تأثیر برنامه‌ریزی گازی عربستان بر ایران

عربستان‌سعودی اخیراً از کشف هفت میدان جدید نفت و گاز خبر داده و اعلام کرده این اکتشافات جدید، ذخایر قابل‌توجهی از نفت سبک عربی، گاز طبیعی و میعانات گازی را برای این کشور به ارمغان می‌آورد. به گزارش ایلنا، این اکتشافات در حالی صورت می‌گیرد که پیش از این، در اوایل ماه جاری، آرامکو اعلام […]

عربستان‌سعودی اخیراً از کشف هفت میدان جدید نفت و گاز خبر داده و اعلام کرده این اکتشافات جدید، ذخایر قابل‌توجهی از نفت سبک عربی، گاز طبیعی و میعانات گازی را برای این کشور به ارمغان می‌آورد. به گزارش ایلنا، این اکتشافات در حالی صورت می‌گیرد که پیش از این، در اوایل ماه جاری، آرامکو اعلام کرده بود قراردادهایی به ارزش بیش از ۲۵ میلیارد دلار برای فاز دوم توسعه میدان گازی جافوره و فاز سوم توسعه شبکه اصلی گاز خود امضاء کرده است. این اکتشافات پس از اثبات ذخایر قابل‌توجه گاز در میدان جافوره در فوریه ۲۰۲۴ انجام می‌شود. وزارت انرژی عربستان اعلام کرد: ذخایر اضافی کشف‌شده شامل ۱۵ تریلیون فوت‌مکعب گاز طبیعی و ۲ میلیارد بشکه میعانات گازی است. منابع موجود در میدان جافوره طبق تأیید یک شرکت مشاوره مستقل بزرگ، متخصص در تأیید منابع و ذخایر اثبات‌شده حدود ۲۲۹ تریلیون فوت‌مکعب گاز و ۷۵ میلیارد بشکه میعانات گازی برآورد شده است. این ارقام مُهر تأییدی بر عظمت این کشف جدید به شمار می‌رود. سعودی‌‌ها توسعه میدان گازی جافوره را در دستور کار خود قرار داده‌اند. این میدان عظیم که در حوضه جافوره واقع شده، با دارا بودن حدود ۲۰۰ تریلیون فوت‌مکعب گاز درجا، به‌عنوان بزرگ‌ترین میدان گازی شیل غنی از مایعات در خاورمیانه شناخته می‌شود. مساحت این میدان ۱۷ هزار کیلومترمربع را در بر می‌گیرد و گامی بلند در جهت تبدیل عربستان به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در جهان محسوب می‌شود. آن‌گونه که از شواهد امر پیداست با بهره‌برداری از این میدان عظیم، عربستان‌سعودی، به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان عرب، جایگاه خود را در میان تولیدکنندگان پیشرو گاز طبیعی در جهان تثبیت خواهد کرد و درواقع کنار قطر و در غیاب دو غول بزرگ گازی ایران و روسیه می‌تواند علاوه بر نفت؛ جایگاه ویژه‌ای نیز در حوزه گاز برای خود کسب کند و انگیزه‌ای برای بازارهای سنتی تهران جهت به فراموشی سپردن سریع‌تر گاز ایران باشد. میرقاسم مومنی؛ کارشناس حوزه انرژی، درباره برنامه عربستان برای توسعه میادین گازی، اظهار داشت: در بحث انرژی دو مقوله نفت و گاز کنار هم هستند اما واقعیت اینکه صادرات گاز باتوجه به سیاست‌های جهانی به تدابیر و برنامه ویژه‌تری نیاز دارد ضمن اینکه نقل‌وانتقال محصولات گازی نیز سخت‌تر از نفت است، نفت را با کشتی و کامیون می‌توان حمل کرد و به مقصد رساند اما در مورد گاز به این شکل نیست. وی افزود: برای انتقال گاز به صورت مداوم و مستمر نیاز به احداث خطوط لوله طولانی است که هزینه دارد و نگهداری و تأمین امنیت آن سخت و هزینه‌بر است، عربستان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده نفت و با توجه به توانمندی‌هایی که در این حوزه دارد؛ توانسته نقش و جایگاه خود را در جهان به‌دست آورد. اما در بحث گاز روسیه، قطر و ایران باید نقش‌آفرین اصلی باشند که نیستند؛ ایران که به خاطر تحریم از گردونه خارج شده روسیه و قطر در بازار حضور دارند اما در حال حاضر روسیه نیز به خاطر تحریم اروپا و آمریکا با همین مشکل ایران مواجه است و اروپایی‌‌ها هم سعی کردند که وابستگی خود را به گاز روسیه کمتر کنند. در چنین شرایطی قطر به تنهایی نمی‌تواند نیاز اروپا را تأمین کند به همین جهت عربستان سعی دارد؛ در تولیدات گازی خود سرمایه‌گذاری کرده و نقش مهمی در تولید و رفع نیاز اروپا داشته باشد. این کارشناس حوزه انرژی، تصریح کرد: مثلاً سکوهای استخراج گاز میدان آرش که مورد اختلاف ایران، عربستان و کویت است نشان از اهمیت دادن کشورهای ذی‌نفع به مسئله گاز است به همین دلیل است که عربستان در نظر دارد با تولید گاز، مشتقات گازی و پتروشیمی کمال استفاده را از بازار کنونی این محصول استراتژیک و محصولات گازی داشته باشد و در این بین روی ورود به بازار اروپا سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی کرده است. وی بیان داشت: عربستان اکنون در حال اجرای این پروژه است و شرکت‌های اروپایی نیز در حال آماده‌سازی زیرساخت و سرمایه‌گذاری و بررسی، کشف و استخراج منابع جدید هستند، مناطق مختلف شناسایی و ظرفیت‌سنجی شده و از نظر میزان ذخایر و ارزش سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گرفته است، به‌طوری که اکنون در خلیجفارس و زیر بستر دریا و هم مناطق حاشیه‌ای و داخل سرزمینی پروژه استخراج گاز دارند. مومنی؛ تأکید کرد: عربستان از خلأ وجود ایران و روسیه در صادرات و بازار استفاده کرده و بنا دارد بازار سنتی ایران و روسیه را هم در بحث صادرات گاز و هم محصولات پتروشیمیایی جهان به‌دست آورد.