ایران و ۱۱ سال «کم‌زایی» هرم جمعیتی

جمعیت سالمندی؛ بحران یا فرصت؟

نفیسه‌سادات شفایی – سالمندی یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی انسان است. در این مرحله فرد سعی می‌کند تا تجربیات خود را که طی سالیان سال در بخش‌های مختلف زندگی و همراه با فراز و فرودهای مختلف به دست آورده، به نسل بعدی منتقل کند. در واقع سالمندی یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی انسان است که […]

نفیسه‌سادات شفایی – سالمندی یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی انسان است. در این مرحله فرد سعی می‌کند تا تجربیات خود را که طی سالیان سال در بخش‌های مختلف زندگی و همراه با فراز و فرودهای مختلف به دست آورده، به نسل بعدی منتقل کند. در واقع سالمندی یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی انسان است که در این مرحله فرد سعی می‌کند تا تجربیات و اندوخته‌های خود را که طی سال‌‌ها در بخش‌های مختلف زندگی و همراه با فراز و فرودهای مختلف به دست آورده، به نسل بعدی منتقل کند؛ چراکه دوره سالمندی با خردمندی و آگاهی همراه است. به همین منظور سالمند شدن در اصل نوعی موفقیت است که باید بدان افتخار کرد. از طرفی فائق آمدن سالمندان به سختی‌‌ها و مشکلاتی که در طول زندگی داشته و تجربیاتی که به دست آورده‌اند و نیز چگونگی مبارزات آن‌‌ها با مشکلات و معضلات موفقیت بزرگی است که نصیب‌شان شده است. از طرف دیگر نیز باید بدانیم که دوره سالمندی با برخی تغییرات فیزیولوژیکی نیز همراه است و گریزی نیز از آن نیست. به هر حال قوای جسمی و روحی افراد در دوره سالمندی روبه نقصان رفته و قدرت و توان جوانی و نیز فعالیت ایشان در بخشی از زمینه‌ها کاهش پیدا می‌کند. ما نمی‌توانیم سالمندی را یک بیماری بدانیم، بلکه سالمندی در اصل یک مرحله از مراحل مختلف زندگی است. این باور که پیری همواره با نقایص عمیق روحی، جسمی، روانی و حتی هوشمندی همراه است نیز، مسئله درستی نیست. بسیاری از افراد سالمند هستند که توانایی‌های شناختی و جسمانی خود را در حد بسیار بالایی حفظ می‌کنند. برای مثال در حوزه‌های پزشکی، آموزشی، روان‌شناسی و… افراد بسیار به‌نامی هستند که امروز دوره سالمندی خود را طی می‌کنند اما دنیایی از تجربه هستند.

سالمندی جمعیت بحران نیست، فرصت است

در همین رابطه، مهدی مسکنی؛ مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری، در پیامی روز جهانی سالمند را تبریک گفت و نوشت: سال‌هاست که کارشناسان از بحران سالمندی جمعیت داد سخن می‌دهند که البته روندی جهانی است و کشور ما نیز از آن مستثنی نیست اما به نظر می‌رسد همان چیزی که با نام بحران یا بمب ساعتی از آن نام برده شده است، می‌تواند در عین حال فرصتی باشد برای بهره‌مندی از توان و تجربه بخش قابل‌توجهی از هموطنان‌مان. از سنجه‌های توسعه کشور‌ها می‌توان به چگونگی خدمت‌رسانی به آحاد افراد و از جمله سالمندان آن جامعه اشاره کرد. توجه بیشتر به مسائل دوران سالمندی که در آینده‌ای نه‌چندان دور، اگر عمری باشد، همه ما کم و بیش آن‌ها را تجربه خواهیم کرد، یکی دیگر از پتانسیل‌های مهم موجود است و می‌تواند ظرفیتی برای برداشتن گام‌هایی بلندتر به سوی توسعه کشور در اختیارمان بگذارد.

میزان «افسردگی» در خانه‌های سالمندان، بیش از ۷۰ درصد است

رئیس انجمن سالمندان ایران نیز، ضمن هشدار نسبت به سرعت رشد سالمندی در ایران، بیش‌ترین علت نارضایتی سالمندان را مربوط به وضعیت معیشتی و مالی‌ آن‌ها اعلام کرد و گفت: علی‌رغم اینکه میانگین تعداد فرزندان سالمندان فعلی کشور «۵ فرزند» است اما شاهد افزایش رهاشدگی سالمندان به‌دلیل اشتغال فرزندان دختر و پسر هستیم. این در حالیست که میزان «افسردگی» در «خانه‌های سالمندان» بیش از ۷۰ درصد است. احمد دلبری؛ در گفتگو با ایسنا، به مناسبت روز جهانی سالمندان، با اشاره به سرعت رشد سالمندی در ایران، اظهار کرد: جمعیت کشورهای توسعه‌یافته طی بیش از ۱۰۰ سال به دو برابر رسیده، به‌طوری‌که جمعیت فرانسه پس از ۱۲۰ سال از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد رسیده و این در حالیست که این‌گونه کشور‌ها براساس وضعیت و آمادگی که از گذشته تاکنون داشته‌اند، نسبت به سالخوردگی جمعیت‌شان چندان نگرانی ندارند، اما ایران با بیش‌ترین سرعت رشد سالمندی نسبت به دنیا و به ویژه کشورهای آسیا روبه‌رو است. دلبری؛ در همین رابطه به رهاشدگی سالمندان پرداخت و افزود: رهاشدگی سالمندان از مصادیق بارز سالمندآزاری تلقی می‌شود که بررسی آن در کشور نشان از افزایش این موضوع می‌دهد. در روزگاری که میانگین تعداد فرزندان سالمندان فعلی کشور، پنج فرزند است، این تعداد از رهاشدگی سالمندان یا سالمندان مجهول‌الهویه را در سراهای سالمندی مشاهده می‌کنیم!