شناسایی خانه‌های خالی با فعال شدن ضمانت اجرای سامانه املاک

محمد قره‌داغلی –سیاست‌های مالیاتی یکی از بهترین ابزار‌ها برای کنترل بازار مسکن است. در بسیاری از کشورهای دنیا، از مالیات به‌عنوان ابزاری برای کنترل بازار استفاده می‌شود. بسیاری از سوداگران و سرمایه‌داران بخش‌خصوصی و دولتی از وضعیت فعلی بازار سود می‌برند و به همین دلیل، مقاومت زیادی در برابر اجرای مالیات‌های سنگین بر مسکن وجود دارد، برای مثال، مالیات بر خانه‌های خالی یکی از سیاست‌هایی است که می‌تواند به‌سرعت نتیجه بدهد. اگر افراد و یا بنگاه‌های خصوصی یا دولتی مجبور شوند برای نگهداری خانه‌های خالی مالیات پرداخت کنند، به احتمال زیاد آن‌‌ها را به فروش می‌گذارند و این مسئله می‌تواند باعث افزایش عرضه و کاهش قیمت‌ها شود. از آنجا که در کشورمان سیاست‌های مالیاتی به‌طور کامل یا ضعیف اجرا می‌شونداجرای کامل قانون مالیات بر خانه‌های خالی نیازمند جسارت و تصمیم‌گیری قاطع از سوی دولت است. به گزارش مناقصه‌مزایده، فرشید ایلاتی؛ کارشناس اقتصاد مسکن، درخصوص اخذ مالیات بر خانه‌های خالی، گفت: موضوع اخذ مالیات از خانه‌ها خالی بیش از ۵۰ سال است که در کشور مطرح است، اما در چند سال گذشته به صورت عملیاتی در کشور در حال اخذ این مالیات هستیم. وی افزود: در بازار مسکن می‌توان تولید و ساخت‌وساز مسکن صورت بگیرد، اما آن تولید به دست مصرف‌کننده نرسد. در این شرایط مسکن تولید شده، اما احتکار شده و به بازار مسکن عرضه نشده است. این موارد همان خانه‌های خالی است که گفته می‌شود. این کارشناس اقتصاد مسکن، افزود: وجود خانه‌های خالی بیش از اندازه موجب اختلال در بازار مسکن می‌شود و افزایش قیمت مسکن در کشور را در پی دارد. وی اضافه کرد: عرضه خانه‌های خالی به بازار مسکن هم می‌تواند به شکل فروش خانه باشد و هم عرضه برای اجاره خانه که هر دو به تعدیل قیمت در بازار خرید و فروش یا اجاره مسکن منجر می‌شود. ایلاتی؛ گفت: از ابتدای تصویب ماده قانونی برای اخذ مالیات از خانه‌های خالی در سال ۱۳۹۴ دو دیدگاه اصلی درخصوص این موضوع وجود داشت. یکی این بود که معافیت‌های زیادی داده شود تا دامنه مشمولان این مالیات کاهش پیدا کند و مالیات‌های سنگینی برای مشمولان تعداد کم در نظر بگیریم. دیدگاه دیگر هم این بود که میزان کمی مالیات را برای تعداد زیادی از نفرات در نظر بگیریم که حتی یک خانه خالی هم دارند. وی افزود: در برخی کشور‌‌ها ۱۰ درصد ارزش یک ملک در یک‌سال را به‌عنوان مالیات از مالک دریافت می‌کنند تا نگه داشتن خانه به صورت خالی صرفه اقتصادی نداشته باشد. این کارشناس اقتصاد مسکن، اضافه کرد: اگر عدد اخذ مالیات پایین باشد و برای مالک صرفه اقتصادی داشته باشد، مالک هم خانه را خالی نگه می‌دارد و به بازار عرضه نمی‌کند. ایلاتی؛ گفت: عددی که الان در کشور به‌عنوان مالیات بر خانه‌های خالی وجود دارد، بازدارنده نیست در نتیجه نرخ مؤثر مالیات بر خانه‌های خالی باید افزایش یابد تا کسی خانه را خالی نگه ندارد. وی درخصوص سازوکار شناسایی خانه‌های خالی، اظهار داشت: شناسایی خانه‌های خالی به وسیله سامانه املاک و اسکان است. حتماً باید این سامانه تکمیل شود تا خانه‌های خالی به‌طور کامل و دقیق شناسایی شود. اگر هم خوب شناسایی نمی‌شود نتیجه ضعف سامانه املاک و اسکان است. این کارشناس، درخصوص ضمانت اجرای‌های تکمیل سامانه املاک و اسکان، گفت: در آیین‌نامه اجرایی سامانه املاک و اسکان پیش‌بینی شده تا افراد وقتی می‌خواهند از خدمات عمومی استفاده کنند حتماً باید وضعیت مالکیت و سکونت خود را قبل از آن در سامانه املاک و اسکان ثبت کرده باشند. در نتیجه گلوگاه‌های برای تکمیل سامانه قرار داده شده، اما به دلیل ملاحظات اجتماعی به این موضوع توجه نشده است. ایلاتی؛ افزود: برای مثال دولت می‌تواند برخی خدمات را برای واحد‌هایی که وضعیت خود را در سامانه مشخص نکرده‌اند تا زمان تکمیل اطلاعات قطع کند. در حال‌حاضر هم دولت باید یک بازه‌زمانی جدید را به‌عنوان فرصت ثبت‌نام و تکمیل سامانه اعلام کند و بعد از آن ضمانت اجرا را اجرایی کند. وی خاطرنشان کرد: پیش‌بینی شده که وزارت نیرو برای واحد‌های مسکونی که اطلاعات خودشان را ثبت نکرده‌اند تعرفه‌های آب و برق با بالا‌ترین تعرفه محاسبه کند، اما وزارت نیرو به تکالیف خودش عمل نکرده است. در بحث تسهیلات و صدور چک هم ابلاغ شده است که ارائه این خدمات منوط به تکمیل اطلاعات در سامانه املاک و اسکان است، اما کامل اجرا نمی‌شود که این موضوع را باید بانک مرکزی پیگیری کند. این کارشناس اقتصاد مسکن، در انتها، گفت: علاوه بر این خوداظهاری‌‌ها سازمان ثبت املاک نیز باید اطلاعات خودش را در اختیار سامانه املاک و اسکان قرار دهد.