نظر کارشناسان درباره واکنش بازار ارز به اتفاقات سیاسی

معصومه براتی – درگذشته با هر اتفاق سیاسی، شاهد جهش‌های عجیب نرخ ارز بودیم، اما با سیاست‌های بانک‌مرکزی، روند پیش‌بینی‌پذیرتر شدن اقتصاد کشور آغاز شد. به گزارش تسنیم، در سال‌های گذشته، شاید با شنیدن خبر ترور، تنش نظامی، تصویب یک قطعنامه جدید و حتی سخنرانی تند یک مسئول غربی علیه جمهوری اسلامی ایران، در پستوی […]

معصومه براتی – درگذشته با هر اتفاق سیاسی، شاهد جهش‌های عجیب نرخ ارز بودیم، اما با سیاست‌های بانک‌مرکزی، روند پیش‌بینی‌پذیرتر شدن اقتصاد کشور آغاز شد. به گزارش تسنیم، در سال‌های گذشته، شاید با شنیدن خبر ترور، تنش نظامی، تصویب یک قطعنامه جدید و حتی سخنرانی تند یک مسئول غربی علیه جمهوری اسلامی ایران، در پستوی ذهن خود به فکر سرمایه‌گذاری و خرید طلا و یا ارز می‌افتادید، زیرا ممکن بود هر لحظه نرخ دلار از چالش‌های سیاسی، تأثیر بپذیرد و ناگهان با جهش‌های بی‌سابقه همراه شود. جهش‌هایی که مردم را با بی‌ارزش شدن هر روز و مداوم اموالشان مواجه می‌ساخت، آن‌‌ها را نسبت به آینده خود و فرزندانشان ناامید می‌کرد و در نهایت هر شخصی را از کسب اولیه‌‌ترین نیاز‌های زندگی‌‌اش محروم می‌نمود، اما گویا چند سالی می‌شود که اقتصاد کشور در مقابل این تحولات سیاسی واکسینه شده است و به نظر می‌رسد این نهال ظریف و ضعیف اقتصاد، در حال تبدیل شدن به درختی تنومند و با ریشه‌هایی مقاوم است. وقتی سخن از مقاوم شدن ریشه‌های یک درخت ضعیف می‌شود، باید به تغییر شاخص‌های کلان اقتصادی آن توجه ویژه کرد. شاخص‌هایی همچون میزان رشد نقدینگی، پایه پولی، ناترازی بانک‌ها و رشد اقتصادی که تأثیر مستقیمی بر کنترل نرخ تورم و ثبات نرخ ارز دارند. به‌عنوان مثال براساس آمار‌های بانک‌مرکزی، میزان رشد پایه پولی از ۴۲٫۹ درصد در سال ۱۴۰۱ به حدود ۲۰ درصد تا پایان اردیبهشت ماه سال‌جاری رسیده است.

اثر تحولات سیاسی بر ارز ناپایدار شد

این در حالی است که نرخ رشد نقدینگی نیز از ۳۰٫۹ درصد در پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ با یک روند نزولی به حدود ۲۵ درصد تا پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ رسیده است که نشان از موفقیت بانک‌مرکزی در اجرای سیاست تثبیت اقتصادی در راستای همان سیاست انقباضی مدنظر است. رشد اقتصادی ایران نیز با تخمین صندوق بین‌المللی پول در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۴٫۷ درصد بود که افزایش درآمد‌های ارزی و نفتی نقش بسزایی در این مسئله داشته است. این درحالی است که طبق گفته جواد اوجی؛ وزیر نفت، صادرات نفت کشور اکنون نسبت به سال ۱۴۰۰، سه‌برابر شده و وصول درآمد‌های ارزی نیز افزایش یافته است. گفتنی است؛ حالا با بهبود آمار متغیر‌های کلان اقتصادی، احتمالاً دلیل ثبات نسبی ارز در دو سال اخیر را بهتر درک می‌کنیم. ثباتی که با وجود تحولات مختلف منطقه‌ای همچون عملیات طوفان‌الاقصی، حمله رژیم‌صهیونیستی به کنسولگری ایران، حمله تروریستی در کرمان، پاسخ موشکی ایران به رژیم‌صهیونیستی، شهادت رئیس‌جمهور پیشین و… ایجاد شد. البته دست پر بانک‌مرکزی دلیل مستحکمی بر افزایش کنترل در بازار است، به‌طوری که فرزین؛ رئیس کل بانک‌مرکزی، با بیان اینکه یکی از اهداف اصلی بانک‌مرکزی افزایش ذخایر ارزی است، گفت: با اطمینان می‌توان گفت که ذخایر آزاد ارزی و ذخایر طلا در حال افزایش است. تجربه‌های موفق گذشته در کنترل نرخ ارز نشان از تسلط کامل بازارساز بر بازار دارد که دیگر شاهد نوسانات و جهش‌های هیجانی نیستیم. حتی عده‌ای پیش‌بینی می‌کردند با ترور و شهادت رهبر حماس در تهران شاهد جهش نرخ‌‌ها در بازار باشیم که باز هم بانک‌مرکزی مهر بطلانی بر نقشه‌های شوم دلالان و سوداگران ارزی زد. در همین راستا، سیدکمال سیدعلی؛ کارشناس مسائل ارزی و معاون ارزی اسبق بانک‌مرکزی، با بیان اینکه در سال‌های گذشته التهابات سیاسی تأثیر زیادی بر کشور داشت، اظهار داشت: در حال‌حاضر نرخ ارز با وجود خبر‌های منفی واکسینه شده است، اما ممکن است دلال‌‌ها و بعضی صراف‌‌ها از این موضوع سوءاستفاده کنند. وی با بیان اینکه شرایط کشور با رئیس‌جمهور جدید به تعادل رسیده است که این موضوع نیز اثر خود را بر ثبات ارز می‌گذارد، افزود: تجربه بانک‌مرکزی از شروع جنگ غزه تا به امروز با وجود شوک‌های سیاسی متعدد همچون ترور و شهادت سرداران سپاه پاسداران، عملیات تروریستی کرمان، تنش‌های بین ایران و رژیم‌صهیونیستی و… در مورد کنترل ارز بسیار موفقیت‌آمیز بوده است. معاون اسبق ارزی بانک‌مرکزی در پایان سخنان خود، مطرح کرد: با توجه به این موضوعات، این افزایش نرخ ارز بار دیگر موقتی است و مردم باید در این شرایط آرامش خود را حفظ کنند، چرا که این جهش همچون گذشته، فروکش خواهد کرد. براساس این گزارش، به نظر می‌رسد دیگر مردم نباید نگران اتفاقات و تحولات سیاسی و تأثیرپذیری بازار از آن باشند، چراکه روند متغیر‌های کلان اقتصادی کشور، خبر از بهبود روزافزون شرایط می‌دهد و بهتر است در روز‌های ناآرام سیاسی، مردم آرامش خود را حفظ کرده و از خرید و فروش دلار و طلا دست ‌بردارند.

شهادت هنیه تأثیری بر بازار ارز ما نخواهد داشت

یک کارشناس ارزی، گفت: تأثیر ترور اسماعیل هنیه بر بازار ارز بیشتر از حمله تروریستی رژیم‌صهیونیستی به ساختمان کنسولگری ایران نخواهد بود. حسن حسن‌خانی؛ کارشناس مسائل ارزی، در گفتگو با ایسنا، گفت: تأثیر ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، بر بازار ارز بیشتر از حمله تروریستی رژیم‌صهیونیستی به بخش کنسولی ساختمان سفارت ایران در دمشق نخواهد بود. وی ادامه داد: در آن ایام اتفاق خاصی در فضای عمومی اقتصاد کشور و بازار ارز نیفتاد و با مدیریت خوب بانک‌مرکزی مخاطرات و التهابات برطرف و آرامش در بازار حفظ شد. حسن‌خانی؛ با بیان اینکه با توجه به منابع و ذخایر خوب بانک‌مرکزی به‌نظر می‌رسد که اتفاق خاصی در بازار ارز نیفتد، گفت: بازار ارز در شرایط کنونی با مدیریت مناسب و خوب بانک‌مرکزی در حال فعالیت است و هیچ چیز این بازار را تهدید نمی‌کند. این تحلیلگر مسائل اقتصادی، افزود: در شرایط کنونی جای نگرانی وجود ندارد و بانک‌مرکزی توان مدیریت تلاطمات و جلوگیری از التهابات ناشی از اتفاقات سیاسی را خواهد داشت. وی گفت: شواهدی از جنگ فراگیر و درگیری بلندمدت میان ایران و رژیم‌صهیونیستی وجود ندارد و این رژیم حتی با پشتیبانی آمریکا و برخی کشور‌های اروپایی نیز توان جنگ با ایران و جبهه مقاومت را نخواهد داشت.

ابزارهای بانک‌مرکزی نرخ ارز را در اوج التهاب‌‌ها کنترل می‌کند

یک کارشناس اقتصادی نیز، گفت: اذهان عمومی مردم انتظارات تورمی را مشخص می‌کنند و کنترل این انتظارات صرفاً در اختیار بانک‌مرکزی نیست. سیدحسن محفوظی‌موسوی؛ عضو گروه تولید و تجارت اندیشکده اقتصاد مقاومتی، در گفتگو با ایبنا، با بیان اینکه اگر مدیریت بازار ارز را در یک‌سال‌ونیم گذشته با دوران قبل‌تر مقایسه کنیم، یک اختلاف مدیریتی و رویکردی شاهد خواهیم بود، گفت: یک عامل تغییر رویکرد بانک‌مرکزی در دوره جدید این است که متناسب با نیاز‌های بازار اقدام به ابزارسازی کرده است. وی ادامه داد: یکی از ابزار‌هایی که در مدیریت جدید بانک‌مرکزی ایجاد شده «تأسیس مرکز مبادله ارز و طلا» است و به مرور زمان ابزار‌‌ها و اختیارات و مداخله‌های مؤثر مرکز مبادله افزایش یافت. این موضوع ثابت کرد که بانک‌مرکزی برنامه مشخص و مدونی برای مدیریت بازار ارز دارد. این در حالی است که در مدیریت‌های قبلی بانک‌مرکزی به فراخور زمان و با توجه به شرایط مداخله‌های غیرهدفمند در بازار ارز صورت می‌گرفت. محفوظی موسوی؛ ادامه داد: ابزارسازی به‌تنهایی نمی‌تواند شرایطی را فراهم کند تا بانک‌مرکزی بازار ارز را مدیریت کند بلکه باید نهادسازی و حکمرانی به‌خصوص در حوزه سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری نیز در این بانک پیگیری شود. در حوزه تنظیم گیری بانک‌مرکزی به‌عنوان تنظیم‌کننده بازار ارز وظیفه عمده‌ای را بر عهده دارد. عضو گروه تولید و تجارت اندیشکده اقتصاد مقاومتی بیان کرد: برای مدیریت بازار ارز در آینده باید در نظر داشته باشیم که در کنار این ابزارسازی‌‌ها و مداخلات مؤثری که در بازار صورت می‌گیرد، باید ابزار‌های مدیریت بازار نیز گسترش یابد. محفوظی‌موسوی؛ اشاره کرد: یکی از مواردی که به تنظیم‌گری بانک‌مرکزی کمک می‌کند این است که باید منابع ارزی با حجم کافی داشته باشیم تا با استفاده از این منابع شرایط بازار را در تعادل نگه داریم. در این شرایط ثبات بازار حفظ می‌شود. وی با بیان اینکه یکی از مواردی که بازار ارز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد انتظارات تورمی است، گفت: اذهان عمومی مردم انتظارات تورمی را مشخص می‌کنند و کنترل این انتظارات صرفاً در اختیار بانک‌مرکزی نیست و سایر نهاد‌های اقتصادی و دولتی و نمایندگان مجلس باید دقت کنند که اقدامی انجام ندهند که موجب تحریک انتظارات تورمی شوند. عضو گروه تولید و تجارت اندیشکده اقتصاد مقاومتی، در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه در چند ماه گذشته، کشورمان با چالش‌های مختلفی مواجه بوده است، اظهار داشت: از جمله می‌توان به بمب‌گذاری کرمان، حمله اسرائیل به سفارت ایران، حمله موشکی ایران به خاک اسرائیل، جنگ غزه و اسرائیل، صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شهادت آقای رئیسی و… توجه کرد که بانک‌مرکزی در تمام این شرایط توانست بازار ارز را به خوبی مدیریت کند، زیرا از ابزار‌های خود به خوبی استفاده کرد و همچنین مانع از افزایش انتظارات تورمی شد.