بازار داغ تقلب در صنایع غذایی

بازار داغ تقلب در صنایع غذایی

از آن روزی که ابن‌سینای‌کبیر، اعلام کرد که «غذای شما، دوای شما و دوای شما، غذای شماست» بیش از هزار سال می‌گذرد. حالا بعد از ۱۰ قرن به مرحله‌ای رسیده‌ایم که برخی غذاهایی که مصرف می‌کنیم، دوا که هیچ، از صد ماده سمی هم مهلک‌تر است.

به گزارش سینا‌پرس، این روز‌ها بازار تقلب‌های غذایی تا دلتان بخواهد داغ است؛ کم نیستند تولیدکننده‌هایی که اخلاق را بوسیده، کنار گذاشته و صرفاً برای کم‌هزینه‌تر شدن فرایند تولید مواد غذایی، حاضرند هر نوع تقلب غذایی را به خورد مصرف‌کننده بدهند.

شاید تا همین چند سال قبل، کم‌تر کسی اسم «روغن پالم» را شنیده بود، اما به لطف تقلب‌های غذایی گسترده در بازار تولید مواد لبنی، حالا مردم کوچه و بازار هم با نام «پالم» آشنا هستند. البته شناسایی بسیاری از این تقلب‌های غذایی هم کار هر کسی نیست و خیلی از این تقلب‌ها جز با آزمایش‌های علمی دقیق، قابل تشخیص نیستند. به‌طور مثال، براساس آمارهای اعلام شده از سوی کانون انجمن‌های صنفی مواد غذایی، ٩٩‌درصد آبلیموهای موجود در بازار کشور، ردی از آبلیموی واقعی در آن‌ها وجود ندارد و کاملاً تقلبی است. یعنی وقتی آبلیمو را روی غذا می‌ریزید و میل می‌کنید، فقط احساس می‌کنید که در حال مزه کردن آبلیمو هستید، اما در واقع، شما در حال مزه کردن ترکیبی از آب و اسید سیتریک هستید. استفاد از جوهر لیمو یا جوهر کاه در آبلیمو به حدی فراگیر است که تقریباً می‌توان گفت پیدا کردن آبلیموی واقعی دربازار، پیدا کردن سوزن در انبارکاه است.

فناوری به مدد متقلبان آمده است!

به دلیل این‌که عمده تقلب‌های غذایی در مراکز تولیدی غیرمجاز اتفاق می‌افتد، هیچ آمار رسمی از میزان تقلب‌های غذایی در ایران وجود ندارند، اما کارشناسان صنایع غذایی تخمین می‌زنند که میزان تقلب‌های غذایی در محصولات غذایی گران‌قیمت، بسیار بیش‌تر از محصولات ارزان‌قیمت است.

محمدحسین‌عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس در این زمینه توضیح می‌دهد: عمده تقلب‌های غذایی در زمانی اتفاق می‌افتد که ماده اولیه یک محصول غذایی در بازار، گران باشد. در این شرایط، سودجویان دست به‌کار می‌شوند و با جایگزین کردن ماده اولیه ارزان‌قیمت به جای مواد اولیه گران‌قیمت، محصولی تقلبی به مشتری عرضه می‌کنند.

عده‌ای از تولیدکنندگان صنایع غذایی هم پیدا می‌شوند که به قول عزیزی، در مراحل ابتدایی تولید مواد غذایی، قانون را رعایت می‌کنند و در فرایند تولید، تقلب نمی‌کنند، اما رفته‌رفته که محصولشان جا افتاد و در بازار مشتری‌های خاص خودش را پیدا کرد، شروع به تقلب می‌کنند و محصولات غذایی تقلبی را به جای اصل به مصرف‌کننده می‌فروشند.

نکته مهمی که رییس انجمن علوم و صنایع غذایی ایران روی آن تأکید دارد، اعتماد نکردن به ساختار ظاهری فرآورده‌های غذایی است. یعنی شاید در ظاهر، یک ماده غذایی از بو و رنگ مطلوبی برخوردار باشد، اما این مسأله اصلاً دلیل بر این نمی‌شود که آن فرآورده غذایی از تقلب سودجویان در امان مانده باشد.

یک چشمه از تقلب‌های ناب غذایی

اضافه کردن روغن‌های ارزان‌قیمت در ظروف روغن زیتون که روغن گران‌تری به حساب می‌آید و ریختن قند مایع گلوکز در عسل طبیعی برای افزایش وزن عسل‌های طبیعی، دو نمونه خیلی رایج از تقلب در بازار مصرف فرآورده‌های غذایی است.

بیرون کشیدن چربی طبیعی شیر و جایگزین کردن روغن ارزان‌قیمت پالم هم نمونه دیگری از تقلب‌های رایج در صنایع غذایی است که آوازه آن تا مدت‌ها ورد زبان مردم بود. همچنین اضافه کردن کاکل ذرت در زعفران هم یک چشمه دیگر از تقلب‌های رایج است که خلوص محصول نهایی را به شدت پایین می‌آورد.

جالب است که به گفته اهل فن، از یک کندوی زنبور عسل در بهترین حالت فقط ۳ تا ۱۴ کیلوگرم عسل طبیعی برداشت می‌شود، اما متقلبان با اضافه کردن شکر در عسل، گاهی تا ۹۰ کیلو عسل از یک کندو تولید می‌کنند.

بدتر از همه این‌که گاهی برخی محصولات به نام عسل طبیعی به مشتری به فروش می‌رسد، اما عملاً هیچ عسلی در کار نیست؛ طوری که متقلبان صرفاً با ترکیب گلوکز و اسانس، محصولی به نام عسل به مشتری می‌فروشند، بدون آن‌که روح زنبور عسل هم از آن محصول، خبردار شده باشد!

در این بین، فرآورده‌های گوشتی هم از نگاه تیزبین متقلبان، در امان نمانده است. اضافه کردن پودر استخوان یا مواد ازته غیرپروتئینی، تقلبی رایج در فرایند تولید فرآورده‌های گوشتی است. استفاده از تاج و پوست مرغ برای ساخت سوسیس و کالباس هم که نمونه فراوانی از تقلب در صنایع غذایی است.

استفاده از روغن تفاله زیتون که با پارافین خوراکی مخلوط می‌شود هم نمونه دیگری از تقلب‌های غذایی در مواد گران‌قیمت است که با نام روغن زیتون طبیعی و حتی گاه در بسته‌بندی‌های شکیل به فروش می‌رسد.

نکته قابل تأمل اینجاست که حتی گاهی در تهیه روغن زیتون، هیچ نشانی از گیاه زیتون در محصول نهایی دیده نمی‌شود؛ طوری که تولیدکننده متقلب با ترکیب پارافین، روغن مایع و اسانس زیتون، محصولی با نام روغن زیتون اصل به مشتری می‌فروشد که هیچ اثری از زیتون واقعی در آن وجود ندارد.

اضافه کردن پودر کدو یا کدوی پخته در رب‌های خانگی، افزودن نشاسته و جوش شیرین در ماست، استفاده از روغن نباتی و گل سفید در برخی کشک‌های تولیدی، ترکیب کردن شیر با وایتکس برای به تأخیر انداختن فساد محصول، رنگ کردن هندوانه‌های قاچ شده، ریختن جوش شیرین در نان، ذوب کردن پیه و چربی گوشت‌های زائد حیوان برای تولید روغن حیوانی، ریختن ضایعات گوشت در گوشت‌های چرخ‌کرده، ترکیب کردن برنج‌های ایرانی و خارجی و فروش آن به عنوان برنج معطر و درجه اول، فقط یک چشمه از هزاران تقلبی است که در صنایع غذایی اتفاق می‌افتد.

فقط از مواد غذایی با نشان استاندارد استفاده کنید

 

اغلب تولیدکنندگان صنایع غذایی، افراد با اخلاقی هستند که تحت هیچ شرایطی، محصول تقلبی به دست مشتری نمی‌دهند، اما متقلبان و سودجویان این عرصه، فعالیت‌های مؤثر تولیدکنندگان قانونی را هم تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ به همین دلیل است که اتفاقاً یکی از مهم‌ترین حامیان مقابله با سودجویان صنایع غذایی، افرادی هستند که با شرافت، محصولات غذایی سالم به مشتریان می‌فروشند.