۱۱۸ آبخوان مرکزی ایران در خطر نابودی

عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران، با اعلام اینکه هم‌اکنون در کشور ۶۰۴ آبخوان وجود دارد، اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۲۰، حدود ۱۱۸ آبخوان خشک شود که همه این تعداد در فلات مرکزی قرار دارد. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از وزارت نیرو، محسن موسوی‌خوانساری؛ با بیان اینکه حوضه آبریز […]

عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران، با اعلام اینکه هم‌اکنون در کشور ۶۰۴ آبخوان وجود دارد، اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۲۰، حدود ۱۱۸ آبخوان خشک شود که همه این تعداد در فلات مرکزی قرار دارد. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از وزارت نیرو، محسن موسوی‌خوانساری؛ با بیان اینکه حوضه آبریز فلات مرکزی ۶۰ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است، اظهار کرد: این در حالی است که فلات مرکزی فقط از ۱۰ درصد آب تجدیدپذیر کشور بهره‌مند است. وی با تأکید بر اینکه فلات مرکزی ظرفیت بارگذاری این حجم از جمعیت را ندارد، ادامه داد: به دلیل تراکم جمعیت و گسترش کشاورزی و توسعه صنایع در این محدوده، برداشت منابع آب تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر به شدت افزایش یافته است. به گفته عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران، حجم آب تجدیدناپذیر فلات مرکزی برابر با ۳۰۰ میلیارد مترمکعب تخمین زده شده بود که امروز ۱۵۰ میلیارد مترمکعب از این منابع مصرف شده است؛ با این تفاسیر منابع آب متعلق به نسل‌های آینده در نسل حاضر مورد استفاده قرار گرفته است. وی با اعلام اینکه هم‌اکنون در کشور ۶۰۴ آبخوان وجود دارد، اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۲۰، حدود ۱۱۸ آبخوان خشک شود که همه این تعداد در فلات مرکزی قرار دارد. برای مثال پیش‌بینی می‌شود آبخوان‌های دشت برخوار و مهیار اصفهان تا سال ۱۴۱۰ خشک شوند. این فعال حوزه آب و محیط‌زیست، گفت: آب‌های زیرزمینی به وسیله آبخوان‌‌ها تغذیه می‌شود و شامل آب‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر است؛ آب‌های تجدیدپذیر به واسطه بارش‌‌ها و نفوذ آب، تکرار می‌شود که به این منابع به اصطلاح آب‌های دینامیک گفته می‌شود که با بهبود بارندگی‌‌ها افزایش می‌یابند. وی به علل مختلف افت تراز آب‌های تجدیدپذیر و سفره‌های آب زیرزمینی اشاره کرد و افزود: تأمین حق‌آبه محیط‌زیست در کنار تأمین آب شرب، صنعت و کشاورزی در این زمینه مسئله بسیار مهمی است که تاکنون آن‌طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است. موسوی‌خوانساری؛ رهاسازی آب سد‌ها را برای تغذیه محیط‌زیست را مهم برشمرد و اضافه کرد: یک سوم روان آب رودخانه‌ها سهم محیط‌زیست است و این آب به سطوح زیرین خاک نفوذ می‌کند اما این امر امروز مغفول مانده است. وی در ادامه، برداشت بی‌رویه منابع آبی از طریق چاه‌ها را از دیگر علل مؤثر در تشدید فرونشت‌‌ها عنوان کرد و افزود: به دلیل گسترش حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز، عدم تغذیه مناسب آبخوان‌‌ها و کم‌بارشی منابع آب زیرزمینی به شدت افت می‌کند و همین امر در ادامه خطر فرونشست را چند برابر می‌کند. موسوی‌خوانساری؛ با بیان اینکه منابع آب زیرین سفره‌های آب زیرزمینی را آب‌های تجدیدناپذیر تشکیل می‌دهد، گفت: این آب فسیلی است و طی سالیان سال ایجاد شده و متعلق به نسل‌های آینده است. وی کف‌شکنی چاه را برای دستیابی به منابع آب تجدیدناپذیر مورد انتقاد قرار داد و افزود: با وجود اینکه هریک از افراد مجاز به کف‌شکنی چاه برای دستیابی به منابع آب تجدیدناپذیر نیستند اما این امر امروز رخ داده است. وی اظهار کرد: در صورت اتمام آب تجدیدپذیر، منابع آب تجدیدناپذیر نیز به پایان می‌رسد و عدم نفوذ آب تجدیدپذیر به اعماق زمین با پُر شدن خلل و فرج لایه‌های زیرین همراه می‌شود که همین مسئله عدم نفوذپذیری آب به سطح زمین را تشدید می‌کند تا جایی که شاهد فرونشست‌های موضعی در سطح زمین هستیم. موسوی‌خوانساری؛ یادآور شد: به‌طور کلی عدم تأمین حقابه محیط‌زیست از رودخانه‌ها، افزایش چاه‌های مجاز و غیرمجاز و در نهایت کاهش عمق چاه‌ها و کف‌شکنی باعث شده است منابع آب تجدیدناپذیر به سرعت کاهش یابد. عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران، همچنین از فرونشست ۲۵ سانتی‌متری زمین در جنوب تهران در هر سال خبر داد و گفت: وقوع فرونشست اثرات مخربی را متوجه تأسیسات کشور، جاده‌ها، ریل راه‌آهن و… می‌کند. وی ثابت ماندن فرونشست و توقف روند افزایشی این پدیده را نگران‌کننده دانست و گفت: این امر به دلیل نبود آب زیرزمینی در حال حادث شدن و نگران‌کننده است، چراکه اعماق زمین متراکم شده است. فعال حوزه آب و محیط‌زیست، یادآور شد: براساس برنامه هفتم توسعه و برنامه ارائه شده وزیر نیروی دولت چهاردهم طبق سند برنامه هفتم و سند امنیت غذایی، باید سالانه ۱۵ میلیارد مترمکعب روان آب داخل رودخانه‌ها ر‌ها شود. موسوی‌خوانساری؛ در ادامه سخنان خود به راهکارهای برون رفت از این معضل پرداخت و گفت: در ابتدا باید بارگذاری جمعیت، کشاورزی و صنعت در حوضه فلات مرکزی کم و متوقف؛ طرح‌های توسعه فلات مرکزی ممنوع و صنایع آب‌بر به سواحل جنوبی و مکران منتقل شود. وی در همین رابطه، تصریح کرد: باید براساس برنامه هفتم توسعه، ۸٫۵ درصد جمعیت کشور به سواحل مکران منتقل شوند تا از این طریق بارگذاری جمعیت در فلات مرکزی کاهش یابد. عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران، با تأکید بر اهمیت تهیه احکام اجرایی برنامه هفتم درباره انتقال جمعیت، صنایع و کشاورزی، افزود: نقشه‌راه آب وزارت نیرو یک برنامه جامع است و با توجه به مستندات برنامه هفتم توسعه و برنامه امنیت غذایی تهیه شده است و بر این اساس مطلوب است هرچه سریع‌تر به‌عنوان یک مرجع به مرحله اجرایی برسد.