استقلال بانک مرکزی در عمل وجود ندارد

مدیر گروه بانکداری اسلامی استقلال بانک مرکزی در عمل وجود ندارد کامران نذری گفت: دولت نمی‌تواند تکالیف بودجه‌ای خود را به بانک مرکزی تحمیل کند. کامران‌ ندری در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص تحمیل پرداخت تسهیلات تکلیفی از سوی دولت به نظام بانکی و مغایرت آن با استقلال بانک مرکزی، اظهارداشت: هر نوع تکلیف بودجه‌ای […]

مدیر گروه بانکداری اسلامی

استقلال بانک مرکزی در عمل وجود ندارد

کامران نذری گفت: دولت نمی‌تواند تکالیف بودجه‌ای خود را به بانک مرکزی تحمیل کند.

کامران‌ ندری در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص تحمیل پرداخت تسهیلات تکلیفی از سوی دولت به نظام بانکی و مغایرت آن با استقلال بانک مرکزی، اظهارداشت: هر نوع تکلیف بودجه‌ای از سوی هر سازمان و وزارتخانه‌ای برای بانک مرکزی و تحمیل آن کاری نادرست است.

وی افزود: در دنیای امروز این گونه تحمیل‌‌ها با استقلال بانک مرکزی در تعارض است و نشان‌دهنده سلطه دولت بر بانک مرکزی است.

ندری ادامه داد: متأسفانه در اقتصاد ما چنین استقلالی را برای بانک مرکزی قائل نیستند و نظام در عمل به این نتیجه نرسیده که بانک مرکزی باید یک نهاد مستقل و با اهداف مشخص باشد .

وی ادامه داد: دولت نمی‌تواند تکالیف بودجه‌ای خود را به بانک مرکزی تحمیل کند. هر زمانی که دولت با محدودیت‌هایی در زمینه تأمین منابع مالی مواجه بود، با قانونی کردن بخش عمده‌ای از تکالیف از سوی نمایندگان مجلس این تکالیف را در قانون بودجه می‌گنجاند و بانک مرکزی و شبکه بانکی را مجبور می‌کردند تا این تسهیلات را پرداخت کند که در این زمینه هم بحث‌های متعددی وجود دارد و ممکن است این منابع معوق شوند.

 مدیر گروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی تصریح کرد: ممکن است در آن لحظه فشار سنگینی بر نظام بانکی وارد شود. البته ما هم بنا نداریم که روند‌ها و شیوه‌های گذشته را تغییر دهیم. زیرا یک نوع اینرسی و تمایل به ماندگاری در شیوه‌ها و در روش‌های نظام اجرایی ما وجود دارد که از بین بردن این اینرسی کاری سخت و طاقت فرسا است.

بانک مرکزی در ایران ماهیتاً نمی‌تواند مستقل باشد

در همین ارتباط یک اقتصاددان می‌گوید به دلیل این‌که بخش مهمی از درآمدهای بودجه‌ای در ایران به فروش نفت وابسته است، بانک مرکزی در ایران ماهیتاً نمی‌تواند مستقل بوده و فقط و فقط منطبق با سیاست‌های پولی تصمیم بگیرد.

حیدرمستخدمین‌حسینی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره استقلال بانک مرکزی اظهارکرد: دیدگاهی که درباره استقلال بانک مرکزی مطرح می‌شود با توجه به این‌که حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد اقتصاد ما نفتی است و اگر درآمد نفتی ایران کاهش پیدا کند با توجه به وابستگی بودجه کشور به آن، با مشکل اداره کشور رو به رو خواهیم شد.

وی همچنین بیان کرد: وقتی بحث استقلال بانک مرکزی در ایران مطرح می‌شود استقلال به مفهوم واقعی که در برخی کشور‌ها مثل آمریکا و انگلستان و در کشورهای پیشرفته می‌بینیم با استقلالی که در ایران مطرح می‌شود متفاوت است، چون در آن کشور‌ها آن اقتصاد ملی است که به بانک مرکزی و تصمیماتش استقلال می‌دهد، ولی در ایران چون اقتصاد ما به درآمد نفت وابستگی دارد و منابع ما بعضاً ۷۰ تا ۸۰ درصد به درآمد نفتی وابسته بوده‌اند و این درآمد حاصل از نفت هم متعلق به بخش دولتی و نه خصوصی بوده است. دولت‌‌ها به لحاظ این حجم وسیع و انحصاری که برای تأمین هزینه‌های بودجه از درآمد متعلق به دولت برخوردار هستند، بحث استقلال بانک مرکزی در اینجا کمرنگ خواهد شد.

این اقتصاددان بیان‌کرد: ما می‌بینیم که رییس کل بانک مرکزی در ایران در جلسات هیأت دولت شرکت می‌کند در حالی که در کشورهایی بانک مرکزی استقلال دارد، رییس بانک مرکزی در جلسات هیأت دولت شرکت نکرده و اگر به حضور وی نیاز باشد، وی در برخی موراد به آن جلسه دعوت می‌شود. طبیعتاً ضرورت شرکت رییس کل بانک مرکزی در جلسات هیأت دولت به دلیل این است که بخش عظیمی از درآمد کشور است که از طریق بخش دولتی به دست می‌آید و نه از طریق بخش خصوصی.

معاون وزیر اقتصاد پیشین همچنین گفت: بحث استقلال بانک مرکزی زمانی به صورت واقعی مطرح می‌شود که درآمد حاصل از بودجه توسط بخش خصوصی تأمین شده و ارزهای آن نیز از طرقی به جز تکیه بر منابع دولت تأمین شود، چون اکثر درآمد کشور مربوط به نفت و نفت در اختیار دولت است، بنابراین دولت‌‌ها بر روی آن منابع حساب باز کرده و تمایل دارند دستورات لازم را به رییس کل بانک مرکزی بدهند.

وی ادامه داد: همان‌طور که گفته شد به نظر من ماهیت استقلال بانک مرکزی در کشورهای مختلف متفاوت است و ما نمی‌توانیم در حال حاضر استقلال بانک مرکزی را به مفهوم واقعی و مورد انتظار جامعه اقتصادی بین‌الملل دنبال کنیم.

 

به گفته وی هر زمانی که اقتصاد ایران به نقطه‌ای رسید که درآمد حاصل از فروش نفت به عنوان ثروت تلقی شده و در بودجه و برای پرداخت هزینه‌های جاری قرار نگرفت، ما می‌توانیم درباره استقلال بانک مرکزی تصمیم‌گیری کنیم. در نظر داشته باشید که با افزایش تولید و صادرات و فروش نفت ایران در پسابرجام امروز دولت خوشحال است از این‌که نفت بیش‌تری صادر می‌کند و درآمد بیش‌تری کسب می‌کند و می‌تواند آن را در قالب بودجه خرج کند، بنابراین پول فروش نفت به بانک مرکزی می‌رود و مدیریت آن هم طبیعتاً با دولت خواهد بود. در چنین وضعیتی دولت نمی‌تواند بانک مرکزی مستقلی داشته باشد که فقط و فقط جهت‌گیری‌هایی مطابق با سیاست‌های صحیح پولی داشته باشد.