تکمیل و اتمام مطالعات حریم گسلی ۳۵ شهر کشور

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، مطابق با ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران کشور و همچنین استاندارد ۲۸۰۰ نسبت به شناسایی حریم گسلی شهر‌ها مسئولیت یافت که این کار از سال‌های گذشته برای ۳۹ شهر آغاز شد. هم اکنون، مطالعات حریم ۳۵ شهر به اتمام رسیده و انجام مطالعات چهار شهر دیگر نیز به مرور در برنامه قرار دارد. به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه‌وشهرسازی، شناسایی حریم گسل‌‌ها و تدوین ضوابطی برای محدودیت ساخت‌وساز توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با عنوان ضوابط ساخت‌وساز در حرائم گسلی به دلیل مخاطراتی که به همراه دارند و یا تعدیل ساخت‌وساز‌ها و مقاوم‌سازی ساختمان‌هایی که بر روی این محدوده‌ها احداث شده‌اند، از جمله اقداماتی است که مجموعه وزارت راه‌وشهرسازی و مشخصاً مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، بر آن اهتمام داشته است. مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به‌عنوان یکی از بازوهای پژوهشی و تحقیقاتی وزارت راه‌وشهرسازی از دهه گذشته شناسایی حریم گسل‌‌ها را با توجه به قرار گیری ایران در کمربند لرزه‌خیز جهان و قرار گیری ساختمان‌ها، شبکه‌های حمل‌ونقل و شریان‌های حیاتی و زیرساخت‌ها در برنامه قرار داد. علاوه بر وظایف ذاتی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در شناسایی حریم گسل‌ها، مطابق با دو ضابطه؛ آیین‌نامه ۲۸۰۰ (آیین‌نامه طراحی ساختمان‌‌ها در برابر زلزله) و ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران کشور، مرکز تحقیقات رسما مسئولیتی ویژه یافت تا نسبت به شناسایی محدوده حریم گسل‌های اصلی و ممنوعیت ساخت ساختمان‌های با اهمیت که در هنگام بحران‌ها باید فعال بوده به وظایف خود برای خدمت رسانی ادامه دهند اقدام کند. همچنین براساس این قانون و استاندارد ممنوعیت قرارگیری ساختمان‌هایی که حاوی مواد خطرزا بوده و در زمان زلزله نشت از آن‌ها سبب بروز سوانح گسترده می‌شود در برنامه قرار گرفت.  با ابلاغ قانون، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مسئولیت یافت تا ضمن شناسایی حریم گسل‌های اصلی با طول بیش از ۱۰ کیلومتر در شهرهای کشور و ارائه راهکار‌ها و دستورالعمل‌های ساخت‌وساز برای کاهش ریسک در این محدوده نسبت به تدوین آن‌ها اقدام کند که این کار در همکاری با معاونت معماری و شهرسازی در حال انجام است. مرکز تحقیقات در همکاری با معاونت معماری و شهرسازی با شناسایی و معرفی این حریم‌ها، موضوع را در شورای‌عالی شهرسازی و معماری طرح می‌کند و با تصویب این حریم‌ها در شورای‌عالی شهرسازی و معماری و ابلاغ آنها، ممنوعیت ساخت‌وساز در حریم‌های اصلی برای اجرا به استانداران و سایر مسئولان ابلاغ می‌شود. مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، مطابق با ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران کشور و همچنین استاندارد ۲۸۰۰ نسبت به شناسایی حریم گسلی شهر‌ها مسئولیت یافت که این کار از سال‌های گذشته برای ۳۹ شهر آغاز شد. هم‌اکنون، مطالعات حریم ۳۵ شهر به اتمام رسیده است که از این تعداد، ممنوعیت ساخت‌وساز در حریم گسل‌های اصلی شش شهر ابلاغ و اجرایی شده است و مابقی نیز برای بررسی و ابلاغ به شورای‌عالی شهرسازی و معماری ارائه شده است. مطالعات چهار شهر دیگر نیز به مرور در برنامه قرار گرفته است که مقرر شده تا تکمیل و نهایی شود.

ابلاغ ممنوعیت ساخت‌وساز در حریم گسلی ۶ کلانشهر

در مرحله نخست از این طرح بزرگ، شش کلانشهر کشور شامل تهران، کرج، کرمان، مشهد، تبریز و زنجان مورد مطالعه قرار گرفت که پس از انجام مراحل مطالعاتی و ارزیابی‌های میدانی مختلف، نقشه حریم گسلی در شهرهای ذکر شده تهیه و ارائه شد. اینکار پس از انجام مراحل قانونی در کارگروه مخاطرات استان‌ها، کمیته فنی استانداری‌ها به تایید رسید و در نهایت با طرح در شورای‌عالی شهرسازی و معماری، نقشه‌های مذکور به تصویب و تأیید رسید. هم‌اکنون نهادهای ذیربط از جمله شهرداری‌ها و ادارات کل راه‌وشهرسازی جهت پیاده‌سازی در طرح‌های جامع و تفصیلی و اعمال در تصمیم‌گیری‌های آتی شهر‌ها از نظر کاربری اراضی، تعداد طبقات ساختمان‌ها، نوع ساخت‌وساز، ممنوعیت ساخت ساختمان‌های با اهمیت بسیار زیاد و اولویت‌بندی مقاوم‌سازی سازه‌های موجود، نسبت به اجرای آن مسئولیت دارند.

شناسایی حریم گسلی ۹ شهر و ارائه آن به شورای‌عالی شهرسازی و معماری

در مرحله دوم از این طرح، ۹ شهر دیگر شامل؛ بم، شیراز، ساری، قائم‌شهر، لاهیجان، ارومیه، گرگان، سی‌سخت و اردبیل مورد مطالعه و ارزیابی گسترده میدانی قرار گرفت. در این مرحله نیز جمع‌آوری اطلاعات پایه شهرها، مطالعات تکتونیکی، مطالعات ژئوموفولوژی، مطالعات زمین شناسی، مطالعات ژئوتکنیکی، عملیات ژئوالکتریک، مطالعات و بازدیدهای سازه‌ای، ارزیابی عکس‌های هوایی، برداشت‌های پهپادی، ارزیابی تصاویر راداری و عکس‌های هوایی و… انجام شد. پس از تمام کلیه مراحل فنی و مطالعاتی، نتایج در قالب نقشه‌های حریم گسل‌‌ها و گزارش‌های فنی و مستندات وابسته به شورای‌عالی شهرسازی و معماری به‌عنوان کارفرمای طرح جهت ارزیابی و تصویب نهایی ارائه شده است. شناسایی حریم گسلی ۲۴ شهر نیز در مرحله سوم در حال انجام مراحل مختلف مطالعه است. هم‌اکنون از این ۲۴ شهری که در مرحله مطالعه قرار دارند مطالعات حریم گسلی ۲۰ شهر از جمله اهواز، بوشهر، قم، ساوه، رشت، خوی و سمنان و…. به پایان رسیده است و انجام مطالعات چهار شهر دیگر در برنامه قرار دارد.