صنعت ریلی ایران نیازمند برنامه همه‌جانبه و مدیریت اصولی

راه‌آهن ایران یکی از مهم‌‌ترین زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور محسوب می‌شود که در زمینه جابجایی مسافر و بار نقش بسزایی دارد. با این حال، در سال‌های اخیر این سیستم با چالش‌‌ها و معضلات جدی همچون: مشکلات مالی و بودجه‌ای، عدم توسعه و به‌روزرسانی زیرساخت‌ها، فرسودگی وکمبود ناوگان و تجهیزات، ایمنی، و… مواجه شده است که تأثیرات منفی بر کیفیت خدمات و ایمنی را به همراه داشته است. با توجه به واقعیات موجود، به نظر می‌رسد که راه‌آهن ایران نیازمند برنامه‌ای جامع و بلندمدت برای بهبود لجستیک، ایمنی و خدمات به مسافران است. کارشناسان بر اهمیت سرمایه‌گذاری در این بخش تأکید دارند تا بتوان با به‌روزرسانی زیرساخت‌‌ها و ناوگان، به افزایش رضایت عمومی و ایمنی مسافران دست یافت. علاوه بر این، همکاری بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز از جمله راهکارهای مؤثری است که می‌تواند به حل معضلات موجود کمک کند. به گزارش مناقصه‌مزایده، سیدمرتضی ناصریان؛ کارشناس ارشد ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور، درخصوص اولویت‌های تکمیل و احداث خطوط ریلی کشور در دولت چهاردهم، گفت: روند رشد حمل‌ونقل ریلی کشور مطلوب نیست، و جهش در حمل‌ونقل ریلی کشور لازم است و می‌تواند در فرآیند توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور مؤثر باشد؛ بر همین اساس رشد صنعت ریلی نیازمند مدیریت اصولی و همه‌جانبه و تخصصی است. کارشناس ارشد ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور در ادامه، تأکید کرد: خدمات حمل‌ونقل یکی از عوامل مؤثر و پیشران اقتصاد کشور به شمار می‌رود اما طی دو دهه گذشته به حوزه حمل‌ونقل توجه علمی و صحیحی نشده است. وی ادامه داد: با توسعه و مدیریت حوزه حمل‌ونقل، بی‌شک می‌توان شرایط بهتری را در بخش‌های اقتصادی و اجتماعی کشور (صادرات و واردات، تولید معادن و کارخانه‌ها، گردشگری، مسافرت و ترانزیت) فراهم کرد، این بخش‌‌ها خواستار بهره‌مندی از ماهیت اصلی حمل‌ونقل هستند، لذا بخش حمل‌ونقل به‌عنوان پیشران کلیدی در اقتصاد کشور، دچار مشکلات اساسی (کمبود خدمات حمل‌ونقل همگانی، آمار بالای سوانح و تلفات آن، مصرف انبوه سوخت، آلایندگی، پایین بودن سطح کیفی خدمات ترابری به تناسب قیمت‌ها و…) است. این مسئول صنفی، تصریح کرد: آنچه که در حوزه حمل‌ونقل زمینه شکوفایی بالاتری دارد و با توسعه پایدار هماهنگی دارد، حمل‌ونقل ریلی خواهد بود، زیرا فرصت‌های قابل‌توجهی برای رشد این صنعت فراهم است که متأسفانه عملی نمی‌شود؛ آمار بهره‌وری در راه‌آهن ایران در شبکه و ناوگان ریلی نصف شاخص‌های میانگین جهانی است. اگر راه‌آهن کشورمان را با کشورهای پیشرو در صنعت ریلی (مانند روسیه، چین و آمریکا) قیاس کنیم، شاخص‌های ایران نسبت به میانگین آن‌ها شش برابر پایین‌تر است که این آمار نشان می‌دهد که نقص‌های جدی در راه‌آهن ایران وجود دارد و برای رفع این نواقص دولت چهاردهم باید تدابیری داشته باشد و اگر موانع موجود در صنعت ریلی کشور به صورت جامع بررسی و با اولویت‌بندی رفع شوند، قطعاً بهره‌وری مطلوبی از امکانات موجود بخش ریلی کسب خواهیم کرد. و می‌توان خدمات مناسب‌تری به صاحبان بار و مسافرین ارائه کرد. ناصریان؛ افزود: راه‌آهن‌های که در کشور ساخته می‌شود، بناست سالانه بار انبوه در مقیاس چند میلیون تن یا مسافرین در مقیاس صد‌ها هزار نفر یا بیشتر را جابجا کند اما طبق مشاهدات خطوط ریلی که ساخته شده آمار قابل‌توجهی از مسافر و بار را جا به جا نمی‌کند؛ بعضی از این خطوط ریلی فایده چندانی ندارند و برخی دچار گلوگاه ظرفیتی هستند، به عبارت دیگر شبکه ریلی راه‌آهن متعادل نیست و جا دارد هر چه سریع‌تر طرح جامع حمل‌ونقل مصوب شود تا از افراط و تفریط در برنامه‌های توسعه خطوط پرهیز شود. به‌طور مثال خطوط ریلی موجود طی ده‌ها سال با سرمایه‌های نجومی در کشور ساخته شده‌اند اما به دلیل عدم نگهداری درست از شبکه ریلی، وضعیت مناسبی ندارند و موجب کاهش سرعت قطار‌ها می‌شود، به همین دلیل تعمیر و نگهداری شبکه ریلی نسبت به ساخت خطوط ریلی جدید اولویت بیشتری دارد. وی درخصوص رفع گلوگاه‌های ریلی، افزود: برخی از خطوط ریلی گلوگاه ظرفیتی به شمار می‌روند، یعنی تقاضای ترابری در برخی از خطوط ریلی بالاست اما زیرساخت آن پاسخگوی حجم تقاضا نیست؛ نقاطی که گلوگاه ظرفیت هستند نیازمند چاره‌جویی و افزایش ظرفیت هستند و نسبت به احداث خطوط جدید اولویت دارند؛ البته راهکار افزایش ظرفیت هر خط ریلی نیز باید با بررسی تخصصی معلوم شود.