌‌‌ها را هم در دست دارند. در نبود خودرو‌های وارداتی، بخش مهمی از بازار خودروی ایران در اختیار خودرو‌های چینی قرار گرفته که قطعات و لوازم‌یدکی مورد‌ نیاز این خودرو‌‌‌ها را هم مستقیماً از چین وارد می‌کنند و هیچ استفاده‌ای از توان قطعه‌سازی ایران در تأمین این لوازم ندارند.  همچنین علت نابسامانی بازار لوازم‌یدکی خودرو در ایران می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. چندین عامل می‌توانند در این ناهماهنگی تأثیرگذار باشند:

  1. تحریم‌های بین‌المللی: تحریم‌های اقتصادی بر روی ایران، تأثیر قابل‌توجهی بر صنعت خودرو و بازار لوازم‌یدکی داشته است. محدودیت‌های مالی و تجاری ممکن است باعث کاهش واردات لوازم‌یدکی شده و در نتیجه کاهش تنوع و موجودی در بازار شود.
  2. نبود استانداردهای کیفیت: عدم وجود استانداردهای کیفیت معتبر و قابل اعتماد در صنعت خودرو و لوازم‌یدکی ممکن است باعث ورود قطعات ناسالم یا کپی شده با کیفیت پایین به بازار شود. این مسئله می‌تواند به مشکلات فنی و عدم قابل اعتماد بودن لوازم‌یدکی منجر شود.
  3. تقاضای بالا: با توجه به تعداد زیاد خودروهای در حال حرکت در ایران، تقاضای بالا برای لوازم‌یدکی نیز وجود دارد. این مسئله ممکن است باعث افزایش قیمت‌ها، کاهش موجودی و ناپایداری در بازار شود.
  4. عدم رقابت سالم: در بازار لوازم‌یدکی، رقابت سالم و عادلانه ممکن است کمبود داشته باشد. وجود تعداد محدودی تولیدکننده و عرضه‌کننده ممکن است باعث افزایش قدرت تعیین قیمت و عدم رقابت منصفانه شود.
  5. نظام توزیع ضعیف: نظام توزیع لوازم‌یدکی در ایران نقص‌های زیادی دارد. کمبود نقاط فروش، عدم دسترسی به لوازم‌یدکی در مناطق دورافتاده و عدم به‌روزرسانی سامانه‌های آنلاین ممکن است باعث سختی در دسترسی به لوازم‌یدکی شود.