محمدرضاعیوضی دانش فناوری فضایی به شکل ذاتی، مفهوم فراملی دارد؛ به همین دلیل نیز نخستین و اصلی‌‌ترین عامل پیشرفت در این زمینه‌ها، داشتن ارتباط‌های هدفمند و مستمر با جهان خارج از مرزهای سیاسی و جغرافیایی تعریف شده است. پیشرفته‌‌ترین کشورهای جهان در عرصه فناوری فضایی، بزرگ‌ترین سازمان‌ها و نهادهای علمی با وجود داشتن توانایی‌‌ها […]
محمدرضاعیوضی
دانش فناوری فضایی به شکل ذاتی، مفهوم فراملی دارد؛ به همین دلیل نیز نخستین و اصلی‌‌ترین عامل پیشرفت در این زمینه‌ها، داشتن ارتباط‌های هدفمند و مستمر با جهان خارج از مرزهای سیاسی و جغرافیایی تعریف شده است.
پیشرفته‌‌ترین کشورهای جهان در عرصه فناوری فضایی، بزرگ‌ترین سازمان‌ها و نهادهای علمی با وجود داشتن توانایی‌‌ها و ظرفیت‌های مختلف، هرگز نمی‌توانند بدون ایجاد ارتباط با دنیای پیرامون، اطلاعات خود را به روز کنند و جایگاه علمی خود را ارتقا دهند. در واقع فضا و فناوری فضایی به دلیل ویژگی‌های بسیار خاصی که دارد، به عرصه همکاری‌های بین‌المللی تبدیل شده است.
امروزه در هیچ کشوری، توسعه فناوری فضایی به صورت بومی پیگیری نمی‌شود، زیرا این مهم نیازمند سرمایه‌گذاری بسیار کلان و مجموعه گسترده‌ای از فناوری‌های بسیار پیشرفته است و در اختیار داشتن تمام آنها از عهده کم‌تر کشوری بر می‌آید.
ایران نیز از این امر مستثنی نیست و بهترین روش برای انتقال فناوری فضایی، همکاری بین‌المللی به شمار می‌رود که این امر نیز بدون تعامل مناسب با کشورهای دیگر ممکن نیست.
جایگاه ایران در فناوری فضایی در چند بخش باید تقسیم‌بندی شود و مهم‌ترین آنها در حوزه پرتاب فضایی است. ایران جزو ۱۲ کشوری به شمار می‌رود که می‌تواند پرتاب فضایی را با استفاده از ماهواره‌بر یا موشک‌های فضایی انجام دهد. البته کشورمان در زمینه ساخت ماهواره‌های عملیاتی و پرتاب آنها به مدارهای ماندگارتر، هنوز جای پیشرفت دارد. همچنین ایران جزو ۶ کشور پرتاب‌کننده موجود زنده به فضا محسوب می‌شود.
آمار‌ها نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری در فضا، توانایی سودآوری بسیار بالایی را در درازمدت و کوتاه مدت برای کشور‌ها به دنبال دارد و به همین دلیل است که نه تنها کشورهای ثروتمند و توسعه یافته، بلکه کشورهای در حال‌توسعه نیز با هدف بهبود اوضاع اقتصادی خود، در فضا سرمایه‌گذاری کرده و نتایج بسیار مطلوبی نیز گرفته‌اند.
از آنجایی که فناوری فضایی امروزه به‌عنوان عامل بهبود وضع اقتصادی، رشد و افزایش توانمندی بسیاری از بخش‌ها از جمله حمل‌ونقل، بانکداری، ارتباطات و خدمات اینترنت، سلامت، کشاورزی و انرژی شناخته می‌شود، کشورهای درحال توسعه برای پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای از ابزارهای این فناوری بهره می‌گیرند.
در کشورهای توسعه‌یافته، شرکت‌های سازنده تجهیزات فضایی و شرکت‌های ارایه‌کننده خدمات فضایی به لحاظ توانایی مالی در سطور ابتدایی جدول شرکت‌های صنعتی و خدماتی مختلف قرار گرفته‌اند و طبق اخباری که منتشر شده است، در سال ۲۰۱۴ کل سود بازگشتی در صنعت فضایی جهان بیش‌تر از ۱۵ برابر میزان سرمایه‌ای بوده که در این زمینه صرف شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که دیدگاه اقتصادی در مسایل فضایی برای کشورهای در حال توسعه دیدگاهی بلندمدت است و این کشور‌ها به این موضوع واقف هستند که ورود به صحنه بومی‌سازی فناوری فضایی، در کوتاه مدت توجیه اقتصادی ندارد و تا زمانی که این فناوری به حد معینی از رشد نرسیده باشد، توانایی ارایه محصول یا خدمات را نخواهد داشت. به همین دلیل تا بلوغ این صنعت، دولت‌ها سرمایه‌گذاری لازم را انجام می‌دهند و زمانی که در پی این بلوغ، ارزش‌افزوده ایجاد شود، فعالان این صنعت و بخش خصوصی می‌توانند وارد بازار کار شوند.
سالانه میلیارد‌ها دلار از طرف بیش از ۸۰ کشور فعال در حوزه فضا در زمینه فناوری فضایی هزینه می‌شود و این سرمایه‌گذاری تبدیل به یکی از سودآور‌ترین فعالیت‌های اقتصادی شده است. آخرین پیش‌بینی‌‌ها حکایت از آن دارند که در دهه آینده هر یک دلار هزینه برنامه‌ریزی شده در فضا، حدود ۳۰ دلار درآمد برای کشور‌ها خواهد داشت.
در یک مقایسه کلی بین ده‌ها کشور دنیا که سازمان فضایی فعال داشته و روی فناوری فضایی سرمایه‌گذاری و هزینه کرده‌اند، سازمان فضایی آمریکا (ناسا) پرهزینه‌‌ترین سازمان فضایی دنیا است و روسیه، آژانس فضایی اروپا، فرانسه، ژاپن، آلمان، ایتالیا، چین، هند، کانادا و انگلستان در رده‌های بعدی قرار دارند. در این برآورد‌ها، ایران در مقایسه با کشورهایی همچون آرژانتین، برزیل، کره‌جنوبی و اوکراین که حدود ۰٫۲ میلیارد دلار برای بودجه‌های فضایی خود در سال در نظر گرفته‌اند، چیزی حدود نصف این کشور‌ها در زمینه فناوری فضایی هزینه می‌کند.
این درحالی است که هم اکنون کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز به اهمیت فناوری فضایی پی برده و در حال سرمایه‌گذاری‌های عظیم در این حوزه هستند. چرا که آمار‌ها نشان می‌دهد که فناوری فضایی برای میلیون‌‌ها نفر در سراسر جهان شغل ایجاد کرده و اقتصاد جهانی را به‌خوبی رشد داده است.
به همین دلیل با توجه به این‌که کشور ما نیز اهمیت فناوری فضایی را در توسعه اقتصادی به خوبی درک کرده و این فناوری به صورت کاملاً هوشمندانه در ردیف اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی قرار گرفته است، بهتر است که علاوه بر برنامه‌ریزی‌های کلان دولت برای ارتقای این فناوری، بخش خصوصی نیز اهمیت فعالیت‌های متنوع در فناوری فضایی را درک کرده و با پرداختن به موضوعاتی همچون توریسم فضایی، ناوبری و موقعیت یابی فضایی و سنجش از دور، نقش خود را در کاربردی تر کردن این فناوری در کشور ایفا کند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.