ارائه طرح سامانه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی بازارسرمایه منطبق با توصیه‌های FATF

گروه بازارسرمایه ـ سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم سازمان بورس، با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات این مرکز، گفت: طرح سامانه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی بازارسرمایه را در جلسات منطقه‌ای اوراسیای FATF (چین و قرقیزستان)، منطبق با توصیه‌های FATF ارائه کرده‌ایم، این طرح با استقبال اعضای کارگروه مواجه شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از سنا، ابوالقاسم فرجی‌نیا؛، سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات صورت گرفته در سال گذشته و نیمه نخست امسال در اداره توسعه روش‌های مبارزه با پولشویی سازمان بورس، گفت: دستورالعمل‌های مختلفی در این مرکز تدوین و موارد زیادی بررسی شد که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

۱.تدوین و ابلاغ دستورالعمل نحوه تشکیل و ساماندهی واحد مبارزه با پولشویی در اشخاص مشمول بازارسرمایه و اصلاح آن.

۲.تدوین ضوابط اجرایی شناسایی مضاعف ارباب‌رجوع به همراه فرم‌های مربوطه به تفکیک اشخاص حقیقی و حقوقی و تصویب و اخذ تأییدیه نهایی از مرکز اطلاعات مالی و ابلاغ آن به اشخاص مشمول تحت نظارت.

۳.تدوین «دستورالعمل حدود و چگونگی ارائه غیرحضوری خدمات پایه به ارباب‌رجوع در بازارسرمایه» و پیگیری تصویب نهایی آن در شورای‌عالی مقابله و پیشگیری از جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم.

۴.تدوین «دستورالعمل مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و پیشگیری از آن‌ها در بازارسرمایه» و پیگیری تصویب نهایی آن در شورای‌عالی مقابله و پیشگیری از جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم.

۵.تدوین قواعد و شاخص‌های شناسایی معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی در بازارسرمایه، به همراه سازوکار و رویه ارسال گزارش‌های معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی و ابلاغ آن به اشخاص مشمول تحت نظارت پس از تأیید مرکز اطلاعات مالی.

۶.طراحی و نهایی‌سازی چک لیست کنترل اقدامات تکلیفی اشخاص مشمول تحت نظارت در سامانه سنام.

۷.تهیه پیش‌نویس احصاء خدمات قابل ارائه در بازارسرمایه و ارسال آن به مرکز اطلاعات مالی برای تأیید نهایی.

۸.تهیه رویه ساختار واحدهای مبارزه با پولشویی اشخاص مشمول بازارسرمایه متناسب با گستردگی فعالیت‌‌ها و ریسک‌های مرتبط با آن‌‌ها و فرآیند احراز صلاحیت تخصصی مسئولان واحد مبارزه با پولشویی اشخاص مشمول تحت نظارت بازارسرمایه.

۹.انجام فرآیند تأیید صلاحیت تخصصی بیش از ۵۵۰ نهاد مالی (تجمعی) که از این تعداد ۱۷۰ نماینده در کارگروه تأیید صلاحیت تخصصی مسئولان مبارزه با پولشویی تأیید صلاحیت شده‌اند. این فرآیند شامل «بررسی و امتیازبندی متقاضیان، دعوت به جلسه مصاحبه، انجام مصاحبه، پیگیری اخذ تأییدیه‌های عمومی و امنیتی و ارسال به مرکز اطلاعات مالی جهت صدور حکم تخصصی» است.

۱۰.پاسخگویی به ۴۱۰ مورد استعلام واحدهای داخلی سازمان و شرکت‌های بورس اوراق تهران و فرابورس ایران درخصوص مواردی چون «صدور مجوز فعالیت و تأسیس صندوق‌‌ها و انواع نهادهای مالی، پذیرش و درج شرکت‌های متقاضی در بورس و فرابورس، معاملات عمده بلوک اشخاص، تغییر سهامداری و افزایش سرمایه متقاضیان و سایر موارد» که ۲۶۰ مورد آن در سال ۱۴۰۲ و ۱۵۰ مورد آن در سال ۱۴۰۳ صورت گرفته است.

برگزاری اولین همایش آموزشی «مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم»

او، در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره به اقدامات انجام گرفته در حوزه آموزش این مرکز، گفت: اولین همایش آموزشی «مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم» برای مدیران عامل و مسئولان مبارزه با پولشویی تمامی نهادهای مالی تحت نظارت بازارسرمایه به میزان۴۲۶۴ نفر/ساعت و همچنین دوره آموزشی مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم برای کارکنان داخل سازمان برگزار شد.

فرجی‌نیا؛ ادامه داد: عضویت و شرکت در کمیته آموزش مرکز اطلاعات مالی و تدوین محتوای آموزشی استاندارد برای دوره‌های مقدماتی، ارائه پیشنهاد مبنی بر تشکیل میز هر حوزه در مرکز اطلاعات مالی و استقبال از پیشنهاد ارائه شده و تشکیل میز بورس در آن نهاد و حضور مستمر در جلسات آن کارگروه و همچنین برگزاری جلسات منظم و دوره‌های هم اندیشی با ارکان بازارسرمایه و مرکز اطلاعات مالی از دیگر اقدامات انجام شده در این حوزه است.

پیگیری تسهیل ورود سرمایه‌گذاری خارجی به بازارسرمایه

سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم سازمان بورس و اوراق بهادار، برنامه‌های در دست اقدام اداره توسعه روش‌های مبارزه با پولشویی سازمان بورس را برشمرد و به شرح زیر نام برد:

۱.پیگیری عملیاتی شدن ساختار مصوب مرکز مبارزه با پولشویی سازمان و تکمیل ظرفیت نیروی انسانی مورد نیاز به منظور انجام بهتر تکالیف محوله.

۲.پیگیری و بازرسی دوره‌های موردی و نظام‌مند از اشخاص مشمول تحت نظارت به منظور کنترل اجرای مقررات مبارزه با پولشویی حسب تکلیف قانونی مندرج در آیین نامه و رتبه‌بندی آنها.

۳.پیگیری اصلاح آیین‌نامه اجرایی و رفع موارد مغایر و مبهم (پیشنهادهای این مرکز و بازارسرمایه به مرکز اطلاعات مالی ارسال شده است).

۴.تدوین دستورالعمل موضوع تبصرۀ ۲ ماده ۱۵۸آیین نامه اجرایی با عنوان دستورالعمل اعمال محدودیت ارائه خدمات بازارسرمایه به اشخاص.

۵.تدوین دستورالعمل شناسایی منشأ سرمایه مورد نیاز مجوزهای تأسیس و فعالیت در بازارسرمایه.

۶.پیگیری اجرای دوره‌های آموزشی مبارزه با پولشویی به تمامی اشخاص مشمول تحت نظارت و کارکنان سازمان و در صورت لزوم ارائه آموزش‌های تخصصی به افراد شاغل در نهادهای مالی تحت نظارت.

۷.پیگیری دریافت فهرست اشخاص مظنون، پرریسک، تحت مراقبت و تحریمی از مرکز اطلاعات مالی به منظور بررسی و کنترل در ارائه خدمات به این اشخاص.

۸.بررسی چک لیست‌های ارسالی انواع نهادهای مالی و کنترل صحت آنها.

۹.پیگیری تنقیح و اصلاح مصوبات و مقررات تصویب شده سابق در راستای تطبیق با قانون و آیین‌نامه اجرایی جدید مبارزه با پولشویی.

۱۰.اجرای برنامه‌های اقدام احصاء شده در سند ملی ریسک (پس از تأیید نهایی و ابلاغ توسط مرکز اطلاعات مالی).

۱۱.پیگیری تسهیل ورود سرمایه‌گذاری خارجی به بازارسرمایه و پرداخت سودهای تعلق یافته ایرانیان مقیم خارج از کشور.

برگزاری بیش از ۵۰ جلسه کارگروه تخصصی ارزیابی آسیب‌پذیری بازارسرمایه

فرجی‌نیا؛ همچنین، ۱۱ مورد از اقدامات صورت گرفته اداره توسعه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی سازمان بورس را بیان کرد:

۱.برگزاری بیش از ۵۰ جلسه کارگروه تخصصی ارزیابی آسیب‌پذیری بازارسرمایه و تدوین سند نهایی کاربرگ نتایج ارزیابی آسیب‌پذیری بازارسرمایه و استخراج اولویت‌های اقدامات لازم برای رفع آسیب‌پذیری بازارسرمایه در راستای سند ملی ریسک.

۲.عضویت و شرکت در کارگروه تدوین سند ملی ریسک به‌عنوان عضو اصلی و شرکت در جلسات آن و بررسی و اظهار نظر درخصوص موارد مطروحه به منظور تدوین سند نهایی ارزیابی ملی ریسک کشور (بیش از ۱۵ جلسه).

۳.تدوین سه مورد RFP سامانه‌های نظارتی نظیر «سامانه جدید ارسال گزارشات معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی توسط اشخاص مشمول، سامانه نظارت بر اطلاعات پروفایل مشتریان بازارسرمایه، سامانه هوشمند شناسایی معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی برای استقرار و بهره‌برداری از آنها، طراحی و بهره‌برداری از داشبورد هشدارهای معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی(۱۵ هشدار در سامانه بیدار) و داشبورد استعلام اشخاص پرریسک.

۴.بررسی ۲۱۵۹ گزارش دریافتی از اشخاص مشمول تحت نظارت (تعداد ۲۴۶ گزارش در شش ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳).

۵.تهیه و ارسال ۲۰۶ گزارش مشکوک به پولشویی به مرکز اطلاعات مالی (ارسال ۴۲ گزارش در شش ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳).

۶.برگزاری جلسات مستمر و پیگیری از بانک‌مرکزی و نهادهای مالی و نهایی‌سازی ایجاد امکان کنترل و تطبیق هویت واریزکنندگان وجوه با کارت‌های بانکی در درگاه‌های پرداخت الکترونیک.

۷.پاسخگویی به استعلامات مرکز اطلاعات مالی درخصوص سوابق فعالیت اشخاص مشکوک درخواستی (مجموعاً ۶۶ نفر).

۸.صدور نام کاربری و رمز عبور در سامانه ارسال گزارشات مشکوک و آموزش به کاربران این سیستم (مجموعاً ۱۰۸ نفر).

۹.ارائه طرح سامانه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی بازارسرمایه در جلسات منطقه‌ای اوراسیای FATF (چین و قرقیزستان) و استقبال بی‌نظیر اعضای کارگروه از طرح و سامانه ارائه شده این مرکز.

۱۰.بررسی و اظهار نظر درخصوص هرگونه ابزار جدید، کانال جدید ارائه خدمات، نوآوری‌های مالی و فنی ارائه شده در بازارسرمایه از لحاظ مبارزه با پولشویی و استانداردهای بین‌المللی.

۱۱.دریافت تقدیرنامه‌های تدوین سند تخصصی ارزیابی آسیب‌پذیری بازارسرمایه و تدوین سند ملی ریسک از مرکز اطلاعات مالی.

برنامه‌های در دست اقدام در اداره توسعه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی

فرجی‌نیا؛، «پیگیری طراحی و پیاده‌سازی سامانه هوشمند نظارتی برای شناسایی خودکار معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی، استانداردسازی و تدوین فرآیند‌ها و رویه‌های گزارشگری معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی، بررسی گزارش‌های مشکوک دریافتی از اشخاص مشمول تحت نظارت (مستمر) و آموزش نمایندگان مبارزه با پولشویی درخصوص نحوه بررسی و ارسال گزارش‌های مشکوک برای افزایش کیفیت گزارش‌‌ها (مستمر)» را از برنامه‌های در دست اقدام اداره توسعه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی نام برد.

نگاهی به ساختار مرکز مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم سازمان بورس

او در بخش پایانی این گفتگو، با اشاره به تاریخچه تأسیس این مرکز، گفت: مرکز مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم سازمان بورس اوراق بهادار، حسب تکلیف قانونی مقرر در ماده ۳۷ آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۴ الحاقی قانون مبارزه با پولشویی و به منظور انجام تکالیف مقرر در ماده ۳۸ آیین نامه اجرایی و سایر تکالیف محوله، نظارت بر اجرای قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی در اشخاص تحت نظارت سازمان، نظارت هوشمند و مکانیزه بر معاملات اشخاص فعال در بازارسرمایه و گزارش عملیات و معاملات مشکوک به پولشویی به مرکز اطلاعات مالی، ارائه آموزش‌های مورد نیاز به کارکنان و اشخاص در حوزه مبارزه با پولشویی به منظور توانمندسازی آن‌ها در اجرای مقررات و مبارزه با پولشویی و به‌عنوان دستگاه متولی نظارت بر بازارسرمایه کشور، متشکل از دو اداره توسعه روش‌های مبارزه با پولشویی و توسعه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی در اسفند ماه ۱۴۰۱ ایجاد و ساختار سازمانی آن به تصویب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.