بررسی دو دیدگاه متضاد در دولت

اقتصاد ایران جراحی یا فیزیوتراپی؟!

مینا زمانیان- تعریف اقتصاد مشکل نیست؛ اقتصاد علمی است که به تولید، توزیع و مصرف کالا‌ها و خدمات می‌پردازد. اما همین تعریف ساده در جیب ملت ابعاد مختلفی پیدا می‌کند. مثلاً در جیب یک ثروتمند باعث فربه‌تر شدنش می‌شود و در جیب قشر متوسط می‌شود بخور و نمیر و در جیب یک مستضعف می‌شود جیب […]

مینا زمانیان- تعریف اقتصاد مشکل نیست؛ اقتصاد علمی است که به تولید، توزیع و مصرف کالا‌ها و خدمات می‌پردازد. اما همین تعریف ساده در جیب ملت ابعاد مختلفی پیدا می‌کند. مثلاً در جیب یک ثروتمند باعث فربه‌تر شدنش می‌شود و در جیب قشر متوسط می‌شود بخور و نمیر و در جیب یک مستضعف می‌شود جیب خالی! کافی است نگاهی وسیع‌تر به جیب‌ها بیندازی تا ببینی وضعیت اقتصاد کشور چگونه است. وضعیت این جیب‌ها اگر اتفاقات داخلی و خارجی به نفع ملت رخ ندهد، بدتر هم می‌شود. از یک طرف تحریم‌کننده اصلی کشورمان یعنی ترامپ؛ رئیس‌جمهور آمریکا شده و تا چند ماه آینده به کاخ سفید قدم می‌گذارد و از سوی دیگر ناترازی‌ها امان از کسب‌وکار و زندگی مردم بریده است. دولت هم می‌داند با توجه به موقعیت همواره حساس کشورمان در منطقه و جهان، جیبش آن قدر پُرپول نیست و به همین خاطر مدام شاهد رشد قیمت‌ها هستیم؛ از کالاهای اساسی گرفته تا زمزمه افزایش قیمت بنزین که البته این یکی پاشنه‌آشیل اقتصاد و امنیت کشور هم هست. در چنین شرایطی سؤال این است که آیا اقتصاد ایران نیاز به جراحی دارد؟ پاسخ به این پرسش البته یک بله محکم است! جراحی که باید این عمل را انجام بدهد خود دولت است؛ زیرا اکثریت منابع کشور دولتی است. اما دولت باید به‌خاطر داشته باشد که بیماری خوابیده بر تخت عمل جراحی ملتی زجردیده هستند که به‌رغم داشتن منابعی سرشار، همچنان اندرخم یک کوچه هستند و دولت باید مواظب باشد تا یک رگ را اشتباهی جراحی نکند، تا اتفاقات سال ۹۶ مجدداً رقم نخورد. دولت باید بداند بحران ناترازی‌ها و پرداخت سوبسید به انرژی و سایر اقلام دیگر قابل دوام نیست و با تداوم این روند به‌زودی شاهد ورشکستگی و فروپاشی نظام اقتصادی کشور خواهیم بود. اگر قبلاً این هشدار برای وقوع حادثه‌ای در یک یا دو دهه بعد بود. امروز دیگر در آستانه روبه‌رو شدن با آن روز موعود رسیده‌ایم. در ضمن جامعه ما در نحیف‌‌ترین دوران به لحاظ معیشتی قرار گرفته است. این بدن دیگر تحمل پذیرش شوک دیگری را ندارد. دولت می‌تواند به‌عنوان شروع از نهادهایی مالیات بگیرد که دهه‌هاست از مالیات دادن طفره می‌روند! دولت پزشکیان می‌تواند به جای طرح یارانه‌ها، با افزایش حقوق‌ها در سال ۱۴۰۴ مطابق با تورم اعلامی به مردم اطمینان دهد طرح‌های دولت در اصلاح قیمت‌ها هر اثری بر تورم داشته باشد با افزایش حقوق‌ها جبران خواهد شد. در عین حال برای پوشش دخل و خرج دولت چند مورد از اقلام سوبسیدی مانند بنزین، برق و آب را با اصلاح قیمت همراه سازد. با تداوم این روند می‌توان به تدریج هم قیمت‌ها را به مرور اصلاح کرد و هم قدرت خرید مردم را با وجود تورم ایجاد شده، حفظ کرد.

جراحی یا فیزیوتراپی؟!

رئیس‌جمهور، پیش‌تر از ضرورت جراحی اقتصاد سخن به میان آورده است. او به صراحت گفته است که بدون رضایت مردم و انجام کارهای کارشناسی، دست به اقدامی نخواهد زد. این نشان می‌دهد هیچ طرح فوری در این زمینه در دستور کار دولت او نیست و او قصد دارد شروع این بحث را در جامعه کلید بزند. بحث‌های شکل گرفته در رسانه‌ها، جامعه و بین کارشناسان نشان می‌دهد او در ایجاد حساسیت در محیط عمومی جامعه موفق بوده است. دیروز (سه‌شنبه) اما وزیر کار دولت او، گفت: اقتصاد نیاز به جراحی ندارد و کافی است فیزیوتراپی شود. احمد میدری؛ وزیر تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی، در جمع تولیدکنندگان و صنعتگران اتاق تهران، افزود: استعاره غلطی مبنی بر نیازمندی اقتصاد ایران به جراحی وجود دارد. به نظر من اقتصاد ایران جراحی نمی‌خواهد، بلکه احتیاج به فیزیوتراپی و تغییر سبک رفتاری دارد. با تلاش‌های فردی راه به جایی نخواهیم برد و چه بسا به بد‌ترین وضع دچار می‌شویم، تلاش‌های فردی در یک چارچوب خاص همچون بازار رقابتی، اطلاعات شفاف تأثیر‌گذار است، اما در عرصه تغییر و تحول نمی‌شود که هر کسی کار خودش را انجام دهد و نتیجه مطلوب به‌دست بیاید.