تبدیل ‌شدن ایران به هاب انرژی منطقه رویایی که محقق می‌شود!  

گروه انرژی -در طول سال‌های اخیر در مورد تبدیل شدن ایران به هاب انرژی منطقه، صحبت‌های زیادی مطرح شده است؛ ایران یکی از بزرگ‌ترین ذخایر گازی جهان را داراست. همچنین از لحاظ جغرافیایی در منطقه‌ای قرار گرفته که به چندین کشور مختلف راه دارد؛ به همین جهت همواره بر سر این موضوع بحث بوده که ایران بتواند گاز را از کشورهایی نظیر ترکمنستان که گاز دارند دریافت و به ترکیه، هند و… بدهد که به دلیل تحریم‌ها امکان‌پذیر نبود. روسیه در پی جنگ با اوکران و تحریم اروپا، با مازاد ۱۰۰ میلیارد مترمکعبی گاز روبه‌رو است، از این‌رو این کشور برای فروش گاز خود به جنوب آسیا باید از مسیر ایران عبور کند. اخیراً تفاهم‌نامه‌ای با روسیه به امضاء رسید که ایران را چند قدم به هاب انرژی منطقه نزدیک کرده، اگر توافق راهبردی با روس‌‌ها در این حوزه صورت بگیرد ایران می‌تواند نقش زیادی را در منطقه ایفا کند. لذا با توجه به پتانسیل‌‌ها و ظرفیت‌های موجود برای تبدیل شدن ایران به هاب انرژی منطقه، لازم است تا تدابیر لازم در نظر گرفته شود. به گزارش مناقصه‌مزایده، در این باره، حبیب‌ا… ظفریان؛ کارشناس انرژی، گفت: با توجه به موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ایران با توجه به اینکه برخی از کشورهای همسایه مازاد انرژی دارند و برخی نیز تقاضای انرژی دارند، ایران می‌تواند نقش هاب انرژی را در منطقه به خوبی ایفا کند و این امر شدنی است. این کارشناس انرژی، اظهار داشت: در کنار تجارت گاز، تجارت برق و فرآورده‌های نفتی از جمله گازوئیل و بنزین نیز می‌تواند انجام شود که عایدی اقتصادی برای کشور به همراه دارد. ظفریان؛ یادآور شد: برای اینکه مسئله هاب انرژی با محور تجارت گاز محقق شود، لازم داریم گاز را از کشورهایی که مازاد دارند، خریداری کرده و آن را به کشورهای متقاضی منتقل کنیم. این کارشناس انرژی، در خاتمه یادآور شد: اگر بتوانیم توافقی راهبردی با روسیه داشته باشیم و گاز خریداری شده را فقط صادر کنیم و به مصرف داخلی نرسانیم، گام بزرگی را برای تبدیل شده ایران به هاب گازی منطقه برداشته‌ایم. در این زمینه امین کاوه؛ کارشناس حوزه انرژی، گفت: تبدیل شدن ایران به هاب انرژی منطقه، موضوعی غیرقابل دسترس نیست و تأکید برنامه هفتم توسعه روی این مسئله نیز حکایت از امکان تحقق این مهم دارد اما باید توجه داشت که عملیاتی شدن این موضوع نیازمند توجه کشور به دو مؤلفه مهم است. وی افزود: اگر به دنبال ایجاد ظرفیت‌سازی در کشور هستیم، می‌بایست تولید در بخش‌های مختلف صنعت همچون، نفت، گاز، فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی افزایش یابد و ایران حرفی برای گفتن داشته باشد. علاوه بر این می‌بایست برای تولید صورت گرفته، بازار صادراتی ایجاد کنیم و با بازاریابی که صورت می‌گیرد در منطقه و فرامنطقه اثرگذاری داشته باشیم. کاوه؛ تصریح کرد: بی‌شک تأثیر بازار در فرامنطقه می‌تواند در تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه اثرگذار باشد، برای این موضوع لازم است ارزیابی از سوی اوپک و GECF صورت بگیرد، زیرا هرچه جایگاه ایران افزایش پیدا کند مانند عربستان که در تولید و صادرات اول است، می‌توان نقش بیشتری را در منطقه ایفا کرد. این کارشناس انرژی، اظهار داشت: به‌طور کلی باید گفت؛ ایران برای اینکه بتواند هاب انرژی منطقه شود، باید به دنبال افزایش تولید و صادرات باشد و برای اینکه صادرات را افزایش دهیم و در بازار نقش بیشتری ایفا کنیم، نباید دردسر صادرات داشته باشیم، موضوعی که امروز نیز با آن مواجه هستیم. همچنین محمدصادق مهرجو؛ یک کارشناس انرژی دیگر، با اشاره به اینکه امضای تفاهم‌نامه واردات گاز از روسیه نشان‌دهنده قدرت بالای دیپلماسی انرژی ایران است، بیان کرد: ایران اگرچه به‌عنوان دومین دارنده ذخایر گازی جهان شناخته می‌شود، این مسئله موجب نشده است ناترازی در مصرف گاز کشور برطرف شود. به‌عبارتی، روزانه نزدیک به ۳۰۰ میلیون مترمکعب ناترازی گاز وجود دارد. وی با اشاره به اینکه ما به تزریق گاز در مخازن نفتی نیاز داریم تا افت فشار نداشته باشیم، گفت: درآمد کشور از صادرات نفت خام و صادرات محصولات پتروشیمی تأمین می‌شود. اگرچه گاز جزء اقلام پردرآمد صادراتی کشور نیست، نفت خام اهمیتی بسزا دارد و ۷۵درصد توان تولیدی کشور در جنوب غرب کشور واقع شده، بر همین اساس، تزریق گاز در میدان‌‌ها بسیار حیاتی و مهم است. این کارشناس انرژی، تصریح کرد: متأسفانه به‌دلیل ناترازی‌های موجود چند سال است که تزریق گاز به میدان‌های نفتی بسیار کاهش یافته است و از طرفی ناترازی در فرآورده به واردات منجر شده است. مهرجو؛ با اشاره به اینکه ما این امکان را داریم که افزایش ظرفیت در ذخیره گاز طبیعی داشته باشیم و از طرفی مدیریت مصرف بهتری در زمستان اعمال کنیم، بیان کرد: زمانی‌ که در تابستان ناترازی داریم و با توجه به رقم مورد نیاز در تابستان هم نمی‌توانیم تزریق گاز داشته باشیم، در این شرایط ذخایر ثانویه به خطر می‌افتد و عاقلانه‌تر این است که واردات گاز داشته باشیم و به‌جای گازوئیل، گاز بخریم، زیرا ارزش هر لیتر گازوئیل خریداری‌شده ۶۰ سنت است، یعنی ارزان‌‌ترین گازوئیل خریداری ‌شده است. وی با اشاره به تعهدهای گازی ایران به سایر کشور‌ها، یادآور شد: با توجه به اینکه ۷۰ تا ۸۰ میلیون مترمکعب تعهدهای صادراتی داریم، اکنون می‌خواهیم خط لوله صلح را به ‌سمت پاکستان و هند فعال کنیم، اما با کدام گاز؟ هر چقدر پایداری شبکه در فصل سرد سال بیشتر باشد، بیشتر می‌توان به‌عنوان مبدأ و مرجع صادرات گاز به همسایه‌ها مطرح شد. کشور ما موقعیتی راهبردی دارد و چرا این موقعیت را به ترک‌‌ها واگذار کنیم. این کارشناس انرژی، ادامه داد: رقابت بسیار نزدیکی داریم و می‌توانیم با ذخیره‌سازی گاز، آن را به عراق و ترکیه صادر کنیم. اینکه ما فکر کنیم چون دومین دارنده ذخایر گازی هستیم، پس گاز وارد نکنیم، منطق درستی نیست؛ از آنجا که گازکشی به اقصی‌نقاط کشور بسیار فاجعه‌بار است، زیرا در هیچ کشوری دو حامل ارزان انرژی استفاده نمی‌شود و با منطق حکمرانی انرژی همخوانی ندارد. مهرجو؛ بیان کرد: در شرایط کنونی می‌توان برای تبدیل ‌شدن به قطب گازی منطقه اقدام کرد. به‌عبارتی، روسیه به دریای گرم دسترسی ندارد و ما در کنار دریای عمان و خلیج‌فارس واقع شده‌ایم و می‌توانیم ظرفیت چابهار را فعال و گاز را سوآپ کنیم و فعال‌ شدن امکانات ال‌ان‌جی را در دستور کار قرار دهیم. ما باید جزء ۱۰ کشور نخست صادرکننده گاز باشیم و چرا از موقعیتی که داریم استفاده نکنیم؟