سمفونی هسته‌ای ترامپ؛ یک دولت و دو سیگنال

     اظهارات متناقض مقامات دولت دونالدترامپ درخصوص توافق هسته‌ای با ایران، مولد تحلیل‌های تازه‌ای در حوزه روابط بین‌الملل شده است. بسیاری از افراد، نسبت به اظهارات ایجابی افرادی مانند جیمزماتیس، وزیر دفاع پیشنهادی دولت ترامپ رویکردی خوشبینانه داشته و آن را نماد عمل کردن دولت جدید آمریکا به برجام می‌دانند.به گزارش مهر، با این […]

     اظهارات متناقض مقامات دولت دونالدترامپ درخصوص توافق هسته‌ای با ایران، مولد تحلیل‌های تازه‌ای در حوزه روابط بین‌الملل شده است. بسیاری از افراد، نسبت به اظهارات ایجابی افرادی مانند جیمزماتیس، وزیر دفاع پیشنهادی دولت ترامپ رویکردی خوشبینانه داشته و آن را نماد عمل کردن دولت جدید آمریکا به برجام می‌دانند.به گزارش مهر، با این حال، برخی دیگر نیز اظهارات رکس‌تیلرسون، وزیر خارجه پیشنهادی در خصوص لزوم بازنگری در برجام را مبنای قضاوت و تحلیل خود در قبال رویکرد دولت جدید ایالات متحده نسبت به برجام قرارداده‌اند.

شاید برآیند و معدل اظهارات جیمزماتیس و تیلرسون، اظهارات «مایک پمپئو» گزینه پیشنهادی ترامپ برای ریاست سازمان سیا باشد.

مایک‌پمپئو که در زمان انعقاد توافق هسته‌ای از مخالفان آن محسوب می‌شد، اخیراً در نشست استماع سنا گفت: «رژیمی که برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع شده بسیار خوب است با این حال ایرانی‌ها در تقلب حرفه‌ای هستند! و باید به دقت بر اجرای این موارد نظارت کرد. با وجودی که به عنوان عضو مجلس نمایندگان با این توافق مخالفت کردم ولی در صورت تأیید من به عنوان رییس سیا، نقش من تغییر خواهد کرد.»

آنچه مسلم است این‌که؛ اظهارات ۳ مقام ارشد احتمالی دولت ترامپ را می‌توان به مثابه قطعات یک پازل یا سازهای کوک شده در یک سمفونی تشبیه کرد!

بدیهی است که تناقض موجود در اظهارات تیلرسون با دیگر مقامات دولت ترامپ کاملاً هدفمند است. به عبارت بهتر؛ اظهارات ظاهرا متناقض وزرای خارجه و دفاع پیشنهادی ترامپ در خصوص برجام معلول بازی هدفمندی است که دولت جدید آمریکا در قبال توافق هسته‌ای طراحی کرده است:

«اتخاذ سیاست زیگزاگی یا همان سیاست یک بام و دو هوا به گونه‌ای که احتمال نقض برجام از سوی دولت آمریکا به صفر نرسد و در عین حال واشنگتن حمایت قطعی خود را از توافق هسته‌ای ابراز نکند!»

در این خصوص نکاتی وجود دارد که لازم است نسبت به آن توجه داشته باشیم:

نخست این‌که؛ قدر متیقن اظهارات جیمز ماتیس، رکس‌تیلرسون و مایک پمپئو، عقب‌نشینی ترامپ از ایده و شعار پاره کردن برجام است. فارغ از شعار‌ها و تبلیغات انتخاباتی، مقامات آمریکایی به خوبی می‌دانند که اگر آنها به عنوان ناقضان توافق هسته‌ای شناخته شوند، باید هزینه‌های سختی را بابت وضع دوباره تحریم‌های چندجانبه علیه ایران پرداخت نمایند. از سوی دیگر، چنین اقدامی ترامپ را در مقابل مسکو و شرکای اروپایی واشنگتن قرار خواهد داد.

دوم این‌که؛ دولت ترامپ با همکاری مجلس نمایندگان و سنای آمریکا -که اکثریت این دو در دست جمهوریخواهان است- در صدد است تحریم‌های غیرهسته‌ای را علیه ایران وضع کند. در واقع رییس‌جمهور جدید آمریکا می‌خواهد ضمن این‌که به عنوان ناقض برجام شناخته نشود، به اهداف خود در ایجاد محدودیت و تحریم‌های جدید علیه کشورمان دست پیدا کند.

در این باره؛ چندی پیش رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند که ترامپ پس از پیروزی در انتخابات هشتم نوامبر، کارگروهی را با هدف بررسی شیوه تقابل با ایران و وضع تحریم‌های جدید علیه کشورمان تشکیل داده است.

بنابراین، اظهارات ظاهراً ایجابی مقامات آمریکایی در خصوص برجام، نباید تحت عنوان پایان یک منازعه تلقی شود، بلکه این اظهارات می‌تواند نقطه آغاز منازعه‌ای جدی‌تر میان ایران و ایالات متحده آمریکا باشد.

سوم این‌که؛ دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان لازم است اصل «ابطال‌پذیری برجام» را مدنظر قرارداده و گارد بسته خود را در مقابل دولت جدید آمریکا تقویت کند.

شواهد و مستندات موجود نشان می‌دهد ترامپ به دنبال اعمال تحریم‌های جدیدی علیه ایران است. همچنین دولت جدید آمریکا چنین استعدادی را دارد که از شکاف‌ها و منافذ حقوقی موجود در برجام در راستای اعمال فشار به ایران استفاده کند، چنان‌چه وزارت خزانه داری دولت اوباما نیز با جلوگیری از مراودات بانکی با ایران و ایجاد محدودیت در صدور ویزا برای کسانی که به ایران سفر می‌کنند، دست به چنین اقدامی زد.

در چنین شرایطی باید سمفونی هسته‌ای ترامپ را به صورتی جدی مورد نقد و تحلیل قرارداد. هرگونه خوش‌بینی نسبت به دولت جدید آمریکا در خصوص اجرایی شدن برجام خطایی راهبردی و محاسباتی به شمار می‌رود که آثار و تبعات آن گریبان‌گیر سیاست خارجی کشورمان خواهد شد.

 

بی اعتمادی مطلق به ایالات‌متحده‌آمریکا در پروسه اجرایی شدن برجام و استفاده از ظرفیت‌های دیپلماتیک کشورمان در راستای اعمال فشار بر واشنگتن برای عمل به تعهدات حداقلی این کشور در قبال توافق هسته‌ای، باید در برهه زمانی فعلی به صورت جدی مدنظر دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی قرار گیرد.