با اعلام برندگان نوبل پزشکی، فیزیک و شیمی، به نظر می‌رسد برنده اصلی جوایز علمی نوبل ۲۰۲۴ «هوش‌مصنوعی» باشد زیرا پنج تن از دریافت‌کنندگان این جایزه در حوزه مذکور فعالیت داشته‌اند. به گزارش مهر، روزهایی که گذشت، برای جامعه علمی جهانی اهمیتی خاص داشت. طی این روز‌ها برندگان جوایز نوبل در سه رشته پزشکی، فیزیک […]
با اعلام برندگان نوبل پزشکی، فیزیک و شیمی، به نظر می‌رسد برنده اصلی جوایز علمی نوبل ۲۰۲۴ «هوش‌مصنوعی» باشد زیرا پنج تن از دریافت‌کنندگان این جایزه در حوزه مذکور فعالیت داشته‌اند. به گزارش مهر، روزهایی که گذشت، برای جامعه علمی جهانی اهمیتی خاص داشت. طی این روز‌ها برندگان جوایز نوبل در سه رشته پزشکی، فیزیک و شیمی اعلام شدند. این برندگان عمر خود را صرف بهبود زندگی انسان و اکتشافاتی کرده‌اند که معنای جدید برای کوچک‌ترین ذرات حیات تعریف می‌کند. اما آنچه در نوبل امسال توجهات را به خود جلب کرد، تعلق گرفتن جوایز نوبل فیزیک و شیمی به تحقیقاتی در حوزه هوش‌مصنوعی بود، به‌طوریکه حتی پدرخوانده هوش‌مصنوعی نیز امسال یکی از برندگان نوبل بود. به نظر می‌رسد همان‌طور که کارشناسان از سال‌های قبل پیش‌بینی می‌کردند، اکنون عصر شکوفایی هوش‌مصنوعی فرارسیده است. البته از سوی دیگر این جوایز نشان می‌دهد کاربردهای هوش‌مصنوعی بسیار فراتر از گجت‌های جذاب و ویژگی‌هایی است که موبایل‌ها را به اسباب بازی‌هایی هوشمند تبدیل می‌کند. این فناوری که به نظر می‌رسد از دهه ۱۹۸۰ میلادی درحال توسعه بوده، اکنون به مرحله شکوفایی رسیده و ریز‌ترین ساختارهای علمی را نیز دگرگون کرده است. آنچه در زیر می‌خوانید شرحی از تحقیقات و البته پژوهشگرانی است که زندگی و چرخه حیات را متحول کرده‌اند.
ریز ساختار آرانای برنده نوبل پزشکی
در ۲۰۲۴ میلادی دو محقق برای پژوهش درباره میکرو آرانای برنده نوبل پزشکی شدند. کمیته نوبل «ویکتور امبروز» و «گری رووکن» را به‌عنوان برندگان جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۴ میلادی معرفی کرد. ویکتور امبروز؛ متولد ۱۹۵۳ میلادی (۷۰ ساله) در همپشایر و زیست‌شناس آمریکایی است که برای کشف میکرو آرانای (miRNA) مشهور است. او پروفسور دانشکده پزشکی دانشگاه ماساچوست است.
هوش‌مصنوعی جوایز نوبل را درو کرد/ معرفی پیر‌ترین و جوان‌ترین نوبلیست
گری‌بروس رووکن؛ متولد ۱۹۵۲ میلادی در برکلی کالیفرنیا است. وی یک زیست‌شناس مولکولی در بیمارستان جنرال ماساچوست و پروفسور ژنتیک در دانشکده پزشکی هاروارد واقع در بوستون آمریکاست. miRNA دسته جدیدی از مولکول‌های ریز آرانای هستند که نقشی مهم در تنظیم ژن‌ها دارند. کشف انقلابی این دو محقق در کرم کوچک C,elegans اصول کاملاً نوینی در تنظیم ژن‌ها آشکار کرد. تحقیقات آن‌ها برای ارگانیسم‌های چند سلولی از جمله انسان‌ها تأثیر مهمی دارد. میکرو آران‌ای‌ها در شیوه تحول و عملکرد ارگانیسم‌ها نقش بسیار مهمی دارند.
هشدار برندگان نوبل درباره خطرات هوش‌مصنوعی
درهشتم اکتبر ۲۰۲۴ میلادی «جان هوپفیلد» و «جفری هینتون» برای تحقیقات در زمینه کاربرد یادگیری ماشینی (زیرمجموعه هوش‌مصنوعی) در شبکه‌های عصبی مصنوعی برنده نوبل فیزیک شدند. هوپفیلد؛ محقق ۹۱ ساله آمریکایی ساختاری ابداع کرد که قادر به ذخیره و دوباره بازسازی اطلاعات بود. هینتون نیز روشی را اختراع کرد که به‌طور مستقل ویژگی‌هایی در داده‌ها کشف کند. این ابداع در شبکه‌های عصبی مصنوعی بزرگ اهمیت زیادی دارد. جالب آنکه هوپفیلد سالمند‌ترین برنده این جایزه در سال‌جاری میلادی است. از سوی دیگر جفری هینتون؛ انگلیسی کانادایی محقق رایانه و روانشناس شناختی است. او که لقب پدرخوانده هوش‌مصنوعی را دارد از ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ میلادی در گوگل فعالیت می‌کرد اما به دلیل نگرانی‌هایی درباره خطرات این فناوری نوین از شغل خود در این غول فناوری استعفا داد. هوپفیلد؛ در مصاحبه‌ای بعد از اعلام نامش به‌عنوان برنده نوبل فیزیک، گفت: پیشرفت‌های اخیر هوش‌مصنوعی بسیار نگران‌کننده هستند. همچنین او هشدار داد در صورت کنترل نکردن این پیشرفت‌ها، فاجعه‌ای رخ خواهد داد. او در یک سخنرانی ویدئویی، گفت: مردم عادت کرده‌اند فناوری‌هایی داشته باشد که به تنهایی خوب یا بد نیستند، بلکه قابلیت‌هایی در هر دو جهت دارند. به‌عنوان یک فیزیکدان من بسیار نگران فناوری هستم که هیچ کنترلی روی آن نیست؛ این امر در واقع چیزی است که به اندازه کافی نمی‌توانم آن را درک کنم تا بتوانم مرزهای این فناوری را بفهمم. هوش‌مصنوعی نیز همین سؤال را به وجود می‌آورد. به گفته او با وجود آنکه به نظر می‌رسد سیستم‌های هوش‌مصنوعی خارق‌العاده هستند، درک درستی از شیوه عملکرد آن‌ها وجود ندارد و همین امر بسیار نگران‌کننده است. هوپفیلد؛ در ادامه افزود: به همین دلیل است که من و جفری هینتون از حامیان پروپاقرص ادراک این حوزه هستیم که در آینده به توسعه قابلیت‌هایی منجر می‌شود که ورای تصورات فعلی خواهد بود.
هوش‌مصنوعی نوبل شیمی را هم از آن خود کرد
جالب آنکه برندگان نوبل شیمی امسال نیز به نوعی در حوزه هوش‌مصنوعی فعالیت داشتند. نیمی از این جایزه به دیوید بیکر محقق ۴۸ ساله آمریکایی تعلق گرفت. بیکر در دانشگاه واشنگتن آمریکا فعالیت می‌کند و برای تحقیق درباره طراحی رایانشی پروتئین برنده این جایزه شده است. دیوید بیکر؛ بیوشیمیست و زیست‌شناس رایانشی آمریکایی در سال ۱۹۶۲ میلادی در آمریکا متولد شده و پروفسور بیوشیمی است. برنامه‌های هوش‌مصنوعی که بیکر و همکارانش توسعه داده‌اند به‌طور کل مشکلات پیش‌بینی ساختار پروتئین را حل کرد. وی در سال ۲۰۲۲ میلادی برنده جایزه وایلی نیز شده بود. نیم دیگر جایزه نوبل شیمی به‌طور مشترک به دمیس حسابیس و جان جامپر محققان دیپ مایند گوگل در انگلیس برای پیش‌بینی ساختار پروتئین تعلق گرفت. دمیس حسابیس؛ یک محقق رایانش انگلیسی ۴۸ ساله است. او پیش از این برنامه نویس و طراح بازی‌های رایانشی هوش‌مصنوعی بود. او هم‌اکنون مدیر اجرایی و یکی از بنیانگذاران دیپ مایند و همچنین Isomorphic Labs است. علاوه بر آن او مشاور هوش‌مصنوعی دولت انگلیس نیز است. جان مایکل جامپر؛ یک محقق ارشد تحقیقاتی آمریکایی در دیپ مایند تکنولوژی است. او همکارانش «آلفا فولد» یک مدل هوش‌مصنوعی ابداع کردند که ساختار پروتئین را از توالی آمینواسید با دقت بالا پیش‌بینی می‌کند. او قبلاً ادعا کرده بود تیم آلفا فولد تصمیم دارد ۱۰۰ میلیون ساختار پروتئین را منتشر کند. وی در دانشگاه شیکاگو تحصیل کرده است. به نوشته خبرگزاری ای‌اف‌پی، جامپر که متولد ۱۹۸۵ میلادی است، جوان‌ترین برنده نوبل امسال است و از قبل برای تحقیقاتی روی مدل آلفا فولد به‌عنوان یکی از کاندیداهای دریافت این جایزه به حساب می‌آمد. او در سال ۲۰۲۳ میلادی برنده جایزه لاسکار نیز شده بود. شرکت دیپ‌مایند در پستی در ایکس به هر دو محقق تبریک گفت و نوشت: این دستاوردی بزرگ برای هوش‌مصنوعی، زیست‌شناسی رایانشی و علم است. بیکر؛ در مصاحبه‌ای گفت: درباره تمام شیوه‌هایی که طراحی پروتئین می‌تواند جهان را به مکان بهتری تبدیل کند از جمله بهداشت، پزشکی، فناوری و حفظ محیط‌زیست هیجان‌زده هستیم. وی در این باره افزود: روش‌های هوش‌مصنوعی جدید ما بسیار قدرتمندتر از مدل‌های علمی سنتی است.
دیدگاه بسته شده است.