حل معضل مسکن در دولت چهاردهم در گروی عدم دخالت و مردمی‌سازی

گروه راه‌وشهر‌سازی -وضعیت کنونی بازار مسکن کشور را در دو بخش می‌توان تحلیل کرد؛ یکی؛ مسکن حمایتی یا همان طرح نهضت ملی مسکن است که در میدان عمل با اهداف پیش‌بینی شده، فاصله و تفاوت قابل‌ملاحظه و چشمگیری دارد. این طرح در بخش تولید مسکن نتوانسته به اهدافی که در چشم‌انداز چهار ساله تعریف شده بود، دست یابد. تعداد متقاضیان و میزان مشارکت آن‌ها از لحاظ مالی در این طرح با اهداف و چشم‌انداز‌ها فاصله زیادی دارد. مشارکت بانک‌ها نیز در طرح نهضت ملی مسکن مطلوب نبوده است. تعداد واحدهایی که تحت پوشش تسهیلات بانکی قرار گرفته‌اند هم، فاصله قابل‌توجهی با اهداف موردنظر دارد. بخش دیگر؛ مسکن‌هایی هستند که توسط بخش‌خصوصی ساخته می‌شوند و در طول ۱۵سال گذشته نوسانات زیادی داشته‌اند. به نظر می‌رسد به دلیل افزایش قیمت تمام‌شده مسکن، بخش‌خصوصی نیز توان خود را تا حد زیادی برای تولید واحدهای مسکونی از دست داده است. از سوی دیگر با کاهش متوسط درآمد‌ها در جامعه و گسترش فقر، مدت زمان انتظار مردم برای خانه‌دار شدن نیز بیشتر شده است. با وجود تمام تلاش‌های انجام شده به گفته کارشناسان همچنان بحران مسکن ادامه دارد و کشور با کمبود ۲٫۵ میلیون خانه روبه‌رو است. با روی کار آمدن دولت چهاردهم کارشناسان برای حل این معضل پیشنهاداتی همچون عدم دخالت دولت در بخش مسکن، مردمی‌سازی مسکن با واگذاری زمین، استفاده از بخش‌خصوصی و… ارائه می‌دهند. به گزارش مناقصه‌مزایده، عباس جهانبخش؛ عضو هیئت عملی دانشگاه هنر اصفهان، درخصوص راهکار برون‌رفت دولت چهاردهم از بحران مسکن، گفت: دولت‌های گذشته، مدل‌های مختلفی از شیوه‌های متفاوت برای حل بحران مسکن را استفاده کرده‌اند. از مدل حصر زمین شهری و در نتیجه گران کردن شهر و مسکن مهر تا مدل واگذاری زمین برای ساخت خانه‌های یک طبقه در نهضت ملی مسکن از انواع شیوه‌هایی بوده که در این سال‌‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. در نتیجه همه این تجربیاتی که در این سال‌‌ها کسب شده، بیش‌ترین سرعت ساخت برای واگذاری زمین به مردم و مردمی‌سازی مسکن بوده است. مدلی که دولت سیزدهم با عملگرایی به آن رسید. وی افزود: در حالی که معادلات نظری حرکت به سمت مردمی‌سازی را درست نمی‌دانست اما در عمل بود که دولت متوجه شد، هر چه در ساخت مسکن ورود نکند، مردم رضایت بیشتری دارند و محلی برای اختلاف بین مردم، پیمانکار و نارضایتی از دولت ایجاد نمی‌شود. چون اگر یکی از طرفین به تعهد خود عمل نکند، دولت باید پاسخگو باشد. جهانبخش؛ در مورد بهترین مدل تولید مسکن برای گذر از بحران این روزهای مسکن، اظهار کرد: بهترین روش فراهم کردن زیرساخت‌‌ها و ارائه خدمات روبنایی از جمله عرضه زمین برای مردمی‌سازی است. البته نیاز است یک وجه جمعی وجود داشته باشد. این کارشناس مسکن، در ادامه تأکید کرد: پیشنهاد می‌شود، دولت هرگز به سمت تصدی‌گری مسکن نرود. زمین را به مردم واگذار کند و خود در نقش تسهیل‌گر و ناظر ظاهر شود. در آخر نیز به جای آنکه جذابیت را از کلانشهر‌ها با گران کردن، بگیرد. گیرایی زیست مناطقی که براساس آمایش سرزمینی برای ساخت مناسب هستند را بالا برده تا مهاجرت به کلانشهر‌ها کاهش پیدا کند. چون براساس آمار‌ها گران کردن شهر‌ها عامل جلوگیری از مهاجرت به آن‌‌ها نشد. همچنین رشیدپورحاجت؛ دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان با بیان اینکه در سه دهه گذشته مدل‌های مختلفی را در تولید مسکن برنامه‌ریزی کردیم، گفت: در دولت‌های مختلف مسکن ملی و اقدام ملی برای جهش مسکن را تجربه کردیم و تمام این مدل‌ها را اگر بخواهیم واکاوی کنیم تأثیر چندانی در جبران عقب‌ماندگی‌های بخش مسکن نداشته‌اند. وی ادامه داد: اجرای طرح نهضت ملی مسکن توانست بخشی از این عقب‌ماندگی‌ها را جبران کند اما نباید فراموش کرد که نقدینگی امروز در شرایط مطلوبی قرار ندارد و سطح دسترسی مردم به مسکن با توجه به تورم‌های شدید سخت شده است. بنابراین باید دولت زمینه را برای بهبود وضعیت بخش مسکن فراهم کند و بتواند بازار مسکن را به سمت رونق هدایت کند. دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان، با بیان اینکه تا به امروز بخش‌خصوصی بدون مداخلات دولت فعالیت داشته و همین امر باعث شده که تعداد واحد‌های به بهره‌برداری رسیده به بیش از ۴۰۰ هزار واحد برسد گفت: هم اکنون پنج تا شش میلیون تقاضای مسکن در کشور داریم که بخش زیادی از افراد متقاضی به سن ازدواج رسیده‌اند. بنابراین برای پاسخگویی به این نیاز مسکنی باید بتوانیم بخش‌خصوصی را تقویت کنیم. وی با بیان اینکه باید کمبود مسکن را کاهش دهیم، گفت: یکی از مشکلات اساسی در بخش مسکن آن است که ما برنامه‌ریزی منسجمی برای کاهش مشکلات بخش مسکن نداریم که در این بخش باید بتوانیم از حضور مؤثر‌تر بخش‌خصوصی استفاده کنیم. وی گفت: براساس آمار نفوس و مسکن که سال ۹۵ اعلام شد ما یک‌ونیم میلیون از خانوارمان بدون مسکن یا بد مسکن بوده‌اند که برای تأمین مسکن این خانوار‌‌ها باید بتوانیم با استفاده از ظرفیت‌های بخش‌خصوصی و مردمی‌سازی بخشی از نیاز مسکنی در کشور را تأمین کنیم.