احداث واحد‌های کوچک‌مقیاس تصفیه مازوت راهکار کاهش آلایندگی محیط‌زیستی نیروگاه‌ها

کارشناس صنعت نفت، گفت: با توجه به افزایش ناترازی گاز، نیروگاه‌ها می‌توانند برای کاهش آلایندگی محیط‌زیستی، واحد‌های کوچک‌مقیاس تصفیه مازوت یا نفت کوره احداث کنند. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از صداوسیما، رضا مختار؛ افزود: نفت کوره یا مازوت یک فرآورده سنگین با آلایندگی بسیار زیاد است که معمولاً قیمت آن، حتی پایین‌تر از نفت خام است. وی درباره دلایل اهمیت کاهش سهم تولید نفت کوره از سبد محصولات پالایشی کشور و کیفی‌سازی این فرآورده نفتی، افزود: این مسئله دو بُعد دارد؛ اول، بُعد قانونی است که طبق قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب ۱۳۸۹، دولت باید طی ۱۵ سال، هر سال حداقل دو درصد تولید نفت کوره را کاهش می‌داده تا نهایتاً به ۱۰ درصد از کل محصولات پالایشی می‌رسیدیم. با وجود اینکه مدت کوتاهی تا پایان مهلت قانونی باقی مانده، هنوز این هدف محقق نشده است. این کارشناس صنعت نفت، اظهار کرد: بُعد دیگر این مسئله، آلایندگی‌های زیست‌محیطی است که موجب چالش‌های اجتماعی و امنیتی می‌شود. کاهش تولید نفت کوره در شرایط فعلی، نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی دارد. باید تلاش کنیم تا حداقل نفت کوره‌ای که هم‌اکنون تولید می‌شود را با کم‌ترین آلایندگی به مصرف برسانیم؛ مثلاً، همه نیروگاه‌هایی که سوخت مایع مصرف می‌کنند، می‌توانند واحد‌های کوچک‌مقیاسی برای تصفیه نفت کوره ایجاد کنند. وی با اشاره به ابداع یک روش نوین در پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی برای تصفیه نفت کوره خارج از فضای پالایشگاه‌ها، گفت: اجرای چنین طرح‌هایی در محل مصرف نفت کوره مثل نیروگاه‌ها، انعطاف‌پذیری بالایی دارد و از ظرفیت‌های کم تا رو به متوسط و زیاد قابل اجرا است. این کارشناس صنعت نفت، بیان کرد: نیروگاه‌ها می‌توانند واحد‌های کوچک‌مقیاس تصفیه نفت کوره با این روش را که فاقد نیاز به هیدروژن است، بدون هزینه‌های بالای ۴۰۰ میلیون یا ۵۰۰ میلیون دلاری برای واحد‌های قدیمی HDS که تاکنون برای گوگردزدایی استفاده می‌شده، اجرا کنند. وی همچنین، گفت: یکی از نیروگاه‌ها در زمستان امسال که گازرسانی به نیروگاه‌ها محدود شد، روزانه چهار تا پنج میلیون لیتر نفت کوره استفاده می‌کرده که اگر درصد گوگرد به نفت کوره مصرفی آن چهار درصد هم بوده باشد، بیش از ۱۲۰ تن در روز گوگرد وارد محیط‌زیست کرده است. مختار؛ تأکید کرد: کیفی‌سازی نفت کوره به نفع اقتصاد کشور است و به جای این که گاز یا گازوئیل ارزان و یارانه‌ای را در نیروگاه‌ها بسوزانیم، نیروگاه‌ها می‌توانند در کل سال از نفت کوره استاندارد و فاقد آلایندگی زیست‌محیطی استفاده کنند؛ ضمن این که هم‌اکنون تولید نفت کوره در پالایشگاه‌ها بیش از مصارف داخلی است. وی درباره تفاوت فناوری جدید تصفیه نفت کوره در پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی با فناوری‌هایی قبلی که در برخی پالایشگاه‌های کشور برای تصفیه نفت کوره استفاده می‌شود، گفت: فناوری‌هایی که تاکنون بوده، بر پایه هیدروژن به نام HDS هستند که در کنار مزایا، معایب زیادی دارند؛ مثل شرایط عملیاتی سخت که دمای بیش از ۴۰۰ درجه سانتیگراد و فشار خیلی زیاد، حتی بیش از ۲۰۰ بار، نیاز دارد و هزینه عملیاتی بسیار زیادی را تحمیل می‌کند. این کارشناس صنعت نفت، گفت: در این روش برای تصفیه نفت کوره باید حتماً واحد تصفیه هیدروژن و تجهیزاتی مانند کمپرسور وجود داشته باشد که نیاز به دانش فنی، فناوری و مراجع ساخت است. وی گفت: اغلب پالایشگاه‌های دنیا از همین فناوری غیرسبز و ضدمحیط‌زیست استفاده می‌کنند، اما اخیراً برخی کشور‌‌ها مانند آمریکا به سراغ فرآیند‌های نوین حرکت کرده‌اند تا شرایط عملیاتی را ملایم کنند و قیمت تمام شده را بسیار کاهش دهند. اگر دولت‌‌ها می‌خواهند موفق به اجرای قوانین مربوط به کیفی‌سازی یا کاهش تولید نفت کوره در پالایشگاه‌ها شوند، باید تسهیلاتی را برای بخش‌خصوصی فراهم کنند که به این سمت بروند. مختار؛ با اشاره به این که با توجه به نوین بودن این فناوری، کار زیادی در پیش است، اضافه کرد: با توجه به این که ظرفیت نیروگاه‌ها در استفاده از سوخت مایع، نهایتاً هفت تا هشت میلیون لیتر در روز است، ظرفیت متوسط و روبه پایینی محسوب می‌شود که اگر بخواهند از فناوری قدیمی HDS استفاده کنند، صرفه اقتصادی ندارد و علاوه بر ساخت واحد تصفیه نفت کوره، باید یک واحد هیدروژن هم احداث کنند که مجموع اینها، حداقل ۸۰۰ میلیون دلار هزینه دارد. وی اظهار کرد: در فناوری جدیدی که در پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ابداع شده، با توجه به این که واحد تولید هیدروژن حذف می‌شود، می‌توانند با سرمایه‌گذاری‌های کوچک مثلاً پنج یا ۱۰ میلیون دلاری، نتیجه مطلوب را بگیرند که به معنای کاهش هزینه حدوداً ۱۵ تا ۲۰ برابری است. مختار؛ همچنین درباره استفاده از این فناوری برای تصفیه گوگرد از بنزین و گازوئیل در پالایشگاه‌ها نیز، گفت: برخی از پالایشگاه‌ها واحد‌های تصفیه گوگرد بنزین و گازوئیل را قبلاً داشته‌اند، اما دانش فنی آن در اختیار ما نبوده و ساخت آن هم تا حدودی وابسته بوده است. یکی از پالایشگاه‌های بزرگ کشور در چند ماه گذشته برای چندمین بار در چند سال اخیر، به علت از مدار خارج شدن یکی از همین واحدها، حدود یک ماه نتوانست بنزین یورو۴ تولید کند. وی افزود: اگر این واحد‌‌ها کوچک‌تر و با شرایط عملیاتی راحت‌تر باشند، استهلاک کمتری خواهند داشت و دانش فنی آن‌‌ها نیز در داخل کشور وجود دارد. هر قدر بتوانیم از تجهیزات ساده‌تری استفاده کنیم، به نفع صنعت پالایشی کشور است. این کارشناس صنعت نفت، در پایان با اشاره به اینکه نفت کوره به جز نیروگاه‌ها در صنعت کشتیرانی نیز به‌عنوان سوخت کشتی‌‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: همه پالایشگاه‌های کوچک‌مقیاس و برخی از خطوط پالایشگاه‌های بزرگ نیز، مانند نیروگاه‌ها و کشتیرانی، امکان استفاده از این فناوری جدید را دارند.