افزایش دما و کاهش بارش مهم‌‌ترین دلایل پایین رفتن سطح آب دریای خزر

 رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور، گفت: براساس مطالعات انجام شده، افزایش دما و کاهش بارش از مهم‌‌ترین عوامل کاهش سطح آب دریای خزر به شمار می‌روند. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از وزارت راه‌وشهرسازی، مهدی رهنما؛ با بیان اینکه عوامل انسانی و طبیعی از عوامل مؤثر در پسرفت آب دریای خزر در سال‌های […]

 رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور، گفت: براساس مطالعات انجام شده، افزایش دما و کاهش بارش از مهم‌‌ترین عوامل کاهش سطح آب دریای خزر به شمار می‌روند. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از وزارت راه‌وشهرسازی، مهدی رهنما؛ با بیان اینکه عوامل انسانی و طبیعی از عوامل مؤثر در پسرفت آب دریای خزر در سال‌های اخیر است، اظهار داشت: بخش دریای خزر به سمت ایران است؛ بنابراین تأثیر رودخانه ولگا و سدهای آن بر ایران به‌ قدری نیست تا به‌عنوان یک عامل مؤثر بر کاهش سطح دریا در سمت کشورمان از آن نام ببریم. وی اضافه ‌کرد: بررسی‌‌ها نشان می‌دهد از دهه ۵۰ شمسی تا اواخر سال ۱۴۰۲ سطح آب دریای خزر دوره نوسانی داشته است. با مقایسه آن با عوامل طبیعی می‌بینیم تغییرات اقلیمی عامل مهمی در پسرفت آب دریای خزر بوده است. رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، ادامه ‌داد: کم‌ترین سطح آب دریای خزر حدود سال ۵۶ شمسی ثبت شد و تقریباً منفی ۳۰ متر بود. سطح آب این پهنه آبی از سال ۵۷ افزایش یافت و بیش‌ترین میزان آن دهه ۷۰ ثبت شد. از این زمان دوباره روند کاهشی آن آغاز شد. فقط طی دو سال افزایش یافت و اکنون به حدود منفی ۲۷ متر کاهش سطح آب رسیده‌ایم. وی درباره علل کاهش سطح آب دریای خزر، گفت: میزان آب ورودی به این دریا کاهش یافته است. مستحدثاتی روی رودخانه‌هایی مانند سفیدرود و سایر رودخانه‌هایی که از رشته کوه البرز سرچشمه می‌گیرند و وارد دریای خزر می‌شوند، احداث شده است که جریان آب رودخانه‌ها را ذخیره می‌کنیم؛ بنابراین ورودی‌های آب دریای خزر را کاهش داده‌ایم. رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، ادامه ‌داد: میزان جمعیت ساکن در سواحل دریای خزر به دلیل رشد جمعیت، همچنین مهاجرت‌‌های انجام شده به این منطقه افزایش زیادی پیدا کرده که موجب افزایش مصرف آب به‌ ویژه منابع آب زیرزمینی که ارتباط مستقیم با آب دریا دارد، شده است. رهنما؛ اضافه‌ کرد: این عوامل در کنار تغییرات اقلیمی، کاهش بارش و افزایش دما موجب کاهش سطح آب دریای خزر شده است. وی درباره تبعات پسرفت آب دریای خزر، گفت: تداوم این وضعیت موجب بی استفاده شدن بندرهای شمالی کشور می‌شود و آن‌‌ها را باید به عمق بیشتر دریای خزر منتقل کنیم. علاوه بر آن منبع رطوبتی برای منطقه کاهش می‌یابد و موجب افزایش شدت تغییرات اقلیمی می‌شود؛ به‌عنوان نمونه زمانی که دریاچه ارومیه وضعیت عادی داشت، به‌عنوان یک منبع رطوبتی به افزایش میزان بارش در منطقه کمک می‌کرد. رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، تأکید کرد: تداوم پسرفت دریای خزر در برخی مناطق نظیر بخش‌‌های شرقی دریا مانند خلیج گرگان، می‌تواند این پهنه را به کانون گردوغبار تبدیل کند. وی درباره تأثیر همکاری کشورهای حاشیه خزر بر تراز آبی مطلوب این پهنه آبی، گفت: تشکل‌‌های بین‌المللی اگر در حد موافقتنامه باشد، ‌موجب بروز اتفاق خاصی در حوزه دریای خزر نمی‌شود. سال‌هاست که سطح آب دریای خزر با نوساناتی همراه است و بیش‌ترین تأثیر را روی روسیه گذاشته است و موجب شده بسیاری از تأسیسات کنار دریا را از دست دهد. تا موقعی که به این نتیجه نرسیم در منفعت و ضرر این اکوسیستم آبی شریک هستیم به نتیجه مناسبی دست نخواهیم یافت. رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، تأکید کرد: یک برنامه جامع مدیریتی با ضمانت اجرایی برای دریای خزر لازم است تا همه کشورهای حاشیه خزر متعهد شوند و براساس آن عمل کنند. به‌عنوان نمونه همه کشور‌ها حقابه زیست‌محیطی دریای خزر پرداخت کنند. علاوه بر آن از نظر پژوهشی همکاری و بانکی از پژوهش‌های انجام شده درباره دریای خزر ایجاد کنیم و براساس آن برای این پهنه آبی تصمیم بگیریم. رهنما؛ در پایان گفت: می‌توانیم براساس سازوکار مشخصی که مورد قبول کشورهای حاشیه دریای خزر باشد صندوق مالی مشترک ایجاد کنیم که هزینه پژوهش‌ها را نیز تأمین کند.