بودجه ۱۴۰۴؛ استقراضی یا واقع‌بینانه؟

نعیمه‌ تپه‌افشاری- بودجه بزرگ‌ترین محرک اقتصادی در هر جامعه است و بدون بودجه نمی‌توان هیچ فعالیت اقتصادی را به سرانجام رساند. بودجه در سرنوشت اقتصادی هر کشوری نقش کلیدی ایفا می‌کند و صورت هزینه سالیانه دولت به حساب می‌آید. از همین‌رو دولت حساسیت بیشتری روی تنظیم بودجه دارد و در شاخه تأمین منابع باید به‌طور دقیق مشخص سازد که از چه منابعی می‌خواهد بودجه را تأمین کند. در لایحه بودجه باید میزان هزینه‌ها، حجم سرمایه‌گذاری، چگونگی اشتغالزایی و اهداف توسعه مشخص باشد. همچنین دولت باید به آثار بودجه در همه حوزه‌ها اعم از دستگاه‌های دولتی، مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان، سیاست‌های اجرایی، نظام تأمین، میزان هزینه و… توجه داشته باشد و بداند که مجموعه آن سرنوشت اقتصادی کشور را مشخص می‌سازد. اما لایحه بودجه سال ۹۹ در حالی تقدیم مجلس شد که بحث درباره رقم فروش پیش‌بینی شده نفت خام در بودجه سال آینده بالا گرفته و مجلس و کارشناسان ارقام ذکر شده توسط دولت که فروش بالاتر از یک‌میلیون بشکه در روز را ذکر کرده است، شدنی نمی‌دانند. از دیگر مهم‌‌ترین این انتقادات تکرار بیش‌برآورد منابع مانند سال ۹۸، بی‌توجهی به اصلاحات مالیاتی و ساماندهی‌ نشدن هزینه شرکت‌های دولتی است. هفته گذشته مسعود پزشکیان؛ در مجلس حضور یافت تا از کلیات بودجه‌ای که دولت به مجلس فرستاده بود، دفاع کند. بودجه‌ای که طبق روال هر ساله با بازخوردهای مثبت و منفی بین اقتصاددانان مواجه شد.

بودجه استقراصی یا واقع‌بینانه؟

رئیس‌جمهور در روز تحویل لایحه بودجه به مجلس، اعلام کرد: تلاش شده، بودجه با نظر اقتصاددانان، اساتید دانشگاه، کمیسیون‌های اقتصادی مجلس و کارشناسان خبره دولت واقع‌بینانه تنظیم شود. مهم‌‌ترین وجه تمایز بودجه جاری، یکپارچگی، شفافیت و جامعیت آن است. امیدواریم با دقت و حسن‌نظر مجلس، لایحه در اسرع‌وقت بررسی شود. اما منتقدان لایحه بودجه سال آینده می‌گویند این لایحه استقراضی است. در همین رابطه، سید احسان خاندوزی؛ وزیر پیشین اقتصاد، در صفحه مجازی خود نوشت: بودجه ۱۴۰۴ مثل بودجه هر سال نقاط قوت و ضعفی دارد، اما بیشتر «لایحه استقراض» است:

۱- برای اولین‌بار ۵۴۰ همت استقراض از صندوق توسعه ملی اضافه شده است تا کسری به چشم نیاید.

۲- ۷۰۰ همت استقراض هم از طریق اوراق با ۱۷۵ درصد رشد به امسال آمده، در حالی که درآمدهای جاری ۴۲ درصد رشد دارد. بگذریم از استقراض کلان سازمان هدفمندی از خزانه … لایحه بناست چه پیامی به خارج و داخل (تورم) مخابره کند؟ حجت‌الاسلام نصرا… پژمانفر؛ رئیس کمیسیون اصل۹۰ مجلس نیز، گفت: از ویژگی‌های منفی لایحه بودجه سال آینده کشور آن است که این بودجه استقراضی است و مطابق با آن قرار است اوراق زیادی چاپ شود. وی در مخالفت با کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ اظهار کرد: با توجه به اینکه تصویب لایحه بودجه برعهده مجلس شورای اسلامی است، مجلس نیز باید درباره بودجه پاسخگو باشد. بر این اساس ما باید توجه داشته باشیم که می‌خواهیم به چه چیزی رأی دهیم. رئیس کمیسیون اصل۹۰ مجلس، بیان کرد: در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ هزینه‌های غیرضروری کاهش نیافته و به صورت کلی می‌توان گفت که این بودجه یک بودجه استقراضی است چرا که مقدار زیادی اوراق قرار است چاپ شود و همچنین قرار است از صندوق توسعه ملی برداشت شود. وی گفت: از سوی دیگر در لایحه بودجه سال آینده افزایش بودجه عمرانی را شاهد نیستیم و هزینه‌های جاری رشد یافته است. بر این اساس بهتر است لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ به دولت بازگردد تا اصلاح شود.