بنزین سهامی!

                   حرف‌های خودی و بی‌خودی بنزین سهامی! ظاهراً پیشنهاد جدید تقسیم عادلانه یارانه بنزین یا همان اختصاص سهمیه به نفر به جای اختصاص سهمیه به خودروها، طرفداران بیشتری پیدا کرده و یحتمل دیر یا زود این مدل نفر سهمیه جایگزین روش فعلی سهمیه‌بندی بنزین خواهد شد. یعنی منبعد یارانه که از بیت‌المال خرج می‌شود، برای […]

                   حرف‌های خودی و بی‌خودی

بنزین سهامی!

ظاهراً پیشنهاد جدید تقسیم عادلانه یارانه بنزین یا همان اختصاص سهمیه به نفر به جای اختصاص سهمیه به خودروها، طرفداران بیشتری پیدا کرده و یحتمل دیر یا زود این مدل نفر سهمیه جایگزین روش فعلی سهمیه‌بندی بنزین خواهد شد. یعنی منبعد یارانه که از بیت‌المال خرج می‌شود، برای همه مردم در نظر گرفته می‌شود که البته به نظرمان این روش از هر روش دیگری بهتر است و در این شرایط ناترازی بنزینی و اینکه چند میلیارد دلار در سال باید صرف واردات آن کرد، می‌تواند کمی تا قسمتی اوضاع مصرف را سرو سامان دهد!

اما به هرحال مردم خودرو دارند و می‌خواهند از آن استفاده کنند و تا خدمات حمل و نقل عمومی درجه یک و در دسترس و سریع نباشد، راهی ندارند که هر جور هست بنزین مورد نیاز را تهیه کنند یا سهمیه یا خرید سهمیه دیگران و یا آزاد.

موضوع دیگر این است که عزیزان مسئول و برنامه‌ریز قرار است به چه میزان سهمیه به هر فرد تخصیص دهند و آیا سهمیه در نظر گرفته شده به اندازه طی مسافت معمول خودروی خانوارها هست یا خیر، مثلاً افرادی که از خودروی خود برای حمل و نقل و جابه‌جایی مسافر استفاده نمی‌کنند، به‌طور متوسط یک میزانی مصرف بنزین دارند و آیا سهمیه در نظر گرفته شده به همین مقدار مصرف متوسط است یا نه؟ و این وسط قیمت بنزین آزادی که توسط عزیزان دولتی قیمت خواهد خورد، آنقدر کهکشانی خواهد شد که بازار سهمیه را داغ کرده و پای دلال و واسطه را هم به وسط بکشد و یا یک حساب و کتابی برایش خواهند گذاشت؟

به هرحال به‌نظر می‌رسد اگرچه این طرح بنزین سهامی بهتر از بقیه طرح‌هاست ولی این شروع قصه است، اگر میزان سهمیه تخصیصی به هر نفر و قیمت بنزین آزاد جوری باشد که در کل هزینه‌های خانوار افزایش قابل توجه پیدا کند و همچنین سهمیه ویژه‌ای برای خودروهایی که خدمات عمومی حمل و نقل ارائه می‌دهند و یا ابزار کار و کسب افراد هستند، تعلق نگیرد، این طرح هم می‌رود کنارِ دست بقیه طرح‌ها که فقط برای مدتی انجام می‌شود و آرام آرام به‌خاطر عدم کارایی، کنار گذاشته می‌شود و فقط باعث ایجاد تنش قیمتی و شاید روانی در جامعه می‌شود، ظاهراً باید منتظر ماند و دید که قرار است عزیزان برنامه‌ریز و اجرایی و وکیل‌المله‌های ارجمند، متخصصان و صاحب‌نظران این حوزه را بارعام داده و کارگروه‌های قوی و حرفه‌ای برای تدوین جزئیات این طرح تشکیل شده و خروجی درجه یک و طرحی قابل دفاع برای بررسی و تصویب و تأیید و ابلاغ تهیه شود و یا مثل خیلی از طرح‌های دیگر برآیند نظر و دانش عده‌ای معدود و حاضر در دایره خودی‌ها خواهد بود که از همین الان، آخرش پیداست!

همه این‌ها که عرض کردیم یک‌طرف ولی همان‌طور که در اول این خودی و بی‌خودی گفتیم، بالاخره کل خودروهایی که در دست مردم است مشخص و مصرف آن هم معلوم است و اگر عزیزان پیشنهاددهنده می‌خواهند با این طرح، مصرف بنزین را پایین بیاورند باید از یکطرف سهمیه هر نفر را کمتر از متوسط مصرف، تخصیص دهند و از طرف دیگر قیمت آزاد بنزین را کهکشانی کنند و اگر این کار انجام شود، نتیجه‌‌اش با شوک افزایش ناگهانی قیمت بنزین، آنقدر‌ها توفیر نمی‌کند و فقط یک دور و پیچش کوچک است که تا مدتی دو ریالی خلق‌ا… عامی جماعت نیفتد که چی به چی و کی به کی هست و یا دلخوش به چهار ریال عایدی فروش سهمیه حواسشان را پرت کند ولی وقتی جناب تورم ناشی از بالا رفتن هزینه سوخت، خود را نمایان کرد، همه تکلیف‌شان معلوم می‌شود!

به هرحال تا وقتی مصرف سوخت خودروهای تمام‌وطنی با استانداردهای جهانی و خودروهای روز دنیا، همطراز نشود، ناترازی بنزینی سفت و محکم بر سر جای خودش ایستاده و هر روز هم بزرگتر و گردن‌کلفت‌تر می‌شود و اینکه همه‌‌اش بچسبیم به میزان، عدم مدیریت استفاده از خودرو و اسراف مردم و سهمیه‌بندی و قاچاق سوخت و این قسم چیز‌ها و جنابان دوقلوهای افسانه‌ای خودروساز برای کاهش مصرف خودروهای تولیدی و مونتاژی هشدار و اخطاری دریافت نکنند، اوضاع بنزین با رضایت همزمان مردم و دولت، به سامان نمی‌شود!

هوشنگ‌خان