جنوب غرب تهران؛ پرخطر‌ترین ناحیه شهری کلان‌شهر تهران به‌عنوان پایتخت، بزرگ‌‌ترین و پرجمعیت‌‌ترین شهر ایران در دامنه جنوبی رشته‌کوه البرز قرار دارد. تهران با قرارگرفتن در محدوده بین ارتفاعات البرز و دشت‌های وسیع جنوب آن، با خطرات زمین‌شناختی و طبیعی مختلفی رو‌به‌رو است. در این زمینه نظرات مهدی زارع، استاد زلزله‌شناسی مهندسی و مدیر گروه […]
جنوب غرب تهران؛ پرخطر‌ترین ناحیه شهری
کلان‌شهر تهران به‌عنوان پایتخت، بزرگ‌‌ترین و پرجمعیت‌‌ترین شهر ایران در دامنه جنوبی رشته‌کوه البرز قرار دارد. تهران با قرارگرفتن در محدوده بین ارتفاعات البرز و دشت‌های وسیع جنوب آن، با خطرات زمین‌شناختی و طبیعی مختلفی رو‌به‌رو است.
در این زمینه نظرات مهدی زارع، استاد زلزله‌شناسی مهندسی و مدیر گروه زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله را می‌خوانیم .
به گزارش سینا‌پرس، وی اعتقاد دارد شرایط فعال تکتونیکی، وجود گسل‌های بالقوه لرزه‌زا، ژئومورفولوژی خاص منطقه و مدرک‌های مستند، حاکی از آن است که تهران تاکنون با مخاطرات طبیعی متعددی مواجه شده و به‌صورت بالقوه در معرض خطر بالای زمین‌لرزه، زمین‌لغزش، سیل و فرونشست است.
از سوی دیگر، تمرکز جمعیت و زیرساخت‌های حیاتی در شهر تهران نشان می‌دهد که وضعیت تاب‌آوری و ریسک بالای مخاطرات زمین‌شناختی در تهران در سطح ملی اهمیت ویژه‌ای دارد و مسأله خطر و ریسک خطر سوانح طبیعی تهران باید با حمایت مؤسسات پژوهشی مربوطه، به‌صورت شبکه‌ای و هدایت‌شده در یک شورای راهبردی به‌طورجدی بررسی شود. تاکنون بررسی‌هایی توسط مؤسسات و سازمان‌های مختلف انجام شده است اما همواره این تلاش‌ها به‌صورت پراکنده بوده و به شیوه‌ای ادامه‌دار و با تلاش شبکه‌ای همه سازمان‌های پژوهشی ذی‌ربط انجام نشده است.
بیش‌ترین جمعیت تهران در کدام ناحیه است؟
جمعیت تهران در سال ۱۳۱۹ حدود ۵۵۰ هزار نفر، در سال ۱۳۳۵ حدود ۵٫۱ میلیون نفر، در سال ۱۳۴۵ حدود ۷٫۲ میلیون نفر، در سال ۱۳۵۵ حدود ۵٫۴ میلیون نفر، در سال ۱۳۶۵ حدود۱٫۶ میلیون نفر، در سال ۱۳۷۵ حدود ۸٫۶ میلیون نفر، در سال ۱۳۸۵ حدود ۸٫۷ میلیون نفر و طبق برآورد تا پایان سال ۱۳۹۴ نیز حدود ۸٫۸ میلیون نفر در شب بوده است. در سال‌های اخیر حدود ۱۱۶ هزار نفر در سال به جمعیت تهران افزوده شده است.
از میان کل جمعیت تهران، حدود دو میلیون و ۴۶ هزار نفر در مناطق ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۲۱ و ۲۲ شهرداری تهران (مناطق شمالی و غربی شهر) و ۹۹۵ هزار نفر در مناطق ۱۸، ۱۹ و ۲۰ شهرداری تهران (مناطق جنوبی شهر) ساکن هستند که بر این اساس در مجموع ۳ میلیون و ۴۱ هزار نفر جمعیت ساکن در نواحی در معرض خطر بالای سوانح طبیعی را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، برآورد می‌شود که حدود دو میلیون و ۱۲۴ هزار نفر در بافت‌های فرسوده تهران ساکن باشند؛ بنابراین در یک برآورد اولیه آماری، در مجموع ۵ میلیون و ۱۶۶ هزار یعنی بیش از نیمی از کل جمعیت تهران در معرض ریسک بالای سوانح طبیعی هستند. نقشه تراکم نسبی جمعیت در نواحی مختلف را نشان می‌دهد که براساس جمعیت ساکن در بلوک‌های ساختمانی مختلف در شهر تهران تهیه شده است. بیش‌ترین جمعیت تهران در نواحی شرقی، مرکزی و جنوبی تهران متمرکز هستند.
مناطق پرخطر تهران کدامند؟
تهران را می‌توان شهری با مخاطرههای طبیعی بالقوه دانست. برای بررسی ریسک مخاطرههای طبیعی چهارگانه موردنظر در این مطالعه، ابتدا میزان خطر کلی از تلفیق ۴ مخاطره زمین‌لرزه، زمین‌لغزش، سیل و فرونشست در تهران محاسبه شد. سپس با ضرب میزان خطر کلی بالقوه این مخاطره‌ها در لایه اطلاعاتی تراکم جمعیت، نقشه ریسک مقدماتی به‌دست آمد. نتایج نشان داد که به‌طور نسبی، خطر زلزله در مناطق جنوبی، خطر زمین‌لغزش در مناطق شمالی، خطر سیل در حریم رودخانه‌ها و مناطق مرکزی و جنوبی و خطر فرونشست در مناطق جنوب غربی شهر تهران بیش‌ترین مقدار را دارد. سپس با تلفیق این ۴ مخاطره با هم میزان خطر کلی در شهر برآورد شد و با همپوشانی خطر کلی و بالقوه مخاطرههای چهارگانه با نقشه چگالی جمعیت در تهران، نقشه ریسک اولیه‌ای تهیه شد. این نقشه نشان می‌دهد که به‌طور نسبی، ریسک سوانح زمین‌شناختی چهارگانه زلزله، زمین‌لغزش، سیل و فرونشست در نیمه جنوبی شهر تهران بسیار بالا است. متأسفانه طی سال‌های گذشته، جمعیت ساکن در این نواحی بالقوه مخاطره‌آمیز رو به افزایش بوده است.
برای کاهش پیامد مخاطرههای طبیعی تهران چه باید کرد؟
هنگام رخداد سوانح، عمل و هماهنگی زیرساخت‌های اساسی یک جامعه در امدادرسانی و کاهش پیامدهای سانحه بسیار حایز اهمیت است. یکی از مهم‌ترین این زیرساخت‌ها، بیمارستان‌ها هستند. نحوه توزیع بیمارستان‌ها در شهر، سهولت دسترسی به آنها، تجهیزات اضطراری موجود در بیمارستان‌ها و استحکام ساختمان آنها از مهم‌ترین نکته‌ها در مطالعه مخاطرههای طبیعی هستند. در یک برآورد اولیه، توزیع بیمارستان‌های موجود در شهر تهران روی نقشه ریسک نشان می‌دهد که بیش‌تر بیمارستان‌های موجود در شهر تهران عمدتاً در یک راستای شمالی-جنوبی متمرکز بوده و در صورت رخداد شدید زلزله یا یکی از مخاطرههای مذکور، مردم ساکن در مناطق شرقی و غربی شهر تهران با مشکل امدادرسانی و دسترسی به بیمارستان‌های اصلی شهر تهران مواجه خواهند شد که این مسأله ریسک سانحه را افزایش می‌دهد.
گفتنی است که نقشه ریسک مقدماتی از قطع لایه‌های مخاطرههای چهارگانه با دو لایه مرتبط با مسأله ریسک یعنی توزیع جمعیت و بیمارستان‌ها به‌دست‌آمده که مورد توجه نظام سلامت است. با افزودن سایر اطلاعات مانند آسیب‌پذیری فیزیکی انواع ساختمان‌ها براساس نوع آنها و آسیب‌پذیری دیگر زیرساخت‌ها و شریان‌های حیاتی می‌توان به نقشه‌های ریسک با جزییات بیش‌تری دست یافت.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.