نویسنده: پیتر کاستر پیتر کاستر، مدیر اجرایی ارشد بورس شرایط جوی اروپا می‌نویسد: از زمان اجلاس کیوتو که براساس کنوانسیون تغییرات شرایط آب و هوایی سازمان ملل متحد، کشورهای امضاکننده برای نخستین بار گردهم آمدند تا درباره این پروتکل مذاکره کنند، ۹ سال سپری شده است. اتحادیه اروپا با برنامه اجباری معامله سهیمه انتشار […]
نویسنده: پیتر کاستر
پیتر کاستر، مدیر اجرایی ارشد بورس شرایط جوی اروپا می‌نویسد: از زمان اجلاس کیوتو که براساس کنوانسیون تغییرات شرایط آب و هوایی سازمان ملل متحد، کشورهای امضاکننده برای نخستین بار گردهم آمدند تا درباره این پروتکل مذاکره کنند، ۹ سال سپری شده است. اتحادیه اروپا با برنامه اجباری معامله سهیمه انتشار آلاینده‌ها که کلیه کشورهای عضو را ملزم می‌ساخت میزان انتشار دی‌اکسیدکربن خود را کاهش دهند یا کمبود سهمیه خود را از بازار خریداری کنند، نخستین گام عملی را برداشت.
بورس‌های کالایی متحد می‌شوند
اروپا رهبری حرکت به سوی ایجاد آن‌چه قرار است روزی به یکی از بزرگ‌‌ترین بازارهای کالای جهان تبدیل شود را در دست گرفته است و از نخستین بازار اجباری چند ملیتی کربن (یکی از بخش‌های اصلی پروتکل کیوتو) سرسختانه حمایت می‌کند. اگرچه شرکت‌های «بریتیش پترولیوم»، «فورد» و «تویوتا» در زمره ۲۴ شرکت چند ملیتی بودند که در اجلاس ژوییه سال ۲۰۰۵ سران گروه ۸ در گلینی‌گلس، رهبران را به اتخاذ راهبردی پایدار و جهانی برای معاملات کربن تشویق می‌کردند، اروپا قبل از آن شاهد رشد برنامه معاملات نوپای خود و تبدیل آن به بازاری چند میلیون یورویی بوده است. به نظر بسیاری از شرکت‌ها این راهی آشکار برای کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن است که بزرگ‌‌ترین عامل افزایش دمای جهان می‌باشد.
بازار کربن اروپا که ارزش کنونی دارایی‌های آن ۳۵ میلیارد یورو است (۲,۲ میلیارد سهمیه ضربدر قیمت بازار ۱۶ یورو به ازای هر تن دی‌اکسیدکربن)، که هفتمین سال آغاز فعالیت خود را پشت سر می‌گذارد و از هم اکنون، با وجود آن‌چه برخی فعالان بازار «مشکل دندان در آوردن» نامیده‌اند، نشانه‌هایی از بلوغ را نشان می‌دهد. همچنین بازار کربن به تدریج با بازارهای کالا مرتبط می‌شود و این ارتباط ناشی از معاملات انتشار آلاینده هاست. به لطف معاملات انتشار آلاینده‌ها، اکنون دارای بازارهایی هستیم که انرژی برق را با بازارهای کالا مرتبط می‌سازند. در گذشته قیمت‌های گاز و ذغال با یکدیگر ارتباطی نداشت اما براساس برنامه معامله انتشار آلایندگی اتحادیه اروپا، این معاملات تصویر کنونی را تغییر داده و شرکت‌های تولید برق را با نوسانات قیمت بازار کالا به دلیل احتساب قیمت‌های انتشار کربن روبه‌رو ساخته است.
حجم معاملات و ارزش دارایی‌های این بازار هر ماه بیش تر می‌شود و کالاهایی را در دستور کار خود قرار می‌دهد که از پیچیدگی روزافزونی برخوردارند. به موجب گزارش «پوینت کربن»، در سال ۲۰۰۶ کارگزاران و بورس‌‌ها بیش از ۶۰۰ میلیون تن دی‌اکسیدکربن معامله کرده‌اند و این در حالی است که حجم معاملات کربن در سال ۲۰۰۵ تقریباً ۲۶۰ میلیون تن بود. معاملات انتشار کربن که برخلاف بسیاری از معاملات دیگر زاییده خط‌مشی‌های سیاسی است، نخستین سال فعالیت خود را صرف ایجاد توازن میان سیاست‌های نظارتی و نفوذ بازار نمود. با وجود دوره‌های نوسان شدید، نشانه‌های قدرتمندی از بلوغ این بازار به چشم می‌خورد و این تنها آغاز راه است. بخش‌های بیشتری، به‌ویژه بخش هوانوردی، در آینده در محدوده این برنامه قرار می‌گیرند و گازهایی به جز دی‌اکسیدکربن نیز به فهرست این برنامه افزوده می‌شوند.
اتحادیه اروپا اخیراً اعلام نموده که در مرحله دوم سهمیه‌های کم‌تری را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد، و این به معنای افزایش تقاضا برای سهمیه از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ است. اما همچنان مشخص نیست که در مرحله دوم که با نخستین دوره تعهدات پروتکل کیوتو همزمان شده، قیمت‌های سهمیه دی‌اکسیدکربن افزایش خواهد یافت یا خیر.۱۹ کشور عضو اتحادیه اروپا از هم اکنون پیشنهادات خود را برای سهمیه‌بندی NAP2 به کمیسیون ارایه داده‌اند و این در حالی است که اتحادیه اروپا تهدید نموده که کشورهایی را که پیشنهادات خود را هنوز ارایه نکرده‌اند مورد پیگرد قانونی قرار می‌دهد. فشار بر اتحادیه اروپا برای اجرای صحیح این سیاست، پس از انتشار آماری که نشان دهنده تخصیص بیش از حد سهمیه انتشار آلاینده در نخستین مرحله برنامه سهمیه‌بندی انتشار آلاینده اتحادیه اروپا بود، افزایش یافته است. دو راهکار ی که به موجب پروتکل کیوتو تعیین شده‌اند، یعنی راهکار توسعه پاکی و راهکار اجرای مشترک که به سرعت محبوبیت یافته‌اند، به شرکت‌های اروپایی فرصت می‌دهد برای جبران کمبود سهمیه انتشار آلایندگی خود به خرید اعتبارات ارزان‌تر از کشورهای در حال توسعه بپردازند.
کاهش انتشار آلاینده‌ها؟
ولی در راه ناهمواری که به کاهش پایدار گازهای گلخانه‌ای منتهی می‌شود، حجم و ارزش معاملات تنها مؤلفه معادله موفقیت یک بازار نیست، بلکه هدف اصلی، کاهش این گاز‌‌ها است. از این نظر، معاملات کربن به تدریج به این هدف نزدیک می‌شوند. به عقیده تحلیلگران بانک فورتیس، برنامه جدید اروپا در سال گذشته به کاهش تقریباً ۱۰۰ میلیون تن دی‌اکسیدکربن در بخش برق (عمدتاً در بریتانیا و آلمان) منجر شد. برای نخستین بار در طول تاریخ، انتشار کربن هزینه دارد و کاهش آن در واقع ایجاد ارزش می‌کند. این تحول به صعود منحنی قیمت کربن انجامیده که به نوبه خود منجر به هدایت سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌ها در اجرای اثربخش‌‌ترین شیوه‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای خواهد شد. هم اکنون این کمیسیون با مشورت دست‌اندرکاران بخش صنعت مشغول بحث و تبادل نظر درباره گنجاندن بخش‌های هوانوردی و کشتیرانی در این برنامه است.
این تازه آغاز راه است
در آوریل سال ۲۰۰۵، بورس شرایط جوی اروپا به همراه بورس بین قاره‌ای معاملات آتی (ICE) مجموعه‌ای از محصولات اروپایی را برای مؤسسه‌های صنعتی و مالی که در برنامه معامله انتشار آلاینده‌های اتحادیه اروپا مشارکت داشتند ارایه کرد. معاملات ابزارهای مالی کربن بورس شرایط جوی براساس مقررات بورس بین قاره‌ای معاملات آتی در این بورس پذیرفته شده‌اند و در سامانه معاملات الکترونیکی این بورس معامله می‌شوند و توسط شبکه کلیرنت اتاق پایاپای لندن، تسویه و پایاپای می‌شوند.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مرحله نخست (سال ۲۰۰۷ – ۲۰۰۵) ، ۲,۲ میلیارد سهمیه برای صنایع خود تخصیص دادند. بورس شرایط جوی از نخستین روز ارایه قرارداد آتی خود در آوریل س ال ۲۰۰۵، بیش از ۳۲۵ میلیون تن دی‌اکسیدکربن را معامله کرده است که ارزش تقریبی آن بالغ بر ۷ میلیارد یورو (معادل ۸,۹میلیارد دلار آمریکا) بوده است. این مبلغ برای بازاری که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده، عملکرد مناسبی است.
ابزارهای مالی کربن در بورس شرایط جوی که بیش از ۸۰ درصد حجم معاملات این بورس را به خود اختصاص داده، به قرارداد مورد علاقه فعالان بازار سهمیه انتشارآلاینده‌ها در اروپا تبدیل شده است.
در چنین بازار جدیدی که به سرعت در حال تکامل است، نقدشوندگی و شفافیت اهمیتی حیاتی دارند، و این دو با ارایه ساختار قیمت رقابتی، معامله از طریق نمایش گر و رایانه، و قراردادهایی که از تضمین مالی شبکه کلیرنت اتاق پایاپای لندن برخوردارند محقق می‌گردد. همچنین تغییرات اخیر نیز تقاضای بازار برای امنیت و محصولات نظارت شده را بیشتر افزایش داده است. با برخورداری از مجموعة قدرتمندی از اعضایی که شامل شرکت‌های بزرگ بخش‌های صنایع و تولید و توزیع برق و بانک‌های بزرگ اروپا و آمریکا هستند، ابزارهای مالی کربن بورس شرایط جوی هر روزه در میان ۵۰ الی ۶۰ عضو این بورس به صورت فعال معامله می‌شوند. صد‌‌ها مشتری نیز می‌توانند از طریق بانک‌ها و کارگزاران به این بازار دسترسی داشته باشند. با رشد فزاینده تقاضا در بازار، بورس شرایط جوی به دنبال ارایه محصولات دیگری از قبیل قراردادهای اختیار است که به‌زودی راه‌اندازی می‌شود.
خیز آمریکا
در ایالات متحده آمریکا، اقدامات گسترده‌ای در حال اجرا است. طرح گازهای گلخانه‌ای منطقه‌ای که توسط ۹ ایالت شمال شرقی آمریکا سازماندهی شده و طرح‌های پیشنهادی ایالت‌های واشنگتن، اورگون و کالیفرنیا نمونه‌های مناسبی هستند. علاوه بر این، بیش از ۲۸ ایالت برنامه‌های کاری ایالتی تغییر شرایط جوی را منتشر کرده‌اند و اکنون استانداردهای سبدهای سرمایه‌گذاری تجدید پذیر در ۱۸ ایالت ارایه شده‌اند. در سطح فدرال، همان‌طور که افزایش چشمگیر تعداد لوایح مرتبط با شرایط جوی در کنگره آمریکا نشان می‌دهد، علاقه کنگره به اقدام درباره تغییرات جوی افزایش یافته است. بخش خصوصی آمریکا نیز در برابر تغییر شرایط جوی حساسیت بیشتری را نشان می‌دهد. شرکت‌های بزرگ اعلام کرده‌اند که قصد دارند انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را مدیریت کنند و آشکارا اعلام کرده‌اند که کسب سود و حفاظت از محیط زیست با یکدیگر منافاتی ندارد.
علاقه بخش خصوصی به این بازار نیز افزایش چشمگیری یافته است. در ایالات متحده آمریکا، بورس شرایط جوی شیکاگو که همتای آمریکایی بورس شرایط جوی اروپا است تنها مرجع کاملاً یکپارچه و قانونمند ثبت انتشار، کاهش و معامله گازهای گلخانه‌ای است که از تأیید و بازبینی مستقل نیز استفاده می‌کند و هر شش گاز گلخانه‌ای را در برنامه خود دارد. بورس شرایط جوی شیکاگو نخستین سیستم معاملات سهمیه انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان و تنها بورس آمریکایی فعال در این زمینه است و تنها ساختار قانونی الزام آوری است که در این زمینه در آمریکای شمالی فعالیت دارد. از زمان آغاز معاملات این بورس در دسامبر سال ۲۰۰۳، حجم کل معاملات این بورس از ۹٫۵ میلیون تن فراتر رفته است. میزان پایه انتشار آلایندگی اعضای بورس شرایط جوی شیکاگو (۲۵۰ میلیون تن) تقریباً برابر با سهمیه بریتانیا براساس برنامه سهمیه بندی انتشار آلایندگی اتحادیه اروپا، یا تقریباً ۸درصد آمریکا- به عنوان منبع عمده انتشار آلاینده ها- است. این برنامه با میسر ساختن مشارکت برزیل و مکزیک، به ایجاد پیوندهای شمال- جنوب کمک می‌کند. بورس شرایط جوی شیکاگو شامل ۲۰۰ عضو از شرکت‌هایی همچون فورد، موتورولا، نیروی برق آمریکا، شرکت بین‌المللی کاغذ و‌ای بی‌ام، و دانشگاه‌هایی همچون تافت و دانشگاه مینه سوتا است و شهرهایی همچون پورتلند و کشاورزان آیووا و نبراسکا و ایالت نیو مکزیکو را در بر می‌گیرد. حجم کل معاملات این بورس در می‌سال ۲۰۰۶ برابر با ۳۱۵۰۵۰۰ تن دی‌اکسیدکربن بود که در مقایسه با حجم معاملات این بورس در ماه آوریل که بالغ بر ۱۰۶۹۴۰۰ تن بود، تقریباً ۳ برابر شده است. حجم معاملات طی ۵ ماه نخست سال ۲۰۰۶ تقریباً ۴ برابر حجم کل معاملات در سال ۲۰۰۵ بوده است. بورس شرایط جوی شیکاگو، همچنین بورس معاملات آتی شرایط جوی شیکاگو را نیز اداره می‌کند که بازاری برای معاملات آتی سهمیه انتشار دی‌اکسیدگوگرد، براساس برنامه باران‌های اسیدی سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا است. حامیان این برنامه متقاعد شده‌اند که رویکرد راهکار بازار (به همراه توسعه فن‌آوری‌های سبز)، دقیق‌‌ترین و مؤثر‌‌ترین راه برای مبارزه با تغییر شرایط جوی است. این برنامه اثبات کرده است که همان‌طور که در مورد سولفور شاهد بودیم، این برنامه اثربخش‌‌ترین راه برای حفاظت از محیط زیست است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.