نوادگان بناپارت و استخاره‌های نفتی؟!

نوادگان بناپارت و استخاره‌های نفتی؟! سمیه مهدوی- پس از تمدید تحریم‌های ۱۰ ساله علیه ایران بذر دغدغه‌هایی از جنس نفت در اطراف و اکناف میادین نفتی و گازی ایران پاشیده شد. بذرهایی که درحال قد کشیدن و جوانه‌زدن هستند؛ آن هم با هدف محصور کردن صنعت نفت ایران. ترامپ با در پیش گرفتن سیاست‌های انتحاری […]

نوادگان بناپارت و استخاره‌های نفتی؟!

سمیه مهدوی- پس از تمدید تحریم‌های ۱۰ ساله علیه ایران بذر دغدغه‌هایی از جنس نفت در اطراف و اکناف میادین نفتی و گازی ایران پاشیده شد. بذرهایی که درحال قد کشیدن و جوانه‌زدن هستند؛ آن هم با هدف محصور کردن صنعت نفت ایران. ترامپ با در پیش گرفتن سیاست‌های انتحاری و خصمانه علیه ایران نخستین دارت خود را به سیبل نفتی پرتاب کرد. پس از این‌که رییس‌جمهور آمریکا ورود و خروج اتباع ایرانی به آمریکا را به حالت تعلیق درآورد، عملاً مراودات تجار و بازرگانان را در این حرکت تحت‌الشعاع قرارداد.

نخستین بازتاب این ماجرا نیز به عدم حضور شرکت‌های آمریکایی در مناقصات نفتی انجامید که با تصمیم جدید ترامپ عملاً این شرکت‌های خصوصی از ورود به بازار نفت ایران محروم شدند. پیش از این آمریکایی‌ها طبق مذاکراتی که با نهادهای ایرانی انجام داده بودند این‌گونه پیش‌بینی می‌شد که شرکت‌های خصوصی‌شان تصمیم به ورود به بازار نفت ایران را گرفته بودند ولی به دلیل منتفی شدن صدور ویزا این ماجرا نیز به خودی خود منتفی شد. بنابراین شرکت‌های آمریکایی که قصد میادین نفتی را کرده بودند نقشه‌هایشان نقش بر آب شد و ترامپ آنها را نقره‌داغ کرد.

باید گفت این ضرر تحمیلی دو جانبه است؛ یعنی هم شرکت‌های آمریکایی و هم سایر شرکت‌ها با ملیت‌های اروپایی- آسیایی بنا به مصالحی که در میادین نفت و گاز ایران نصبشان می‌شود، محروم می‌مانند، هم سرعت کشورمان را در دسترسی به سرمایه ۲۰۰ میلیارد دلاری برای احیای صنعت نفت و همچنین انتقال دانش و فناوری به‌ویژه در بالا بردن و افزایش ضریب بازیافت نفت که یکی از مهم‌ترین مسایل و نقاط ضعفی است که متخصصان داخلی با آن مواجه هستند، دچار وقفه و اختلال می‌کند. درحال حاضر حداکثر میزانی که برای بازیافت نفت در نظر گرفته‌اند، ماکزیمم به ۴۰ درصد می‌رسد؛ البته به شرط اجرای قراردادهای جدید نفتی، وگرنه در حال حاضر این پتانسیل به صورت بالفعل روی ۳۰ درصد می‌ایستد.

اما ماجرای محدودیت‌ها فقط دامنگیر شرکت‌های آمریکایی نشده و این فرایند قصد دارد تا سایر شرکت‌های بین‌المللی را نیز با خود هم‌‌قدم کند و دست همگی‌شان را از دسترسی به میادین نفت و گاز کشورمان کوتاه کند.

در این بین اظهار نظر مدیرعامل توتال و شرطی که برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی گذاشت ذهن‌های حساس را قلقلک می‌دهد. پاتریک‌پویان به تازگی بیان کرده توسعه این میدان گازی مشروط به لغو تحریم‌های آمریکاست.

 توتال با داشتن پیشینه بدعهدی در زمان اعمال تحریم‌ها غیرقابل اطمینان بودنش را در کارنامه خود ثبت کرده است. این شرکت درحالی برای توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی پیشقدم شد که انتظار می‌رفت با جبران مافات رفتار گذشته خود را تکرار نکند. البته باید گفت با ورود این شرکت ترس سایر غول‌های نفتی نیز برای ورود به صنعت نفت ایران ریخت و تا حدودی نگرانی‌ها را مرتفع کرد و تأثیر روانی مثبتی در جذب سایر رقبای خود در بازار ایران گذاشت. اما با احتمال عقب‌نشینی این شرکت بعید نیست دلهره و ترس از آمریکا اپیدمی ‌شود و در تصمیم سایر شرکت‌های بین‌المللی تأثیر منفی بگذارد.

البته زمانی هم که بین ایران و فرانسه در حال امضای تفاهمنامه توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی بودند، پویان غیبت غیرموجهی داشت شاید بتوان گفت از همان زمان ساز ناکوک خود را برای پارس‌جنوبی علم کرده بود.

تا زمانی که فقط پروسه امضای تفاهمنامه‌ها و یا تمدیدشان تکرار می‌شود و خبری از انعقاد قرارداد‌ها نباشد؛ نباید بیش از این انتظار داشت اگر هرچه سریع‌تر این قرارداد‌ها شکل بگیرد به این راحتی‌ها طرف قرارداد نمی‌تواند زیر حرفش بزند، چرا که قطعاً متحمل جریمه و عواقب نقض معامله خواهد شد.

اما آینده‌ای که با همکاری شرکت‌هایی چون توتال می‌توان متصور شد ناامنی در استرداد پول‌ها و دبه کردن‌ها در تعهداتشان چه در خصوص زمان اتمام پروژه و چه در رابطه با این پروژه ۴٫۸ میلیارد دلاری مسایلی از این دست که وقوعشان با این جمله مدیرعامل توتال دور از ذهن نخواهد بود.

 

پارس جنوبی از جمله میادین پرطرفداری است که حتی اگر توتال برای آن ناز کند؛ هستند شرکت‌های دیگری که برایش سرودست بشکنند. منتهی نکته اینجاست که ایران نباید از موضع خود کوتاه بیاید و قافیه را مفت در اختیار این شرکت بدقول بگذارد که حتی روی حرفشان نمی‌شود حساب چندانی باز کرد، چرا که ثابت کرده است با یک غوره سردیش می‌شود و با یک مویز گرمیش! بنابراین بد نیست قبل از این‌که نسل به جا مانده از بناپارت که به استخاره گرفتن روی آورده‌اند، دست مدیران ایران را در پوست گردو بگذارند به فکر جایگزینی بهتر و مطمئن‌تر بود.