سرمایه‌ای که در خراسان جنوبی مغفول ماند،«کما»در معرض انقراض

  بیرجند- گیاه دارویی و تغذیه‌ای «کما» که می‌تواند از محورهای توسعه اقتصادی خراسان جنوبی باشد به دلیل برداشت غیراصولی و بی‌رویه ساکنان محلی و دلالان در معرض انقراض قرار گرفته است. به گزارش مهر، «کما» بوته‌ای سرسبز است که در اواخر اسفندماه و اوایل بهار در بیابان‌های خراسان جنوبی به‌صورت خودرو می‌روید و این […]

 

بیرجند- گیاه دارویی و تغذیه‌ای «کما» که می‌تواند از محورهای توسعه اقتصادی خراسان جنوبی باشد به دلیل برداشت غیراصولی و بی‌رویه ساکنان محلی و دلالان در معرض انقراض قرار گرفته است.

به گزارش مهر، «کما» بوته‌ای سرسبز است که در اواخر اسفندماه و اوایل بهار در بیابان‌های خراسان جنوبی به‌صورت خودرو می‌روید و این روز‌ها در بازار بیرجند در بین طرفداران خود به فروش می‌رسد.

کما دارای خواص بسیاری درزمینه‌های دارویی بوده و مصرف بیش‌ از حدش گیج‌کننده است. این گیاه به مشام برخی افراد بدبو اما متعفن نیست. بعضی از گونه‌های این گیاه بیابانی دارای تاج‌های زرد رنگی بوده که مورد علاقه بسیاری از مردم در مصرف خوراکی است.

محققان بر این باور رسیده‌اند که هر بوته از گیاه کما، حاصل جوانه مولد گل آن بوده که در صورت برداشت سال‌ها طول می‌کشد تا دوباره احیا شود و بذر خاصی برای کاشت ندارد.

 متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل برداشت غیرمجاز و مصرف بیش‌ازحد «کما» در خراسان جنوبی با خطر نابودی مواجه شده و نیازمند توجه مردم و مسؤولان است چراکه با مصرف بی‌رویه، جوانه مولد گل از بین رفته و مجالی برای رویش دوباره آن نیست.

 «کما» گیاهی سرشار از خواص دارویی است

یک شهروند بیرجندی که در حال فروش «کما» است، در گفت‌و‌گو با مهر، کما را یکی از گیاهان مورد علاقه‌اش دانست و گفت: «کما» گیاهی سرشار از خواص دارویی است.

زهره کهنسال با بیان این‌که کما هم مانند دیگر سبزی‌‌ها در مناطق خاصی کشت‌شده و برای فروش در بازار‌‌ها عرضه می‌شود، ادامه داد: من مقدار زیادی از این گیاه را به‌طورکلی خریده و کیلویی نیز به فروش می‌رسانم.

وی با اشاره به قیمت عرضه‌شده کما در بیرجند، اظهارکرد: فروش این نوع از گیاهان متولی خاصی برای رسیدگی و تعیین قیمت نداشته و فروشندگان خود برای آن قیمت می‌گذارند.

کهنسال قیمت هر کیلو کما را ۳ هزار تومان دانست و افزود: در روزهای اول فروردین‌ماه سال آینده این قیمت کاهش می‌یابد.

وی ادامه داد: برداشت «کما» از سطح بیابان‌های استان ممنوع بوده و در صورت مشاهده نیز توسط مأموران منابع طبیعی با آن‌‌ها برخورد می‌شود.

ساخت کپسول ضدویروس برای آنفولانزای خوکی از «کما»

یک پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند با اشاره به ویژگی‌های گیاه «کما»، اظهارکرد: این گیاه دارای خاصیت‌های زیادی برای انسان است.

محسن پویان با بیان این‌که همزمان با گرم شدن هوا، گیاه «کما» از دل خاک می‌روید، ادامه‌داد: محل رویش گیاه «کما» بیش‌تر در دشت‌‌ها بوده و در مناطق کوهستانی به‌ندرت دیده می‌شود.

وی با اشاره به خواص دارویی این گیاه، بیان‌کرد: «کما» دارای املاح و ویتأمین‌های زیادی است که خاصیت ضد میکروب دارد.

پویان با بیان این‌که همچنین برای گوارش و حذف انگل‌های روده‌ای نیز مفید است، افزود: مصرف «کما» حملات صرع را نیز کاهش می‌دهد.

این پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند ادامه داد: در کشورهای خارجی از صمغ این گیاه، کپسول ضدویروس برای آنفولانزای خوکی ساخته‌اند.

 گیاه صادراتی استان در معرض نابودی

وی با اشاره به دیگر خواص دارویی «کما»، بیان کرد: مصرف این گیاه باعث افزایش هورمون پرولاکتین و در نتیجه افزایش شیر در مادر می‌شود.

پویان با بیان این‌که بد بو کردن شیر مادرانی که تغذیه فرزندان را فراهم می‌کنند یکی از ضررهای مصرف «کما» است، افزود: این گیاه دارویی باید در حد متعادل خود مصرف شود.

پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند با اشاره به اقتصادی بودن «کما»، بیان‌کرد: از صمغ این گیاه، آنغوزه به دست می‌آید.

وی با بیان این‌که آنغوزه محصولی صادراتی است، ادامه داد: در شرایط کنونی، گیاه «کما» به دلیل مصرف بی‌رویه با خطر نابودی روبه‌رو شده است.

پویان با اشاره به خواص دارویی آنغوزه، بیان کرد: این ماده، خاصیت مسکن داشته و در کاهش فشارخون و بیماری‌های قلبی عروقی نیز مؤثر است.

وی ادامه داد: متأسفانه برداشت آانغوزه به روش برش عرضی باعث مرگ گیاه شده و همین موضوع کاهش شدید بوته‌های کما می‌شود که خشکسالی‌های اخیر این امر را تشدید کرده است.

پویان با بیان این‌که جوانه‌های گل در این گیاه باعث رشد دوباره آن می‌شود، اظهارکرد: این در حالی است که این قسمت از «کما» نیز مصرف غذایی دارد.

وی ادامه داد: اگر جوانه گل در گیاه «کما» از بین برود، حداقل ۶ سال طول می‌کشد تا این گیاه برای باری دیگر در زمین رشد کند.

مردم و منابع طبیعی جوانه‌های مولد «کما» را کشت کنند

پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند با بیان این‌که مصرف زیاد «کما» باعث منقرض شدن جوانه‌های مولد آن شده است، اظهارکرد: باید راهکارهای مؤثری در راستای جلوگیری از این امر ارایه شود.

وی ادامه داد: شهروندان در برداشت کامل گیاه «کما» در یک منطقه خودداری کرده و چند بوته‌ای را برای بذرافشانی نیز باقی بگذارند.

پویان کاشت بذر این گیاه را یکی از راه‌های جلوگیری از نابودی آن دانست و گفت: مأموران منابع طبیعی نیز بذر «کما» را در مناطق مستعد رویش آن، کشت کنند.

وی با اشاره به کمبود آب در خراسان جنوبی، بیان‌کرد: شهروندان نسبت به برداشت هر نوع گیاه از دل بیابان نیز باید احساس مسؤولیت کرده و از مصرف بیش‌ازحد آن بپرهیزند.

برداشت «کما» از بیابان جریمه نقدی بالایی دارد

کار‌شناس ارشد بیابان‌زدایی و آموزش و ترویج منابع طبیعی شهرستان بیرجند با بیان این‌که گیاه «کما» بوته‌های مرتعی ما محسوب می‌شوند، افزود: برداشت «کما» از بیابان جریمه بالای نقدی دارد.

هادی مالکی با اشاره به کاهش این گیاه در بیابان‌های خراسان جنوبی، تأکید‌کرد: شهروندان از برداشت کما در بیابان‌های استان خودداری کنند چراکه غیرمجاز بوده و با متخلفان برخورد می‌شود.

وی ادامه داد: همزمان با فصل رویش این گیاه، گشت‌های نظارتی از منابع طبیعی به مناطق تحت پوشش اعزام می‌شوند.

مالکی با اشاره به فروش کما در حاشیه‌های بازار بیرجند، بیان کرد: این فروشندگان، کما موردنیاز برای فروش را از دیگر استان‌ها تهیه می‌کنند.

 «کندَل» کمای غیرخوراکی

کار‌شناس ارشد بیابان‌زدایی و آموزش و ترویج منابع طبیعی شهرستان بیرجند با بیان این‌که گیاه کما دارای دو نوع خوراکی و غیرخوراکی است، اظهارکرد: از صمغ کمای غیرخوراکی ماده‌ای به نام «گم آمونیاک» برداشت می‌شود.

مالکی با بیان این‌که گیاه وشا (کندل) یکی از محصولات باارزش و درآمدزا است، افزود: این گیاه علاوه بر نقش حفاظتی خاک، نوعی صمغ به نام «گم آمونیاک» تولید می‌کند که ارزش دارویی و صنعتی داشته و در صنعت تهیه‌ بسیاری از لوازم‌آرایشی استفاده می‌شود.

وی بیان‌کرد: با توجه به قیمت بالا و اقتصادی بودن این ماده، هرساله طرح‌هایی برای تولید و برداشت آن توسط منابع طبیعی اجرا می‌شود.

مالکی از اجرای طرح «بهره‌برداری وشاء در قطارگز» در سال جاری خبر داد و گفت: در راستای اجرای این طرح، ۳۰۰ هکتار از اراضی قطارگز بذرپاشی شده است.

وی با بیان این‌که قیمت هر کیلو کندل۱۰۰ هزار تومان است، افزود: سالیانه ۷ تن از این ماده در استان برداشت و به کشورهای اروپایی صادر می‌شود.

مالکی اظهارکرد: با توجه به خشکسالی‌های حاکم بر منطقه در صورتی‌که در امر توسعه، احیا و بهره‌برداری، برنامه‌ریزی اصولی و علمی نداشته باشیم، در آینده‌ای نزدیک شاهد نابودی رویشگاه‌های گونه وشا خواهیم بود.

 

 «کما» گیاهی مستعد برای رویش در خاک‌های خشک خراسان جنوبی بوده که در سال‌های اخیر به دلیل برداشت بیش‌ازحد مردم در معرض خطر نابودی قرار دارد و نیازمند توجه همه اقشار و جایگاه‌های استانی است.