تکمیل زنجیره صنعت پتروشیمی کلید خلق ثروت بیشتر و افزایش اشتغالزایی

گروه انرژی -یکی از مهم‌ترین نمادهای جلوگیری از خام‌فروشی در کشور، صنعت پتروشیمی است. تبدیل نفت و گاز به فرآورده‌های پتروشیمی، هم ارزش‌افزوده بیشتری نصیب کشور می‌کند و هم موجب تقویت صنایع پایین‌دستی در کشور می‌گردد. در واقع تکمیل چرخه زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی، مهم‌ترین راهکار برای ایجاد رونق اقتصادی، و خلق ثروت بیشتر، اشتغالزایی و افزایش درآمدهای کشور است. البته توسعه صنعت پتروشیمی از بالادست تا پایین‌دست با چالش‌های همچون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی، تأمین خوراک، بازاریابی و فروش محصولات، لجستیک و زیرساخت، پشتیبانی، تنظیم‌گری و حکمرانی و علم فناوری روبه‌روست که مرتفع شدن این چالش‌ها می‌تواند روند بهتری از توسعه این صنعت را به همراه داشته باشد. به گزارش مناقصه‌مزایده، در این باره، مرتضی شاهمیرزایی؛ مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، گفت: توسعه متوازن صنعت و تکمیل زنجیره ارزش یکی از راهبردهای این صنعت است و تا هفت سال آینده شاهد تکمیل زنجیره تولید محصولات پتروشیمی کشور خواهیم بود. در این باره امین کاوه؛ یک کارشناس حوزه انرژی، گفت: صنعت پتروشیمی یکی از سودآور‌ترین صنایع کشور به حساب می‌آید، به‌طوری‌که ارزش درآمدی آن به بالای ۲۵ میلیارد دلار در سال می‌رسد و با تکمیل زنجیره ارزش می‌توان این درآمد را تا چندین برابر افزایش داد. کاوه؛ با تأکید بر اینکه توجه به صادرات غیرنفتی و همچنین تکمیل زنجیره‌های ارزش در اسناد بالادستی کشور مورد تأکید قرار گرفته است، اظهار کرد: در بند ۱۳ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به مقابله با ضربه‌پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق افزایش صادرات پتروشیمی و در بند ۱۵ آن نیز به افزایش ارزش‌افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز و توسعه تولید محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی اشاره شده است. وی با بیان اینکه در جزء ۸ بند الف سیاست‌های کلی انرژی در دوره چشم‌انداز نیز بر جایگزینی صادرات فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی به جای صدور نفت خام، گاز و همچنین تکمیل زنجیره تولید از مواد خام تا محصولات نهایی با رعایت اصل رقابت‌پذیری و فاصله گرفتن از خام‌فروشی در بازه‌زمانی معین تأکید شده است، اظهار کرد: برنامه هفتم توسعه نیز به این مهم اشاره داشته و براساس آن ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی از سالانه ۹۲ میلیون تن کنونی به ۱۳۱٫۵ میلیون تن در پایان این برنامه می‌رسد. وی افزود: آن‌طور که اعلام شده با بهره‌برداری از مجتمع‌های جدید پتروشیمی، ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی از ۹۴ میلیون تن در پایان سال ۱۴۰۱ به ۱۴۰ میلیون تن در سال ۱۴۰۴ افزایش می‌یابد که این مقدار تولید منجر به حدود ۱۸ تا ۲۰ میلیارد دلار ارزآوری می‌شود، از این ۱۸ میلیارد دلار، یک‌سوم، برای تأمین نیازهای داخلی مصرف می‌شود و حدود ۱۲ میلیارد دلار ارزآوری خالص در سامانه نیما عرضه می‌شود و به مصرف بخش‌های دیگر کشور می‌رسد. کاوه؛ با بیان اینکه هرچه این زنجیره ارزش تکمیل شود، ثروت ملی افزایش پیدا می‌کند، گفت: تکمیل زنجیره ارزش بدین معنا است که می‌توان از یک محصول درآمد بیشتری را حاصل کرد، به‌عبارت بهتر اگر گاز را به متانول تبدیل کنیم، هر تن بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار ارزآوری دارد و اگر متانول در زنجیره ارزش به پروپیلن یا پلی‌پروپلین تبدیل شود، این ارزآوری به ۹۰۰ دلار می‌رسد که ارزش‌افزوده ۳۰۰ درصدی خواهد داشت و اما اگر این زنجیره ارزش کامل و به اقلام دیگری تبدیل شود این ارزآوری به بالای هزار دلار می‌رسد. وی با بیان اینکه عدم تکمیل زنجیره ارزش محصولات حکایت از عدم توجه به سرمایه‌گذاری‌‌ها در جهت تکمیل زنجیره ارزش این صنعت دارد، اظهار کرد: تنوع‌بخشی به محصولات تولیدی صنعت پتروشیمی امکان استفاده از بازارهای متفاوت را فراهم می‌کند که این خود ضربه‌پذیری صنایع پتروشیمی ایران را در شرایط تحریم و فرازونشیب‌های بازاری را کاهش می‌دهد. این کارشناس حوزه انرژی، با بیان اینکه رونق تولیدات صنعتی جزء یکی از مؤلفه‌های رشد اقتصادی کشور به حساب می‌آید که در این بین صنعت پتروشیمی نیز نقش ویژه‌ای در بهبود شرایط اقتصادی و بین‌المللی دارد، گفت: حدود ۷۰ درصد ارزش‌افزوده صنعت پتروشیمی در صنایع تکمیلی محقق می‌شود اما باید توجه داشت که ایجاد ارزش‌افزوده بالاتر در صنعت پتروشیمی کشور از طریق توسعه صنایع میان‌دست و پایین‌دست پتروشیمی تحقق می‌یابد. کاوه؛ با تأکید بر اینکه صنایع میان‌دست و پایین‌دست پتروشیمی به‌عنوان موتور محرکه اقتصاد، افزایش تولید ناخالص کشور را به دنبال دارند، اظهار کرد: در شرایط فعلی لازم است در مورد چالش‌های صنعت پتروشیمی بررسی و کار کارشناسی صورت بگیرد و با ایجاد راهکارهایی برای برون رفت از شرایط فعلی تدابیری برای تکمیل زنجیره ارزش با توسعه سرمایه‌گذاری و استفاده از تکنولوژی و علم روز صورت بگیرد. وی با اشاره به لزوم یک نهاد تنظیم‌گر در صنعت پتروشیمی، گفت: در سال‌های گذشته نبود خوراک مشکلات زیادی را برای صنعت پتروشیمی ایجاد کرد که با توجه به اهمیت این صنعت لازم است تا یک نهاد تنظیم‌گر برای مدیریت چالش‌‌ها در صنعت پتروشیمی با تمرکز بر تکمیل زنجیره ارزش وجود داشته باشد. این کارشناس حوزه انرژی، با تأکید بر لزوم تکمیل زنجیره ارزش و رهایی از خام‌فروشی در کشور گفت: تنها راه توسعه کشور و افزایش ارزآوری دوری از خام‌فروشی است که با توجه به پتانسیل‌های بالای ایران در صنعت پتروشیمی لازم است تا گام‌های بزرگ‌تری در این حوزه برداشته شود.