نوآوری شرط لازم رشد سهم معدن در اقتصاد

محمد قره‌داغلی – امروزه صنعت معدن در دنیا برای مقابله با چالش بهره‌وری خود، سرمایه‌گذاری زیادی در فناوری کرده است. معادن زیرزمینی و روباز تمام مدت به دنبال افزایش بهره‌وری هستند. توسعه هر بخش در صنایع مختلف به‌خصوص صنعت معدن نیاز به جذب سرمایه و بهره‌گیری از تکنولوژی جهانی دارد تا با استفاده از مهندسی […]

محمد قره‌داغلی – امروزه صنعت معدن در دنیا برای مقابله با چالش بهره‌وری خود، سرمایه‌گذاری زیادی در فناوری کرده است. معادن زیرزمینی و روباز تمام مدت به دنبال افزایش بهره‌وری هستند. توسعه هر بخش در صنایع مختلف به‌خصوص صنعت معدن نیاز به جذب سرمایه و بهره‌گیری از تکنولوژی جهانی دارد تا با استفاده از مهندسی معکوس از ظرفیت نسبی منابع کشور به بهترین نحو استفاده شود و نوآوری بیشتری داشته باشیم. صنایع بزرگ مانند صنعت معدن نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی دارند تا علاوه بر ورود منابع مالی عظیم در بخش تولید، باعث رونق بیشتر صنایع پایین‌دستی نیز شوند. با ورود محصولات معدنی به بورس کالا، قدرت این حوزه افزایش یافته و باعث جلوگیری از خام‌فروشی می‌شود و حتی موجب جذب سرمایههای بیشتری توسط بخش‌خصوصی می‌‌شود. رشد زیستبوم نوآوری در معادن، نیازی است که می‌توان با اهمیت بخشیدن آن، بخشی از ضعف‌‌ها و چالش‌های جدی نهادهای نظارتی معادن را برطرف کرده و به سمت توسعه این صنعت رفت. خلأ نوآوری و نبود فناوری‌های جدید در سیستم‌های نظارتی معادن، منجر به آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری می‌‌شود. معادن کشورمان هنوز از جزیی‌‌ترین امکانات و زیرساخت‌های فناوری‌های جدید بهره‌مند نیستند. از سوی دیگر به دلیل مشکلات اقتصادی سال‌های اخیر کشور، تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی روزبه‌روز فرسوده‌تر می‌شوند. اولین آثار این اتفاق رشد حوادث معدنی و به کام مرگ کشیدن کارگران معادن است. در این باره حامد ملأداودی؛ رئیس دانشکده مهندسی معدن دانشگاه صنعتی امیرکبیر، بر ضرورت توجه به ایجاد نوآوری در بخش معادن تأکید کرد و گفت: طی سال‌های اخیر شاهد رشد سهم معدن در اقتصاد در مقایسه با بخش‌های دیگر بوده‌ایم. ملأداودی؛ درخصوص جایگاه معدن در اقتصاد کشور و نحوه ارتقای آن اشاره کرد و اظهار کرد: امروز معادن و صنایع‌معدن ما یکی از بخش‌های اقتصاد بدون نفت است؛ زیرا با رشد بالا، تنوع بالای مواد و ذخایر فراوان در کشور، این بخش از اقتصاد به‌عنوان یکی از بخش‌های پیشران مطرح شده و طی سال‌های اخیر نقش عمده‌ای در صادرات غیرنفتی و ارزآوری کشور پیدا کرده است. ضمن اینکه در شرایط تحریمی جایگزین نفت می‌شود. رئیس دانشکده مهندسی معدن دانشگاه صنعتی امیرکبیر، خاطرنشان کرد: از سوی دیگر معادن به دلیل ایجاد اشتغال در مناطق محروم، محرومیتزدایی و استقرار عدالت اجتماعی می‌توانند نقش مهمی داشته باشند. طوری که تا یک دهه گذشته سهم معادن در تولید ناخالص داخلی کشور ناچیز بود اما طی سال‌های اخیر شاهد رشد این سهم در مقایسه با بخش‌های دیگر مانند کشاورزی و… هستیم. بنابراین، این امر نیازمند توجه بیشتر حاکمیت و صنعتگران است. ملأداودی؛ به اهمیت نوآوری در بخش معادن کشور اشاره کرد و گفت: باید دنبال نوآوری باشیم. همچنان که شرکت‌های بزرگ بخش معادن دنیا نوآوری را با جدیت پیگیری می‌کنند. اما در کشور ما دو دسته معادن بزرگ را در اختیار دارند. این امر موجب شده نوآوری و رقابت با کندی وارد بخش معادن ما شود. وی یادآور شد: متأسفانه کشور ما در انقلاب‌های صنعتی دیگر یعنی اول، دوم و سوم رویکرد انفعالی داشته است. یعنی اتفاقاتی در سطح دنیا افتاده و پادشاهان از آن دنباله‌روی کردند و بسیار در این حوزه عقب ماندند. این استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر، خاطرنشان کرد: امیدواریم در انقلاب چهارم که موارد هوشمندسازی، استفاده از فناوری‌های جدیدی نظیر هوش‌مصنوعی، اینترنتاشیاء، یادگیری ماشین، ماشین‌های خودران، اینترنتاشیاء برای ردیابی و مسیریابی ماشین‌آلات و وصل کردن آن به سیستم اینترنت و… نه رویکرد انفعالی و نه رویکرد شیفتگی داشته باشیم و با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و نخبگی سهم عمده‌ای در این تحولات صنعتی ایفا کنیم.