اشتباهی که تبدیل به عادت شد

آیا برگزاری مناقصه و مزایده برای واگذاری بناهای تاریخی کشور مخاطراتی دارد؟

هانیه قنادزاده ـ کافی است چمدان سفرتان را آماده کنید و دلتان را به جاده بزنید. به هر شهر و روستایی که سفر کنید حداقل با یک سازه تاریخی رو‌به‌رو خواهید شد که جزء جاذبه‌های آن شهر و روستا محسوب می‌شود. ایران جزء معدود کشورهایی در جهان است که تاریخ غنی و پُرباری دارد. به […]

هانیه قنادزاده ـ کافی است چمدان سفرتان را آماده کنید و دلتان را به جاده بزنید. به هر شهر و روستایی که سفر کنید حداقل با یک سازه تاریخی رو‌به‌رو خواهید شد که جزء جاذبه‌های آن شهر و روستا محسوب می‌شود. ایران جزء معدود کشورهایی در جهان است که تاریخ غنی و پُرباری دارد. به جای‌جای کشورمان که سفر کنید با سازه‌های تاریخی متعددی رو‌به‌رو خواهید شد که هر کدامشان قدمتی دیرینه دارند و سالانه گردشگران مختلفی را به سمت خود می‌کشانند. زمانی که صحبت از تاریخ یک مملکت به میان می‌آید چیزی که آن را از سایر کشور‌‌ها متمایز می‌سازد، بناهای تاریخی است که از ایام قدیم به یادگار مانده است. وقتی به شهر یا کشوری سفر می‌کنیم، اولین چیزی که به دنبال بازدید از آن هستیم بناهای تاریخی آن است. هیچ چیز به اندازه بازدید از مکان‌های تاریخی نمی‌تواند شما را با فرهنگ اقوام مختلف آشنا کند. به همین خاطر است که در سرتاسر جهان بناهای تاریخی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند و دولت‌‌ها تلاش می‌کنند هر طور که شده نگهدارنده خوبی برای این بنا‌‌ها باشند. بناهای تاریخی ایران هم کم نیست. بناهای تاریخی به دلیل آنکه جزء اموال دولتی به حساب می‌آیند برای ترمیم یا واگذاری حتماً باید مراحل مناقصه و مزایده را طی کنند. یعنی برای ترمیم و مرمت آثار تاریخی مراکز میراث فرهنگی مجبور به برگزاری مناقصه و برای واگذاری مدت‌دار بناهای تاریخی، مراکز میراث فرهنگی باید مزایده برگزار نمایند. این کار البته همواره با اعتراضاتی همراه بوده است. کارشناسان می‌گویند؛ پروژه‌های میراث فرهنگی نباید در سامانه مناقصه قرار بگیرد؛ چون واقعاً آسیب می‌بینند. بعضی بنا‌‌ها مثل عالی‌قاپو، هشت‌بهشت، مسجدجامع، مسجد شیخ‌لطف‌ا… یا چهل‌ستون پروژه‌های خاصی هستند که افراد محدودی باید بر روی آن‌‌‌ها کار کنند.

چرا بنای تاریخی را نباید به مناقصه گذاشت

برگزاری یک مناقصه بر مبنای رقابت است و شرکت‌کنندگان باید در شرایط یکسان رقابت کنند و در این میان، توجه به منافع صنفی پیمانکاران و احقاق حقوق آن‌‌‌ها و رسیدگی به بسترهای فسادآمیز در جریان برگزاری مناقصات و در مجموع آسیب‌شناسی حقوقی مناقصات، اهمیت بسیاری دارد اما از سویی دیگر امروزه به‌جای مناسب‌‌‌ترین قیمت، کم‌‌ترین قیمت مبنای تعیین برنده قرارگرفته است که با نص قانون در تناقض است و این موضوع، نه‌تنها درخصوص مناقصات با موضوع مرمت آثار تاریخی، بلکه در هر زمینه‌ای باید مورد توجه قرار گیرد.

چرا بنای تاریخی را نباید به مزایده گذاشت

به باورکارشناسان و دلسوزان و کُنشگران میراث فرهنگی، بنا یا مجموعه و آثار تاریخی-فرهنگی که برچسب ملی به خود می‌گیرند و به ثبت ملی نیز رسیده، جزء آثار ارزشمند به شمار می‌آیند، وگرنه به ثبت ملی نمی‌رسید. حال چگونه می‌توان یادگارهای ملی و ارزشمند که از آنِ همه مردم ایران است را به مزایده گذاشت و به بخش‌خصوصی واگذار کرد. به‌ویژه بنا‌ها و مجموعه‌هایی که جزء نفایس کشور به شمار می‌آیند و آثاری یگانه و بی‌همتا و تکرارناپذیر هستند. همچنین زمانی که برچسب ملی به یک بنا و مجموعه یا اثر زده می‌شود، یعنی از آنِ همه مردم کشور است و مردم حق دارند از آن‌‌ها بازدید کرده و لذت ببرند و از تاریخ نیز، بیاموزند و پند بگیرند. این در حالی است که، هنگامی یادگارهای ملی و نفیس به بخش‌خصوصی داده می‌شود به هتل، مهمان‌پذیر، رستوران و کافی‌شاپ تبدیل شده و دیگر قابل بازدید برای مردم نیست. گفتنی است؛ شهاب طلایی‌شکری؛ مدیرعامل صندوق توسعه و احیای وزارت میراث فرهنگی، روز سه‌شنبه هفته جاری در حاشیه آیین آغاز عملیات مرمت و احیای کاروانسرای تی‌تی اعلام کرد: حدود ۳۰۰۰ بنای تاریخی در اختیار دستگاه‌ها و نهادهای دولتی در کشور داریم که با توجه به روال فعلی همگی آنان در خطر برگزاری مناقصه و مزایده هستند؛ اشتباهی که کم‌کم تبدیل به عادت شده و امیدواریم در دولت جدید فکری به حال تاریخ زنده کشورمان شود.