داستان هزار توی فیلترشکن در ایران؛ وعده رفع فیلترینگ محقق میشود؟!

بیش از دو سال از فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی پُرکاربر بین‌المللی می‌گذرد. در این مدت مسئولان بار‌‌‌ها درخصوص بازنگری در بحث فیلترینگ صحبت کرده‌اند. با این همه تا این لحظه هنوز هیچ تغییری در این زمینه رخ نداده است. این در حالی است که در این مدت وزیر ارتباطات دولت سیزدهم بار‌‌‌ها بر استقبال مردم از شبکه‌های اجتماعی بومی، تأکید کرده است، اما آمار‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار و گزارش اخیر کمیسیون صنایع مجلس، نشان می‌دهد که دستکم بیش از نیمی از مردم از ابزار‌های فیلترشکن استفاده می‌کنند. براساس گزارش مرکز آمار، ۶۰ میلیون نفر از ایرانی‌‌‌ها از شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده استفاده می‌کنند. از طرف دیگر برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس نیز حاکی از آن است که حدود ۹۰ درصد ایرانیانی که از اینترنت استفاده می‌کنند، فیلترشکن پولی یا رایگان دارند. انجمن تجارت الکترونیک تهران نیز در گزارشی که در تیرماه سال گذشته از وضعیت اینترنت منتشر کرده بود، اعلام کرد که ۹۶ درصد از مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند. در این مدت آمار و ارقام متفاوتی از استفاده و فروش انواع ابزار‌های فیلترشکن از سوی مراجع رسمی و غیررسمی منتشر شده است و حالا گردش مالی حاصل از فروش این ابزار‌‌‌ها به موضوعی بحث‌برانگیز در میان مردم تبدیل شده است. خردادماه ۱۴۰۲ بود که حسن آصفری؛ عضو کمیسیون شورا‌‌‌ها و امور داخلی کشور در مجلس، در گفتگو با خبرگزاری «دانشجو» و در واکنش به ادامه فیلترینگ اعلام کرده بود: «درآمد و گردش مالی کاسبان فیلترینگ در سال بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان است و یک ریال هم مالیات نمی‌دهند. چطور دولتی که می‌تواند فیلتر کند، نمی‌تواند این‌‌‌ها را نیز مجددا فیلتر کند؟ به نظر می‌رسد کاسبان فیلترینگ در برخی مجموعه‌ها نفوذ دارند و اعتقاد دارم این موضوع باید مدیریت شود.» پس از آن جلال رشیدی‌کوچی؛ نماینده وقت، مخالف طرح صیانت از فضای مجازی و محدودیت شبکه‌های اجتماعی نیز در این باره گفته بود: «گردش مالی کاسبان فیلترینگ سالانه بیش از ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان است.» او پیش از این در توئیتی انتقادی از ادامه این روند نوشته بود: «قبلاً هشدار داده بودم، تنها دستاورد فیلترینگ ایجاد بازار مکاره و پررونق خرید و فروش فیلترشکن است. فیلترینگ حضور مردم در شبکه‌های اجتماعی خارجی را کم نکرده، فقط باعث ایجاد زحمت و هزینه برای مردم شده است. وزیر ارتباطات باید پاسخگو باشد.» تمام این انتقادات، اما راه به جایی نبردند. موضوع گردش مالی فیلترشکن‌‌‌ها به حدی پیچیده شده است که حالا پزشکیان دستور داده است که پیگیری در مورد شفاف‌سازی این ماجرا جدی دنبال شود. در حالی که همچنان سایه فیلترینگ بر ارتباطات روزمره مردم سنگین است و در بر همان پاشنه می‌چرخد، بسیاری از مردم و نمایندگان از وزارت ارتباطات به‌عنوان متولی این بخش انتظار دارند در این زمینه شفاف‌سازی لازم را انجام داده و اقدام به ارائه اطلاعات دقیق بکند تا مشخص شود برنده این بازار داغ و پررونق – که مردم عادی بازنده آن هستند- چه فرد یا افرادی هستند؟ در همین راستا با برگزاری اولین جلسه شورای‌عالی فضای مجازی با ریاست پزشکیان، دستور رسیدگی به فیلترشکن‌‌ها و رویه فروش آن‌‌ها صادر شده است که امیدوارم در ادامه به رفع فیلترینگ هم منجر شود. همان‌طور که سخنگوی دولت در حاشیه جلسه هئیت دولت، گفت: چون بحث فیلترینگ باید در دو، سه نهاد و شورا پیگیری شود، وزیر مربوطه و شخص رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس شورا‌‌ها درحال پیگیری موضوع هستند و امیدواریم وعده داده شده محقق شود. او با اشاره به اینکه برخی با فیلترشکن فروشی پول‌های میلیاردی کسب می‌کنند که این برای کشورمان خوب نیست، دستور داد تا این مسئله حتماً به شکل دقیق و جدی مورد رسیدگی قرار گرفته و تصمیم مقتضی در این مورد و به‌طور کلی زمینه‌های رواج چنین کسب‌وکاری اتخاذ شود. پزشکیان؛ با بیان اینکه ابتدا باید یک ارزیابی دقیق از اینکه در هر لایه‌ای از عرصه فضای مجازی در چه نقطه‌ای قرار داریم، داشته باشیم، گفت: بعد از اینکه مشخص شد در چه جایگاه و نقطه‌ای قرار داریم، باید مشخص کنیم که چه کسانی چه مسئولیتی برعهده دارند و سپس مسئولان امر، براساس زمان‌بندی قابل ارائه و برنامه‌ریزی اجرایی و مالی انجام شده، اقدام به اجرای ماموریت‌‌‌ها کنند.