چه موانعی عامل اُفت تولید در صنعت خودرو شده است؟

گروه خودرو – صنعت خودروسازی ایران با وجود حمایت‌های گسترده دولت‌‌ها، همواره با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند. زیان‌ده بودن شرکت‌های خودروسازی و اذعان این شرکت‌ها به فروش خودرو‌ها با ضرر و زیان، در کنار شیوه‌های قرون وسطایی عرضه و کیفیت پایین محصولات، این سؤال را به وجود می‌‌آورد که صنعت خودروسازی در ایران چه مزیت اقتصادی‌ای دارد و چرا با وجود چالش‌های جدی پیشرو، این صنعت همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. به گزارش مناقصه‌مزایده، در همین خصوص، جواد توسلی‌مهر؛ مدیرعامل خودروسازی سایپا، در این باره تأکید کرده که با اصلاح قیمت کارخانه‌ای محصولات و نزدیک‌تر کردن آن به نرخ بازار آزاد، بسیاری از مشکلات صنعت خودروسازی برطرف شده و این شرکت‌ها در مسیر صحیح توسعه و پیشرفت قرار خواهند گرفت. به‌عنوان مثال، وی به خودروی کوئیک اتومات اشاره می‌کند که با قیمت کارخانه‌ای ۲۹۴ میلیون تومان عرضه می‌شود، در حالی که بهای تمام شده آن حدود ۳۳۰ میلیون تومان بوده و این به معنی فروش خودروی مذکور با زیان حدود ۳۶ میلیون تومانی است. وی همچنین تأکید کرد که بخش عمده‌ای از مواد اولیه خودرو‌ها از بورس کالا و برخی قطعات وارداتی با ارز تهیه می‌شود و به همین دلیل خودروسازان نمی‌توانند قیمت‌گذاری را به صورت مستقل انجام دهند. او حتی تأکید می‌کند که خرید مواد اولیه حتی بدون تولید خودرو نیز برای این شرکت زیان‌بار است. توسلی؛ درخصوص اینکه دولت چه حمایت بیشتری می‌تواند از خودروسازان داخلی به عمل آورد تا آن‌‌ها بتوانند خود را به مردم ثابت کرده و چشم‌اندازی روشن برای تولید محصولاتی با کیفیت و فناوری بالا ارائه دهند. البته ما نیز به اهمیت توسعه صنعت خودرو در داخل کشور، وسعت اشتغال‌زایی و… تأکید داریم اما معتقدیم به دلیل هوشمند نبودن حمایت‌های دولتی از خودروسازان، این کارخانه‌ها از مسیر و هدف اصلی خود فاصله گرفته و به دلیل اعمال سلیقه‌های مختلف، در شرایط بسیار نامطلوبی قرار گرفته و هر چه سریع‌تر باید برای درمان بیماری بدخیمی که صنعت خودروسازی کشور را درگیر کرده، فکر عاجلی کنیم. توسلی؛ اظهار داشت: داده‌ها و اطلاعاتی که در رابطه با صنعت خودرو مطرح می‌شود، دقیق نیستند و قاعدتاً با داده‌های غلط به نتایج غلط نیز خواهیم رسید. وی با اشاره به فراهم بودن زیرساخت‌های لازم برای بهبود اقتصاد صنعت خودرو، عنوان کرد: برای توسعه اقتصاد در هر صنعتی باید ابتدا به بازار آن صنعت و تقاضای موجود برای محصول موردنظر توجه کرد که در صنعت خودرو شاهد صف‌های طولانی مشتریان برای خرید خودرو هستیم. این به آن معناست که ورود و گردش نقدینگی در صنعت خودروسازی به سرعت صورت می‌گیرد؛ لذا با توجه به فراهم بودن زیرساخت‌های قانونی، فنی، منابع انسانی، بازار و… در خودروسازی و به شرط رفع موانع تولید، قابلیت بهبود اقتصاد صنعت خودرو در کوتاه‌مدت وجود دارد. مدیرعامل سایپا، در بخشی دیگری به عوامل مؤثر بر رشد تولید در صنعت خودرو اشاره کردو گفت: متأسفانه بخش عمده افت تولید در صنعت خودرو ناشی از وجود موانع تولید از سوی حاکمیت است؛ بنابراین رفع موانع تولید و تسهیل‌گری از سوی حاکمیت از مهم‌‌ترین عوامل مؤثر بر جهش تولید در خودروسازی به شمار می‌روند. توسلی‌مهر؛ مشکل نقدینگی و قیمت‌گذاری دستوری را از مهم‌‌ترین موانع تولید در صنعت خودرو عنوان و بیان کرد: حاکمیت باید مطابق با قانون دو تصمیم را در رابطه با صنعت خودرو اتخاذ کند که یکی از آن‌ها حل مشکلات نقدینگی خودروسازان و دیگری حذف قیمت‌گذاری دستوری است. وی رفع مشکلات نقدینگی خودروسازان را در گروی صدور مجوز پیش فروش محصولات دانست و تصریح کرد: این در حالی است که در حال‌حاضر بانک‌ها با ارائه تسهیلات ٣٧ درصدی به خودروسازان، به افزایش قیمت تمام شده محصولات دامن زده‌اند. وی با تأکید بر اینکه اجازه پیش فروش محصولات باید طبق قانون و نه بر اساس تصمیمات شخصی صورت گیرد، افزود: متأسفانه شاهد هستیم برای هر بند قانونی، کمیته‌هایی تشکیل شده و، چون نتایج درستی از آن حاصل نشده به تدریج به صنعت خودرو آسیب‌های جدی وارد کرده است. توسلی؛ قیمت‌گذاری دستوری را دومین مانع تولید در صنعت خودرو برشمرد و عنوان کرد: برخلاف همه صنایع، بخش‌خصوصی و تجارت صنعت خودرو که قیمت‌گذاری رویه مشخصی دارد، قیمت‌گذاری در رابطه با دو خودروساز بزرگ روندی کاملاً متفاوت دارد. وی با اشاره به اینکه قیمت دستوری خودرو منجر به ٢٥٠ هزار میلیارد تومان زیان انباشته در دو شرکت خودروساز بزرگ شده است، اظهار داشت: متأسفانه در سه سال گذشته تنها از محل فروش محصولات سایپا ۴۷۷ هزار میلیارد تومان نصیب دلالان شده و به عبارتی چهار تا پنج برابر درآمد سایپا به جیب واسطه‌گران رفته است؛ لذا قیمت دستوری خودرو نه‌تنها منافعی برای تولیدکننده و مصرف‌کننده نداشته، بلکه موجب تولید همراه با زیان برای خودروساز و زیان مالی مصرف‌کنندگان نیز شده است. توسلی؛ با بیان اینکه با رفع دو مانع یاد شده از سوی حاکمیت، شاهد چهار دستاورد مثبت در صنعت خودرو خواهیم بود، اذعان داشت: اولین دستاورد افزایش تیراژ تولید خودرو از سوی خودروساز است، چراکه مدیریت بازار خودرو تنها توسط خودروسازان امکان‌پذیر است و برای پاسخگویی به تقاضای بازار باید عرضه را افزایش داد. توسلی؛ ادامه داد: دستاورد دوم، ارتقای کیفیت محصولات است که فرآیندی زمان بر می‌باشد. قاعدتا در شرایطی که خودروساز به دلیل نبود منابع مالی قادر به پرداخت بدهی سنگین خود به قطعه‌ساز و قطعه‌ساز نیز قادر به سرمایه‌گذاری برای خرید ماشین‌آلات پیشرفته، جذب نیروی انسانی ماهر و تولید قطعات کیفی نیست، نمی‌توان انتظار تولید محصولات باکیفیت را داشت. وی سومین دستاورد این تصمیم را کاهش قیمت خودرو در حاشیه بازار عنوان و بیان کرد: در هیچ کجای دنیا صفی برای خرید خودرو وجود ندارد و این صف‌های طولانی در بازار خودرو کشور ماحصل سیاست‌های غلط در صنعت خودرو است. اگر قیمت خودرو در حاشیه بازار تعیین و اختلاف قیمت خودرو در کارخانه و بازار از بین برود، مصرف‌کننده نیز برای خرید خودرو صف نخواهد کشید و خودرو حداقل ۲۰ درصد ارزان‌تر از شرایط کنونی به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد. مضاف بر اینکه در این شرایط خودروساز چاره‌ای جز فروش لیزینگی محصولات خود نخواهد داشت. مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا، رشد سهام خودرویی در بازارسرمایه را از دیگر دستاورد‌های رفع مشکل نقدینگی و حذف قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو برشمرد و اظهار داشت: وقتی حال صنعت خودرو خوب باشد، نقدینگی به سمت بازارسرمایه سرازیر و وارد چرخه تولید شده و حال میلیون‌‌ها سهامدار صنعت خودرو و صنایع وابسته به آن نیز خوب خواهد شد. توسلی؛ با بیان اینکه با این دو تصمیم ساده می‌توان حال صنعت خودرو را خوب و هزینه‌های جاری خودروسازان را افزایش داد، خاطرنشان کرد: در حال‌حاضر صنعت خودرو برای هزینه‌های جاری خود با مشکل مواجه است و کافی است حاکمیت عزم خود را برای اتخاذ این دو تصمیم ساده جزم کند. وی خروج خودرو از کالای انحصاری را نیز نیازمند حکمرانی مؤثر دانست و تأکید کرد: حکمرانی مؤثر یعنی تصمیم درست باید در زمان خود اتخاذ و اجرایی شود و یکی از نهاد‌هایی که می‌تواند به خروج خودرو از کالای انحصاری کمک کند مجلس است. مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا، با بیان اینکه هم‌اکنون انحصاری در صنعت خودرو وجود ندارد، یادآور شد: انحصار در صنعت خودرو به معنای فاصله معنادار تیراژ تولید خودرو‌های داخلی با محصولات بخش‌خصوصی است.