مرضیه نیکخواه ـ خوب که دقت کنی افزایش سن جمعیت را می‌توانی متوجه شوی. کافی است با دقت به خیابان و معابر عمومی و… نگاه کنی تا ببینی که تعداد افراد میانسال و پیر نسبت به جمعیت جوان در حال فزونی است. بعد از پیروزی انقلاب و هیجانات ناشی از آن، کشورمان دچار انفجار […]
مرضیه نیکخواه ـ خوب که دقت کنی افزایش سن جمعیت را می‌توانی متوجه شوی. کافی است با دقت به خیابان و معابر عمومی و… نگاه کنی تا ببینی که تعداد افراد میانسال و پیر نسبت به جمعیت جوان در حال فزونی است. بعد از پیروزی انقلاب و هیجانات ناشی از آن، کشورمان دچار انفجار جمعیتی شد، به‌طوری که خانواده‌ها اکثراً بیش از دو یا سه فرزند داشتند. این امر باعث شد تا دولت‌های وقت برنامه‌های کاهش جمعیت را با شعار فرزند کمتر زندگی بهتر در دستور کار خود بگذارند. از سوی دیگر وضعیت اقتصادی در کشورمان کم‌کم درگیر مشکلات عدیده‌ای شد که شرایط اقتصادی را برای فرزندآوری خانواده‌ها مشکل کرد به حدی که ازدواج از یک امر معمول به امری سخت تبدیل شد و حتی کسانی را که توانستند ازدواج کنند، کمتر علاقه‌ای نسبت به فرزندآوری دارند. براساس پیش‌بینی‌ها، تا سال ۲۰۵۰ میلادی جمعیت سالمندان در ایران به بیش از ۲۶ میلیون نفر افزایش می‌یابد! کارشناسان می‌گویند؛ در حالی که در طول ۴۰ سال گذشته درصد سالمندان ما دو برابر شده و از پنج درصد به ۱۰ درصد رسیده است؛ در آینده این رشد جمعیت سالمند طی ۲۰ سال اتفاق خواهد افتاد؛ به عبارت دیگر تا ۲۰ سال آینده ۱۰ درصد جمعیت فعلی سالمندان به ۲۰ درصد می‌رسد و در سال ۱۴۳۰ جمعیت سالمندان به بیش از ۳۰ درصد خواهد رسید و در سال ۱۴۳۰، تقریباً ۲۶ میلیون نفر از جمعیت کشورمان سالمند خواهند بود! با سالمند شدن جمعیت به علت کاهش تعداد فرزندان خانواده‌ها، کشور با یکی از مهم‌‌ترین پیامدهای منفی اقتصادی یعنی کاهش نیروی کار که از آن به‌عنوان جمعیت فعال یاد می‌شود، روبه‌رو خواهد شد. از پیامدهای منفی سالمندی جمعیت، افزایش بار تکفل جامعه است. ازدیاد انبوه بازنشستگانی که سهم تولید آن‌‌ها صفر است، فشارهای زیادی به دولت وارد خواهد کرد زیرا تعداد سالخوردگان نسبت به جمعیتی که در سنین کار قرار دارند، افزایش می‌یابد و شمار افراد مستمری‌بگیر و بازنشسته از تعداد نیروهای مولد بیشتر خواهد شد که این موضوع، با افزایش سن بازنشستگی، کاهش بیمه بازنشستگی و… منجر به بروز بحران‌های زیادی در حوزه‌های اجتماعی – اقتصادی خواهد شد.
کاهش ۳۲ درصدی موالید طی یک دهه اخیر
در همین رابطه، رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیتی کشور، ضمن تحلیل وضعیت میزان موالید و نرخ باروری در کشور طی سنوات گذشته، گفت: شواهد آماری نشان می‌دهد تولد فرزند سوم، چهارم و فرزند پنجم و بیشتر در سال ۱۴۰۲ نسبت به دو سال اخیر افزایش نسبی داشته که یکی از علل آن، اجرای مشوق‌‌های متعدد در نظر گرفته شده است، با این وجود اما در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نرخ باروری در حدود ۱٫۶ تثبیت شده و تمام استان‌‌ها کاهش میزان باروری کل را در سال‌های اخیر تجربه کرده‌اند. محمدجواد محمودی؛ در گفتگو با ایسنا، با اشاره به شاخص‌های باروری و ولادت، طی سنوات اخیر که باعث تغییر و تحولات شاخص‌هایی متأثر از ساختمان جمعیت هستند، اظهار کرد: گزارش‌های آماری حکایت از این دارد که از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۴ شاهد افزایش موالید در کشور بوده‌ایم، اما پس از سال ۱۳۹۴ به علت خالی شدن توان درونی جمعیت و همچنین به تأخیر انداختن فرزندآوری به سنین بالاتر، تعداد تولد‌ها با شیب تقریباً زیادی شروع به کاهش کرده است، به‌گونه‌ای که در سال ۱۴۰۲ تعداد موالید کشور یک میلیون و ۵۷ هزار و ۹۵۸ مورد بوده که این رقم در سال ۱۳۹۴ که معادل یک میلیون و ۵۷۰ هزار و ۲۱۹ مورد بوده است، کاهشی بیش از ۳۲ درصدی (کاهش بیش از ۵۱۰ هزار تولد) را نشان می‌دهد. با این وجود اما مادامی که نرخ باروری کمتر از حد جایگزینی باشد، پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده با کاهش بیشتر نرخ رشد جمعیت مواجه باشیم. مطلوب نبودن این اتفاق، ناظر بر این است که هر وقت نرخ رشد جمعیت کاهش پیدا کند، درصد جمعیت سال‌خورده‌ها افزایش می‌یابد و افراد در معرض کار، کم می‌شوند.
دیدگاه بسته شده است.