ترجیح فرار بر قرار!

مرضیه نیکخواه- مهاجرت کلمه عجیبی است؛ مهاجرت یعنی انتخاب بین «آرامش داشتن و دلتنگ بودن» به جای «آرامش نداشتن و کنار عزیزانت بودن» ‏و این بی‌رحمانه‌‌ترین تصمیمی است که یک انسان مجبور به گرفتن آن می‌شود؛ بدتر آنکه هر دو انتخاب هم آخرش به یک حسرت پنهان ختم می‌شود. هنگامی که کلمه مهاجرت به گوش‌تان می‌خورد حسی توأم با شادی و ناراحتی دارد و دلیل این می‌باشد که دوری از فامیل، عزیزان، آشنایان برای هر کسی با حس ناراحتی همراه می‌شود، ولی افزایش سطح علمی و زندگی که از مهاجرت حاصل می‌گردد، دارای جنبه شادی است. در واقع مهاجرت داستان عجیبی است؛ از آن داستان‌هایی که مطمئن هستیم آدم‌هایش بی‌اندازه شجاع هستند؛ آنقدر که توانستند که از همه چیز دل بکنند، چند کیلو اضافه بار ضروری بریزند توی چمدان، برای آخرین بار خانه، کوچه، عشق و خانواده را نگاه کنند و دور بشوند! مهاجرت یکی از بزرگ‌‌ترین تصمیمات زندگی هر فرد است که می‌تواند با چالش‌ها، امید‌ها و تغییرات زیادی همراه باشد. این تجربه نه‌تنها به معنای جابه‌جایی فیزیکی از یک کشور به کشور دیگر است، بلکه شامل تغییر در فرهنگ، زبان و سبک زندگی نیز می‌شود. افراد معمولاً به دلایل مختلفی همچون جستجوی فرصت‌های بهتر شغلی، تحصیلی، یا زندگی آرام‌تر به مهاجرت فکر می‌کنند. اگر از کسانی که مهاجرت را برای ادامه زندگی خود انتخاب کرده‌اند، علت این کار را بپرسید، ناامیدی نسبت به آینده، محدودیت‌های فزاینده اجتماعی، بی‌ثباتی اقتصادی، مشکلات معیشتی، تبعیض و تحقیر و بی‌عدالتی و نبود چشم‌انداز روشن در پیش‌رو را، از جمله دلایل مهاجرت عنوان می‌کنند.

کاهش سن مهاجرت

این روز‌ها دیگر مهاجرت فقط برای نخبگان نیست و فرقی بین نخبه و عادی وجود ندارد. از همه بدتر اینکه سن کسانی که خواهان مهاجرت هستند، هر روز کاهش می‌یابد. در همین رابطه، علی ربیعی؛ دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور، چنین می‌گوید: تمایل به مهاجرت به زیر ۱۸ سال رسیده است این در حالی است که علل تمایل به مهاجرت در نسل‌های جدید با نسل‌های قدیم تفاوت دارد. پیش‌تر مهاجرت با انگیزه جذب سرمایه صورت می‌گرفت و ایرانی مهاجر با این سرمایه برمی‌گشت، اما امروز مهاجرت راه فرار قلمداد می‌شود. مهاجرت پدیده امروز و مختص به ایران نیست و حتی در جوامع توسعه‌یافته هم امری جاری است اما این موضوع در یک دهه اخیر در کشور ما به یک مسئله سیاسی و اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است. در موضوع مهاجرت پیش‌تر با رویکرد نفی برخورد می‌شد و متأسفم که در مهم‌‌ترین نهادهای سیاسی کشور به موضوع مهاجرت با نگرانی نگاه نشده، رویکرد دیگر این است که مهاجرت نتیجه یک توطئه دانسته می‌شود و رویکرد سوم ابراز نگرانی منفعلانه است. دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور، به خروج انسان و سرمایه و شرکت در پی مهاجرت اشاره کرده و می‌گوید: خروج شرکت‌های استارت‌آپی اتفاق خوبی نیست و با توجه به اینکه تمایل نسل جدید به کار در این نوع شرکت‌هاست. گفتنی است؛ امروزه میانگین هزینه ملی برای پرورش یک کودک مستعد به یک دکترای تخصصی را ظاهراً دو میلیون دلار ذکر کرده‌اند… امیدوارم رقم مهاجرت ۱۵۰هزار دانش‌آموخته منتشر شده در رسانه‌ها واقعیت نداشته باشد. حتی اگر بخشی از این رقم هم درست باشد، فاجعه‌‌ای ملی است و اصحاب توسعه و صنعت و خدمات این کاستی را آشکارا حس می‌کنند.