واقعیت سونامی سرطان در ایران

 واقعیت سونامی سرطان در ایران

اخیراً گزارش‌هایی در رسانه‌ها منتشر می‌شود مبنی بر این‌که رشد بروز سرطان در ایران بیش‌تر از سایر کشورهای دنیاست. به نظر می‌رسد این گزارش‌ها صحیح نبوده و هیچ مستند علمی برای اثبات آن وجود ندارد.

آمار سرطان چگونه تهیه می‌شود؟

به گزارش سینا‌پرس، کاظم زنده‌دل، قائم مقام و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات سرطان انستیتو کانسر در این زمینه می‌گوید: نظام ارایه آمار سرطان ثبت سرطان نام دارد. ثبت سرطان یکی از مهم‌ترین زیر ساخت‌های مورد نیاز برای استقرار برنامه کنترل سرطان است. با این حال ثبت سرطان جمعیتی که نقش مهمی در طراحی و پایش برنامه‌های کنترلی سرطان دارد، در بیش‌تر کشورهای در حال توسعه وجود ندارد. با این‌که حدود ۷۰ درصد از کل موارد سرطان در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد، بیش‌تر سیستم‌های ثبت سرطانی مبتنی بر جمعیت در کشورهای توسعه‌یافته قرار دارند و متأسفانه اغلب سیستم‌های ثبت سرطانی موجود در کشورهای درحال توسعه با کیفیت بسیار پایینی اطلاعات لازم جهت بررسی موارد سرطانی را به‌طور دقیق جمع‌آوری می‌کنند. اغلب کشورهای در حال توسعه از سیستم‌های ثبت مبتنی بر اطلاعات آزمایشگاهی (پاتولوژی) استفاده می‌کنند که منجر به کم‌شماری در موارد سرطان می‌شود، این در حالیست که سیستم ثبت سرطان جمعیتی کارآمد علاوه بر جمع‌آوری اطلاعات آزمایشگاهی به جمع‌آوری اطلاعات بالینی بیماران و اطلاعات تلفات بیماران نیز می‌پردازد.

رشد ابتلا به سرطان در دنیا و ایران

اطلاعات موجود در رابطه با رشد ابتلا به سرطان طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ در ۱۹۵ کشور جهان حاکی از رشد فزاینده در ۱۷۴ کشور جهان است. ایران نیز از این رشد افزایشی مستثنی نبوده و همگام با بسیاری از کشورهای جهان و منطقه دارای رشد در آمار ابتلا به سرطان است اما باید این نکته را مدنظر داشت که رشد ابتلا به سرطان در ایران از سایر کشور‌ها بیش‌تر نبوده و کم‌تر از ۱۰ درصد را در این خصوص شاهد هستیم که این میزان از رشد (کم‌تر از ۱۰درصد) در اغلب کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته نیز مشاهده می‌شود. بالا‌ترین میزان رشد ابتلا به سرطان اغلب در استرالیا، فرانسه، ایتالیا، لهستان و ژاپن با بیش از ۲۰ درصد افزایش ابتلا به سرطان مشاهده می‌شود. چین به عنوان یک استثنا در طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ با کاهش ۱۲ درصد در ابتلا به سرطان مواجه بوده است.

وضعیت ابتلا به سرطان و تلفات ناشی از سرطان در ایران

در ایران با جمعیتی بالغ بر ۷۵ میلیون نفر، در سال ۲۰۱۲ حدود ۸۴ هزار و ۸۰۰ مورد جدید ابتلا به سرطان (۴۴۸۰۰ مرد و ۴۰۰۰۰ زن) گزارش شده است. همچنین در همان سال نیز ۵۳ هزار و ۴۰۰ مورد از بین رفتن به علت سرطان (۳۰۱۰۰ مرد و ۲۳۲۰۰ زن) نیز ثبت شده است. خطر ابتلا به سرطان قبل از ۷۵ سالگی در ایران در سال ۲۰۱۲، ۱۳٫۱ درصد (در مردان ۱۳٫۹ درصد و در زنان ۱۲٫۲ درصد) و خطر از بین رفتن به علت سرطان قبل از ۷۵ سالگی در ایران۸٫۶ درصد (در مردان ۹٫۴ درصد و در زنان ۷٫۸ درصد) تخمین زده شده است. در کل شایع‌‌ترین سرطان بدون در نظر گرفتن جنسیت در ایران، سرطان پستان بوده و بعد از آن سرطان معده در رتبه دوم قرار گرفته است.

روند ابتلا و تلفات ناشی از سرطان در ایران

به علت مشکلات و محدودیت‌‌های موجود در نظام ثبت سرطان کشور، اطلاعات بسیار محدودی برای تعیین روند زمانی ابتلا به سرطان در کشور وجود دارد. تنها منبع اطلاعاتی معتبر مبتنی بر جمعیت که طی سالیان گذشته اطلاعات را جمع‌آوری و تحلیل کرده است، مرکز ثبت سرطان استان گلستان است. براساس اطلاعات موجود در این مرکز، روند ابتلا از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۳ تغییر قابل توجهی نداشته و در طول این زمان با توجه به ورود امکانات و روش‌های تشخیصی جدید شیب ملایم افزایشی منطقی به نظر می‌رسد. در طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۳ همواره میزان بروز استاندارد شده سنی در مردان بیش از زنان بوده است.

متأسفانه گزارش معتبری از روند بروز سرطان در ایران وجود ندارد و گزارش‌هایی که منتشر می‌شود بیش‌تر براساس گزارش‌های دوره‌ای است که توسط ثبت سرطان مبتنی بر آسیب‌شناسی است. بخش مهمی از رشدی که در این گزارش‌‌ها مشاهده می‌شود، ناشی از تلاشی است که در جمع‌آوری بهتر اطلاعات صورت گرفته است. از طرفی با توسعه خدمات آسیب‌شناسی در کشور به مرور زمان تشخیص‌ها دقیق‌تر شده است. توسعه صورت گرفته در ثبت سرطان و همچنین افزایش دقت در تشخیص‌ها منجر به ایجاد گزارش‌هایی شده است که نشان می‌دهد سرعت رشد سرطان در ایران خیلی زیاد است. در حالی‌که بخشی از این روند کاذب بوده و نمی‌تواند مبنای تصمیم‌گیری و نگرانی از رشد سرطان در کشور باشد.