تولید داخلی در رقابت نابرابر با بی‌تدبیری‌ها و اژدهای زرد

  گروه اقتصاد کلان- سال‌ها پیش از این، ناپلئون بناپارت در خصوص چینی‌ها گفته بود «چین اژدهای خفته است امیدوارم همیشه خفته بماند.» این موضوعی است که دست‌کم با شروع قرن جدید، مورد توجه اقتصاد جهانی واقع شده است. چین با قدرتی مثال‌زدنی، همچنان از موتورهای رشد اقتصادی جهان است و با تولیدات ارزان خود […]

 

گروه اقتصاد کلان- سال‌ها پیش از این، ناپلئون بناپارت در خصوص چینی‌ها گفته بود «چین اژدهای خفته است امیدوارم همیشه خفته بماند.» این موضوعی است که دست‌کم با شروع قرن جدید، مورد توجه اقتصاد جهانی واقع شده است. چین با قدرتی مثال‌زدنی، همچنان از موتورهای رشد اقتصادی جهان است و با تولیدات ارزان خود به گونه‌ای بازارهای جهانی را قبضه کرده است که تولیدکنندگان بسیاری در کشورهای مختلف از جمله ایران به زمین خورده‌اند. در واقع با ادامه واردات از مبادی قانونی و غیرقانونی شاهدیم هر مصرف‌کننده داخلی با خرید کالاهای چینی برای آنها اشتغال‌زایی می‌کند و در این میان لازم است دولت و مجلس برای حل این معضل به‌خصوص در زمان تدوین برنامه ششم، فکری عاجل بکنند.

اهداف ۳گانه چین از تجارت با ایران

ریشه‌یابی برنامه توسعه روابط استراتژیک چین با ایران نشان می‌دهد این کشور ۳ قصد را در تجارت پیگیری می‌کند. ایران و چین اوایل سال ۲۰۱۶ میلادی توافق کردند سطح مبادلات تجاری را در طول ۱۰ سال پیش‌رو به ۶۰۰ میلیارد دلار برسانند. اگرچه نمی‌توان کمک‌های چین به ایران به‌ویژه در شرایط بحرانی نظیر تشدید تحریم‌های بین‌المللی را نادیده گرفت، اما این کشور در هرگونه توسعه روابط با کشورهای جهان، منافع ملی و اهداف خاصی را دنبال می‌کند.

چین به‌عنوان نخستین شریک تجاری ایران، رهبری منطقه را در نقشه جدید تجاری‌‌-‌اقتصادی‌اش، در دستور کار خود قرارداده است. به‌طوری که سیاست‌گذاران چینی، تدابیری را در عرصه داخلی و خارجی دنبال کردند. در صحنه خارجی برای اتصال به بازارهای خارجی، طرح‌های پرهزینه‌ای شامل «تأسیس بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیایی» و طرح «یک کمربند-یک جاده» را مدنظر قرارداده‌اند.

آینده تعاملات تجاری ایران وچین

در جریان سفر ابتدای سال ۲۰۱۶ رییس‌جمهوری چین به ایران پس از ۱۱ سال، دو کشور توافق کردند که سطح مبادلات تجاری دوجانبه را در خلال ۱۰ سال آینده به ۶۰۰میلیارد دلار برسانند. به نظر می‌رسد با توجه به نقش حساس ایران در چارچوب طرح «یک کمربند-یک جاده» چین برنامه خاصی برای همکاری درازمدت در چارچوب برنامه راهبردی ۲۵ ساله طراحی کرده باشد. اگرچه نمی‌توان منکر نقش استراتژیک چین برای ایران، به‌ویژه در شرایط بحرانی نظیر تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شد، اما مسلماً چین در هرگونه توسعه روابط با کشورهای جهان و به‌ویژه با کشورهایی نظیر ایران که تقریباً از سوی اکثر کشورهای غربی تحت فشار اقتصادی قرار گرفته است، درصدد نیل به منافع ملی و اهداف استراتژیک خود باشد. از این‌رو، به‌نظر می‌رسد که چین ۳ هدف را در توسعه روابط استراتژیک خود با ایران دنبال ‌می‌کند. هدف نخست؛ «تأمین امنیت عرضه انرژی و مواد اولیه» است که مسلماً برای چین و سایر کشورهای منطقه آسیای جنوب‌شرقی که قرار است در برنامه پیش گفته نقش تولیدی امروز چین را متقبل شوند، از اهداف اولیه و اصلی چین در توسعه مناسبات درازمدت خود با ایران باشد.

ضروریات اقتصاد ایران در تعامل با اژدهای زرد

ضروری است ایران درصدد اعمال سیاست توازن در روابط با چین و روسیه به‌طور همزمان برآید. با توجه به عدم تمایل روسیه به توسعه روابط ایران و چین از یکسو و رقابت چین برای دستیابی به بازار نفت ایران از سوی دیگر، به نظر می‌رسد یکی از راه‌های حفظ توازن در رابطه با این دو کشور مهم، این است که تلاش لازم از طرف ایران برای بهره‌مندی هر دو کشور از طرح «یک کمربند-یک جاده» به عمل آید.

در حال حاضر بنادر ایران جایگاهی در طرح پیشنهادی «یک کمربند‌-یک جاده» چین نداشته و قرار است بندر بصره در عراق به‌عنوان نقطه اتصال کمربند در حوزه خلیج‌فارس تعیین شود. در این خصوص توسعه بنادر جنوبی کشور و تکمیل حلقه‌های مفقوده مسیر راه‌آهن کریدور شمال-‌جنوب پیشنهاد می‌شود. به این ترتیب اولاً کالا‌ها و خدمات چین و سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی با سهولت بیش‌تری به روسیه و سایر کشورهای CIS خواهد رسید. ثانیاً اقتصاد ایران نیز به لحاظ سرریز منافع حاصل از تجارت کالاهای مزبور از طریق خاک خود منتفع می‌شود.

با توجه به تأکیدات فراوان بر توسعه سرمایه‌گذاری خارجی چین در ایران، به نظر نمی‌رسد چین قادر به تأمین منابع مناسبی برای این منظور باشد. به‌طوری که در سال ۲۰۱۴ از کل سرمایه‌گذاری خارجی ۱۲۳ میلیارد دلاری چین، سهم ایران تنها ۶۰۰ میلیون دلار بوده و ایران رتبه ۲۲ را در کشورهای مقصد سرمایه‌گذاری خارجی چین داشته است. در حالی که در سال ۲۰۱۱ رقم مزبور، ۶۱۵ میلیون دلار بوده و ایران در لیست کشورهای مقصد از رتبه ۱۲ برخوردار بوده است. در این خصوص ۳ گزینه متصور است؛ ۱- چنانچه تحریم‌ها علیه ایران متوقف شوند، شرایط برای ارتباط با سرمایه‌گذاری سایر کشورهای دارای تکنولوژی پیشرفته‌تر از چین مهیا خواهد شد. ۲- حتی در صورت تداوم شدت تحریم‌ها علیه ایران، رکود نسبی ناشی از کاهش بهره‌وری در اقتصاد چین، هرگونه افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری این کشور در ایران را با چالش مواجه می‌کند. ۳-‌گذار اقتصاد چین از اقتصادی مبتنی بر تولید صنعتی وابسته به محصولات اولیه به اقتصادی مبتنی بر ارزش‌افزوده بخش خدمات، سبب کاهش تمایل آنها به سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع ایران همراه با انتقال تکنولوژی می‌شود.

قرق بازار ایران از پوشاک تا سیر چینی!

از سال ۸۴ با هدف کنترل قیمت‌ها درهای ایران به روی واردات گشوده تر شد و بیش از هر زمان دیگری واردات رونق گرفت، چینی‌ها از این تصمیم بیش‌ترین بهره را بردند و بازارهای ایران را بهترین فرصت برای ارایه کالاهای درجه سوم خود دانستند به‌طوری که از پوشاک گرفته تا سیر چینی به بازارهای ایران سرازیر شد.

کشور چین بدهکار‌ترین کشور به ایران است. چین بزرگ‌ترین بدهکار نفتی به ایران با بیش از ۲۲ میلیارد دلار می‌باشد، این کشور در طول این سال‌ها سعی کرده تا با صادرات کاﻻ بدهی خود را تسویه کند.

اژدهای زرد تقریباً همه چیز تولید و صادر می‌کند. در میان کشورهای واردکننده کالا از چین، ایران وضعیت ویژه‌ای دارد؛ واردات کالاهای چینی به ایران، نه فقط به دلیل قیمت تمام شده پایین یا دیگر عوامل اقتصادی بلکه وضعیت ویژه ایران در عرصه تحریم‌ها باعث شده روابط اقتصادی ایران و چین شرایط ویژه‌ای پیدا کند و از سوی دیگر شاهد عرضه بیش‌ترین کالای چینی در بازار ایران باشیم.

قاچاق محصولات بی‌کیفیت توطئه‌ای برای فلج کردن اقتصاد و صنعت کشور است

امیرخجسته با اشاره به عرضه گسترده کالاهای بی‌کیفیت چینی در بازار ایران گفت: ورود بی‌رویه کالای چینی یا هر کشور دیگری بدون کنترل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و گمرک قطعاً حاصل یک تبانی است که به اقتصاد کشور نیز آسیب وارد می‌کند.

نماینده مردم هم‌‌دان و فامنین در مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که قاچاق کالاهای بی‌کیفیت نوعی توطئه برای فلج کردن اقتصاد و صنعت کشور است، تصریح کرد: قاچاقچیان و واسطه‌های آنها اجناسی با قیمت‌های بسیار نازل و بی‌کیفیت وارد بازار کرده و کالاهای مرغوب با کیفیت و قیمت مناسب ایرانی را یکی پس از دیگری از صحنه بازار خارج می‌کنند.

رییس فراکسیون مبارزه با مفاسداقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود: ما درباره رشد آمار قاچاق در کشور تذکر داده‌ایم و در آینده نزدیک برنامه‌ای برای تحقیق و تفحص از دستگاه‌هایی همچون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز داریم، چراکه این موضوع جزء مفاسد اقتصادی محسوب می‌شود و پشت آن تبانی وجود دارد.

وی تصریح کرد: جای سئوال است که مگر می‌شود در روز ۳ هزار کانتینر کالای قاچاق از یکی از مبادی ورودی وارد کشور شود؟ این حجم بالای قاچاق تولید را نابود می‌کند، بنابراین در این زمینه ما محکم ایستاده و خواستار برخورد جدی با متخلفان هستیم.

کالای بی‌کیفیت چینی بیش‌ترین حجم کالای قاچاق به کشور است

رحیم زارع با اشاره به هجوم کالاهای چینی به بازار ایران گفت: متأسفانه کالاهای دسته چندم و بی‌کیفیت چینی وارد کشور می‌شود و این کالا‌ها درصدر فهرست کالای قاچاق به کشور قرار دارند.

نماینده مردم آباده و بوانات در مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: از سوی دیگر باید در حوزه مرز‌ها و همچنین واردات مراقب کالاهای نامرغوب چینی باشیم؛ چراکه عنوان می‌شود که برخی اجناس چینی به ویژه اسباب بازی‌هایی که از چین وارد کشور می‌شود؛ علاوه بر این‌که فاقد کیفیت لازم بوده آلوده به مواد شیمیایی هستند.

زارع در ادامه با تأکید بر این‌که سلامت کشورهای هدف برای چینی‌ها اهمیت ندارد و آنها تنها به فکر سود مالی خود از عرضه کالا هستند، افزود: کالاهای چینی عرضه شده در بازار واقعاً به تولید ملی ضربه زده و برخی کارخانه‌های ما را به تعطیلی کشانده است.

نائب رییس کمیسیون تلفیق بودجه ۹۶ تصریح کرد: در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز آمده است که باید جلوی واردات و قاچاق کالاهای چینی گرفته شود که مطمئن هستیم گمرک کشور محکم پای کار ایستاده و روی این مسأله کار می‌کند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: از دستگاه‌هایی هم که متولی عرضه کالا هستند؛ انتظار داریم که به ویژه در شب عید که مصرف مردم بالا است تولیدات داخلی را در اولویت اول قرار دهند.

عرضه کالاهای بی‌کیفیت چینی درنظم بازار اختلال ایجاد می‌کند

ولی ملکی با اشاره به عرضه کالاهای چینی در بازار گفت: یکی از عمده‌‌ترین راه‌های ورود کالای چینی به کشور قاچاق است که به چند صورت انجام می‌شود، اول این‌که متأسفانه بعضی از این کالاهای بی‌کیفیت با تبانی یا جعل سند از مبادی ورودی رسمی با قیمت ارزان و بدون پرداخت عوارض وارد کشور می‌شود و در نظم بازار اختلال ایجاد می‌کند.

نماینده مردم مشکین شهر درمجلس شورای اسلامی افزود: یکی دیگر از راه‌های ورود اجناس بُنجل چینی به کشور قاچاق از مبادی غیررسمی است و در بعضی موارد نیز از این کالا‌ها از طریق ته لنجی‌ها وارد کشور می‌شود که این کالا‌ها در هر ۳ حالت نه تنها بازار را تهدید می‌کند که موجب بیکاری کارگران می‌شود.

وی با بیان این‌که با ورود کالای چینی به کشور بیت‌المال نیز صدمه دیده و از بین می‌رود، خاطرنشان کرد: در حقیقت، هزینه‌ای که برای کالاهای بُنجل چینی صورت می‌گیرد ضمن کسادی بازار و از کار انداختن کارخانه‌ها و واحدهای فعال صنعتی، به دلیل نداشتن کیفیت لازم به مصرف کننده نیز ضرر می‌زند.

ورود کالاهای چینی با لوگوی شرکت‌های داخلی به کشور

رامین نورقلی‌پور با اشاره به عرضه کالاهای چینی در بازار گفت: کالای چینی در خود بازار چین، دارای استانداردهای مختلفی است به این معنا که بخشی از این کالا‌ها از استاندارد کیفی بازار اروپا برخوردار بوده و بخشی دیگر نیز همراه با استانداردهای بازار آمریکا و استرالیا است و با کیفیت‌های مختلفی در سطح دنیا ارایه می‌شود.

نماینده مردم کردکوی، بندر ترکمن و بندر گز در مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که متأسفانه به دلیل نوع تقاضایی که در بازار ایران وجود دارد، افزود: از میان کالاهای چینی، کالاهایی با نازل‌‌ترین کیفیت وارد کشور می‌شود.

وی تصریح کرد: در بخش دیگری از تقاضای بازار برای ورود کالا از چین به داخل کشور شاهد کالاهایی هستیم که کاملاً در کشور تولید شده و یا توان تولید آن وجود دارد، همچنین بخشی دیگر از کالاهای چینی که وارد می‌شود کالایی است که قبلاً تولید شده اما در حال حاضر تولید نمی‌شود و امکان تولید آن به دلیل مسایل رقابتی وجود ندارد، از این رو تجار سفارش کالای مشابه در چین را ترجیح می‌دهند که بعضا این کالا‌ها که عمدتاً ساخت چین است با لِیبل و لوگوهای فارسی و شرکت‌های داخلی وارد کشور می‌شود.

خودمان باعث گران بودن تولید نهایی داخلی شده ایم

این نماینده مجلس تأکید کرد: در حال حاضر موضوع مبارزه و جلوگیری از قاچاق کالا بحث بسیار مهمی در مجلس است و ما به دنبال راهکارهایی برای کاهش حجم کالای قاچاق در کشور هستیم که در این موضوع شاهد نوسازی و به روزکردن سازوکارهای گمرک برای پیشگیری از قاچاق نیز هستیم.

نماینده مردم کردکوی، بندر ترکمن و بندرگز در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: واقعیتی که وجود دارد این است که بسیاری از کالاهای چینی که در بازار شاهد عرضه آن هستیم، از مبادی رسمی وارد کشور می‌شود که دلیل عمده آن پایین بودن استانداردهای ما برای ورود کالا است و به نظر می‌رسد که نظارت کافی بر آن وجود ندارد و این کالا‌ها بدون حساب و کتاب وارد می‌شوند.

نورقلی‌پور تأکید کرد: در این‌که ورود و عرضه کالای چینی در بازار ضربات جبران ناپذیری به بدنه تولید کشور وارد می‌کند، هیچ تردیدی وجود ندارد و ما در این پروسه خود را مقصر می‌دانیم، هرچند که عوامل خارجی و تحریم‌ها قطعاً نقش بسیار مهمی در این موضوع داشته‌اند؛ ولی ما نیز باعث گران بودن تولید نهایی داخلی شده‌ایم.

مصرف کالای ایرانی بزرگ‌ترین گام در ایجاد اشتغال است

سیدمهدی مقدسی با اشاره به هجمه کالا‌ها و محصولات چینی به بازار ایران، گفت: اگر ما به ساخت داخل توجه کنیم، اقتصاد کشورمان می‌تواند رشد لازم را داشته باشد که این امر نیازمند کار فرهنگی و ایجاد باورملی هم برای مصرف کننده و هم دولت است که می‌خواهد مردم بخش عمده‌ای از نیاز خود را از کالای داخلی تأمین کنند.

 

وی افزود: واقعیت این است که ما اگر منابع کشورمان را برای خرید کالاهای بی‌کیفیت و بُنجل کشورهای دیگر از جمله چین و ترکیه هزینه کنیم که یا به صورت قاچاق و یا غیرقاچاق وارد کشور می‌شود، به اقتصاد و تولیدملی ضربه زده‌ایم و بازارکار برای کشورهای دیگر ایجاد کرده‌ایم.