شرکت‌های دانش بنیان برنده در مناقصه نفتی تسهیلات دریافت می‌کنند

  اقدام وزارت نفت درباره به‌کارگیری دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در حوزه بالادستی صنعت نفت، مثبت و ارزشمند است، این اقدام گامی مؤثر برای نزدیکی و تعامل دانشگاه و صنعت و جهت‌گیری فعالیت‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با اولویت پژوهش‌های تقاضامحور تلقی می‌شود. تقویت نهادهای میانجی اقتصاد دانش‌بنیان همچون مراکز نوآوری، زمینه ارتقای سطح نوآوری […]

 

اقدام وزارت نفت درباره به‌کارگیری دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در حوزه بالادستی صنعت نفت، مثبت و ارزشمند است، این اقدام گامی مؤثر برای نزدیکی و تعامل دانشگاه و صنعت و جهت‌گیری فعالیت‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با اولویت پژوهش‌های تقاضامحور تلقی می‌شود.

تقویت نهادهای میانجی اقتصاد دانش‌بنیان همچون مراکز نوآوری، زمینه ارتقای سطح نوآوری و فن‌آوری شرکت‌های دانش‌بنیان را فراهم می‌کند، با این گونه اقدام‌ها می‌توانیم به‌طور روزافزون از اتکا و وابستگی کشور به بودجه‌های نفتی و خام‌فروشی جلوگیری کنیم، همچنین عملیاتی شدن این نوع سیاست‌ها (تقویت نهادهای میانجی اقتصاد دانش‌بنیان) به معنای توانمند شدن شرکت‌های خصوصی ایرانی در عرصه تجهیزات و فن‌آوری‌های مورد استفاده صنعت نفت خواهد بود که این موضوع دریچه جدیدی را به روی صنعت نفت و اقتصاد کشور باز خواهد کرد، در همین باره سورنا ستاری، معاون علمی و فن‌آوری رییس‌جمهوری در گفت‌و‌گویی با شانا، ضمن ارزشمند خواندن اقدام وزارت نفت در به‌کار‌گیری توان و دانش مراکز دانشگاهی و پژوهشی در صنایع بالادست و پایین دست صنعت نفت، به بررسی این موضوع پرداخته است.

ستاری در خصوص نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد مقاومتی و جلوگیری از وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی برنامه معاونت علمی بیان کرد:

سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری همواره به عنوان یک اولویت در دستور کار معاونت علمی و فن‌آوری قرار داشته است و اجرای این سیاست‌ها به منظور توسعه کشور در عرصه‌های علمی و فن‌آورانه یک ضرورت به شمار می‌آید.

به همین منظور معاونت علمی و فن‌آوری برنامه نسبتاً جامعی برای حمایت از توسعه تولید، تقاضا و صادرات محصولات دانش‌بنیان در دستور کار دارد، در آبان ماه امسال با تلاش‌های صورت گرفته و با همکاری دیگر دستگاه‌ها برنامه توسعه تولید محصولات دانش‌بنیان در هیأت وزیران تصویب شد و هم اکنون در حال گام برداشتن برای اجرای آن هستیم.

او ادامه داد: این برنامه در واقع مکمل قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسه‌های دانش‌بنیان است، در این برنامه ما تمرکز خود را روی تحریک تقاضا و بازارسازی محصولات دانش‌بنیان، تقویت زیرساخت‌های موردنیاز مانند استاندارد، شبکه آزمایشگاهی و نظام اطلاعاتی و همچنین ساماندهی نظام تأمین مالی فن‌آوری و نوآوری قرارداده‌ایم.

همچنین یکی از برنامه‌های اساسی معاونت در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان و مقاومتی، کمک به شکل‌گیری و تقویت بنیان‌های فنی و مالی شرکت‌های دانش‌بنیان در عرصه ملی و بین‌المللی است، بر این اساس و به لطف گشایش فضا در دوران پسابرجام، زمینه‌های توسعه و بالندگی این شرکت‌ها از طریق انتقال دقیق دانش فنی و صادرات محصولات تولید به دیگر کشور‌ها در برنامه‌های معاونت قرار گرفته است و درصدد هستیم تا از این فضا حداکثر بهره‌برداری را داشته باشیم.

این مقام مسؤول افزود: در سوی دیگر، در نظر داریم با تقویت نهادهای میانجی اقتصاد دانش‌بنیان همچون مراکز نوآوری زمینه ارتقای سطح نوآوری و فن‌آوری شرکت‌های دانش‌بنیان را فراهم آوریم، امید است با مجموعه اقدام‌های فوق و فعالیت‌های بسیار دیگری که ذکر آن در این فرصت نمی‌گنجد، بتوانیم به گونه‌ای روزافزون از اتکا و وابستگی کشور به بودجه‌های نفتی و خام‌فروشی جلوگیری کنیم.

در صنعت نفت نیز، عملیاتی شدن این سیاست‌ها به معنای توانمند شدن شرکت‌های خصوصی ایرانی در عرصه تجهیزات و فن‌آوری‌های مورد استفاده صنعت نفت خواهد بود که این امر دریچه جدیدی را به روی صنعت نفت و اقتصاد کشور باز خواهد کرد، هم از حیث کاهش وابستگی به فن‌آوری‌های وارداتی و هم از حیث ایجاد مسیرهای جدید و درآمدزایی مبتنی بر فن‌آوری و دور شدن از تولیدمحوری در صنعت نفت.

ستاری با اشاره به این که مقرر شده بود شرکت‌های دانش‌بنیان ساخت ١٠ قلم کالای راهبردی صنعت نفت را بر عهده گیرند گفت:

درباره طرح ساخت ١٠ قلم کالای راهبردی صنعت نفت، وزارت نفت ابتدا اقدام به ارزیابی همه جانبه شرکت‌های واجد شرایط در ساخت این تجهیزات کرد، سپس براساس نتایج ارزیابی، گروه‌های ۱۰ گانه مشخص و وارد مناقصه شدند، هم اکنون برخی از این مناقصه‌ها برگزار و برنده مشخص شده و قرارداد ساخت برخی از این اقلام نیز به امضا رسیده است.

در خصوص مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان، ذکر این نکته ضروری است که پیش شرط مشخصی مبنی بر لزوم دانش‌بنیان بودن شرکت‌هایی که در مناقصه حضور پیدا می‌کنند، وجود ندارد، اما شرکت‌هایی که در مناقصه برنده شده‌اند این امکان را دارند که برای ساخت تجهیز مربوطه از صندوق نوآوری و شکوفایی تسهیلات دریافت کنند که در این صورت شرکت مزبور باید دانش‌بنیان باشد، اما برخی از شرکت‌ها همزمان با اجرایی شدن طرح ساخت ١٠ قلم کالای راهبردی، اقدام به گرفتن تأییدیه دانش‌بنیانی از معاونت علمی و فن‌آوری (امور شرکت‌های دانش‌بنیان) نیز کرده‌اند.

وی بیان کرد: لازم به یادآوری است طی جلسه‌ای که در این باره برگزار شد، راهکارهای تسریع این روند و نحوه همکاری معاونت علمی و فن‌آوری نیز تشریح شد، علاوه بر این، جلسه‌ای نیز از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار شد که طی آن روند تسهیل صدور ضمانت‌نامه‌های مورد نیاز برای این شرکت‌ها نیز بررسی و مقرر شد صندوق نوآوری و شکوفایی مساعدت لازم در این رابطه را با شرکت‌های مراجعه کننده داشته باشد. در عین حال، در صورتی که شرکتی در طرح ده قلم کالا برنده مناقصه بوده اما دانش‌بنیان نباشد، معاونت علمی و فن‌آوری این امکان را برای این شرکت‌ها فراهم کرده است که بتوانند ذیل سازوکارهایی که در این معاونت تعریف شده است، تسهیلات و حمایت‌های لازم را نیز دریافت کنند.

ستاری در خصوص این‌که هم اکنون چند شرکت دانش‌بنیان در زمینه ساخت تجهیزات نفت وجود دارد تصریح کرد:

طبق آمار امور شرکت‌های دانش‌بنیان در معاونت علمی و فن‌آوری، هم اکنون ١٦١ شرکت دانش‌بنیان فعال در صنعت نفت به ثبت رسیده‌اند، درباره تسهیلاتی که در اختیار این شرکت‌ها قرار می‌گیرد، همه چیز مطابق با قوانین و آیین‌نامه‌های ابلاغی شرکت‌های دانش‌بنیان پیش خواهد رفت.

براساس این قوانین و آیین‌نامه‌ها، تسهیلات و حمایت‌های مختلفی ارایه می‌شود، از جمله معافیت‌های مالیاتی و گمرکی، تسهیل استفاده از خدمات آزمایشگاهی، معرفی به صندوق نوآوری و شکوفایی جهت دریافت وام و تسهیلات، حمایت از صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و موارد دیگر.

او در خصوص ارزیابی خود از فعالیت شرکت‌های ایرانی دانش‌بنیان در دوران پساتحریم مطرح کرد: مرور فضای صنعت کشور در دوران پیش از تحریم حاکی از واردات عمده فن‌آوری و تجهیزات از کشورهای خارجی است، در حالی که در مقطع کنونی این اراده در صنعت و همچنین دیگر بخش‌ها نسبت به بومی‌سازی تجهیزات و کاهش واردات فن‌آوری شکل گرفته و به تبع آن اقدام‌ها و فعالیت‌های قابل توجهی نیز در همین مورد تعریف و در دست اجراست، بنابراین چشم‌انداز ما فعالیت و پویایی بخش خصوصی دانش‌بنیان در صنعت است.

ستاری ادامه داد: در همین ارتباط، برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی و به تبع آن ورود شرکت‌های خارجی نیز باید به عنوان یک فرصت مورد توجه قرار گرفته و منجر به ایجاد زمینه‌ای برای همکاری و مشارکت دوجانبه شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی با شرکت‌های خارجی شود تا در اثر آن شرکت‌های داخلی بتوانند دانش فنی خود را توسعه داده و توانمندی خود را نسبت به ساخت تجهیزات مرز دانش و پیشرفته که نیاز صنعت را برآورده می‌سازد، ارتقا بخشند.

به منظور تحقق این هدف، همان‌طور که رییس‌جمهوری نیز بار‌ها عنوان کرد نهاد‌ها و دستگاه‌های مربوطه از جمله وزارتخانه‌های بخشی نظیر نفت، نیرو، راه و شهرسازی و نیز معاونت علمی و فن‌آوری باید توجه ویژه‌ای به بخش خصوصی و حمایت از این بخش در دوران پساتحریم داشته باشند.

وی گفت: یکی از راهکارهای توانمندسازی این بخش با توجه به رفع تحریم‌ها و حضور در فضای کسب و کار جهانی، تکیه بر استراتژی یادگیری فن‌آورانه است، برای مثال دوران پساتحریم درگاهی برای حضور شرکت‌های خارجی در صنعت نفت و خودرو ایران است، در صنعت نفت این شرکت‌ها هم در عرصه توسعه میادین نفتی و گازی و هم در تأمین تجهیزات و فن‌آوری‌های به روز و پیشرفته آمادگی خود را برای حضور و همکاری با صنعت نفت ایران اعلام کرده‌اند، این فضا می‌تواند فرصتی باشد برای بخش خصوصی ایرانی تا با قرار گرفتن در کنار شرکت‌های خارجی، دانش فنی و مهارت تکنیکی خود را به مرزهای دانش نزدیک کرده و توانمندیهای فنی و فن‌آورانه خود را ارتقا دهند.

ستاری با اشاره به اقدام وزارت نفت را در ابتکار ایجاد همکاری میان بخش بالادست صنعت نفت با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی بیان کرد: اقدام وزارت نفت درباره به‌کارگیری دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در حوزه بالادستی صنعت نفت، مثبت و ارزشمند است، این اقدام گامی مؤثر برای نزدیکی و تعامل دانشگاه و صنعت و جهت‌گیری فعالیت‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با اولویت پژوهش‌های تقاضامحور تلقی می‌شود، بدیهی است که این مهم جز با تعامل دوجانبه صنعت و دانشگاه حاصل نخواهد شد.

این طرح همچنین برای تحقق اهداف و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تعریف و اجرا شده است، یکی از جنبه‌های حایز اهمیت این طرح آن است که دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با ایجاد مشارکت و همکاری با شرکت‌های بخش خصوصی و دانش‌بنیان اقدام به توسعه و یا انتقال فن‌آوری کرده و به صورت همه جانبه از امکانات و دانش موجود برای تحقق اهداف مدنظر استفاده می‌کنند، در این صورت، این اقدام زمینه مناسبی را برای فعالیت هرچه بیش‌تر بخش خصوصی ایرانی نیز فراهم خواهد کرد.

 

او در پایان گفت: البته نباید فراموش کرد که هر طرح بزرگی طبیعتاً با موانعی نیز روبرو خواهد شد، بدون شک ایجاد این تعامل و مشارکت، با چالش‌هایی نیز مواجه است که نقش وزارت نفت و وزارت علوم در رفع این موانع و هموارسازی مسیر بسیار حایز اهمیت است، این معاونت نیز در این رابطه و به منظور تسهیل این فرایند اعلام آمادگی کرده است و در همین جهت، تفاهم‌نامه‌ای نیز از طرف ستاد توسعه فن‌آوری و نوآوری در صنعت نفت، گاز و زغال‌سنگ با انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران با محوریت ازدیاد برداشت امضا شده است.