زمین در تهدید بلاهای آسمانی(بخش دوم)

زمین در تهدید بلاهای آسمانی(بخش دوم) پیدایش حیات و از آن مهم‌تر حیات هوشمند روی زمین با توجه به شرایط خطرناک زمین بسیار وابسته به اقبال بوده است. بررسی خطراتی که حیات روی زمین را تهدید می‌کند این شانس را بیش‌تر مشخص خواهد کرد. به گزارش سینا‌پرس زندگی روی سیاره کوچک و آبی‌رنگ ما به […]

زمین در تهدید بلاهای آسمانی(بخش دوم)

پیدایش حیات و از آن مهم‌تر حیات هوشمند روی زمین با توجه به شرایط خطرناک زمین بسیار وابسته به اقبال بوده است. بررسی خطراتی که حیات روی زمین را تهدید می‌کند این شانس را بیش‌تر مشخص خواهد کرد.

به گزارش سینا‌پرس زندگی روی سیاره کوچک و آبی‌رنگ ما به نظر امن می‌رسد، تا زمانی که شما بفهمید چه چیزی در فضا کمین کرده است. فجایع فضایی زیر تنها نمونه‌هایی از اتفاقاتی هستند که به صورت بالقوه می‌توانند تمدن بشر را با خطر نابودی و انقراض روبه‌رو، یا حتی نسل انسان را برای همیشه از روی زمین بر کنند.

انفجار گاما

انفجار بسیار قدرتمند انرژی که با انفجار اشعه گاما مشهور است می‌تواند توسط سیستم ستاره‌های دوتایی (دو ستاره که به دور یک مرکز مشترک می‌چرخند) و سوپر نوا (ستاره‌ها منفجر شده) ایجاد شود. این انفجارهای انرژی به شدت قدرتمند هستند، چون انرژی آنها در یک پرتو باریک متمرکز می‌شود که تنها چند ثانیه یا دقیقه طول خواهد کشید. در نتیجه این تشعشع اگر به سمت زمین باشد، می‌تواند علاوه بر نابودی هرچه که به آن برخورد می‌کند، لایه اوزون را تخریب کند. تخریب اوزون بازمانده‌های حیات روی زمین را در مقابل تشعشعات مضر خورشیدی بی‌پناه خواهد گذاشت. ستاره‌شناسان یک سیستم دوتایی ستاره به نام WR 104 شناسایی کرده‌اند که پتانسیل ایجاد چنین انرژیی را دارد. WR 104 حدود ۵۲۰۰ سال نوری با زمین فاصله دارد، این یعنی هر آنچه ما امروز می‌بینیم مربوط به ۵۲۰۰ سال پیش این سیستم است. با این حال شانس برخورد اشعه به زمین در صورت وقوع این پدیده بسیار کم است اما در صورت وقوع کار را یکسره خواهد کرد.

سوپرنوای نزدیک

انفجار ستاره‌ای یا سوپرنوا که به آن اَبَرنواختر می‌گویند، وقتی رخ می‌دهد که یک ستاره به پایان عمرش می‌رسد. این رخداد به‌طور متوسط هر ۱۰۰ سال یک یا دو بار در کهکشان ما رخ می‌دهد. شانس رخ دادن این انفجار‌ها در قسمت‌های مرکزی و چگال‌تر کهکشان بیش‌تر است و ما تقریباً از مرکز کهکشان دور هستیم و این چیز بدی نیست. پس ما می‌توانیم انتظار یک سوپرنوای نزدیک را به این زودی‌‌ها داشته باشیم؟

ستاره ابط‌الجوزا که یک غول قرمز است و سال‌های پایانی عمرش را به سر می‌برد، کاندیدای مناسبی است. این ستاره در صورت فلکی جبار تنها حدود ۴۶۰ سال نوری با زمین فاصله دارد. این ستاره می‌تواند در همین سال‌ها تا چند میلیون سال دیگر تبدیل به یک ابرنواختر شود. خوشبختانه محاسبات محققان نشان می‌دهد، تشعشعات یک ابرنواختر فقط وقتی می‌تواند، خطرناک باشد که کم‌تر از ۵۰ سال نوری با زمین فاصله داشته باشد. پس به نظر می‌رسد، این ستاره به خصوص نباید چندان مایه نگرانی باشد. اما به هر حال ستاره‌های بسیاری هستند که از ۵۰ سال نوری به زمین نزدیک‌تر هستند. (نزدیک‌‌ترین ستاره به زمین بعد از خورشید، پروکسیما قنطورس از سیستم سه‌تای آلفا است که ۴٫۲ سال نوری تا زمین فاصله دارد). ما همه این ستاره‌ها را شناسایی نکرده‌ایم و ممکن است برخی از آنها پتانسیل تبدیل شدن به ابرنواختری را داشته باشند که حیات روی زمین را برای همیشه نابود می‌کند.

ستاره‌های متحرک

در حالی‌که ستاره‌های سرگردان در مسیرشان در راه‌شیری ممکن است به نزدیکی خورشیدی ما برسند، ممکن است با اشیای سنگی کمربند اورت در حاشیه‌های منظومه شمسی تداخل کند. کمربند اورت به عنوان منشأ دنباله‌دارهای ورودی به منظومه شمسی شناخته می‌شود. این برخورد بین یک ستاره سرگردان و اشیای این کمربند ممکن است منجر به افزایش ناگهانی حجم دنباله‌دارهای وارد شده به منظومه شمسی و زمین شود.

خود خورشید در مسیرش در کهکشان ما را به درون تجمعی از اشیا و گاز بین ستاره‌ای با چگالی‌های کم و زیاد می‌برد. در حال حاضر ما در دورانی هستیم که خورشید از درون یک حباب با چگالی کم ناشی از یک ابرنواختر عبور می‌کند. میدان مغناطیسی خورشید و بادهای خورشیدی حبابی امن به دور منظومه ما درست می‌کنند. این حباب که به هلیوسفر مشهور است، ما را از شر اشیای سنگی و یخی سرگردان حفظ می‌کند. وقتی ما از این محدوده در ۲۰ تا ۵۰ هزار سال آینده خارج شویم، هلیوسفر کم‌تر مؤثر واقع خواهد شد، در این صورت ما وارد محدوده گازهای فشرده‌تر بین ستاره‌ای می‌شویم که ممکن است روی اقلیم سیاره ما تأثیر بگذارند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که این گاز‌ها ممکن است در یخ زدن کل زمین که به گلوله برفی مشهور است، مؤثر باشند. در این صورت ممکن است زندگی برای انسان‌ها سخت و یا غیرممکن شود.

زندگی ادامه دارد

قطعاً پایان بشریت روی زمین روزی فرا خواهد رسید و در این شکی نیست.

 

بنابراین بهتر است به جای نگرانی درباره انفجار یک ستاره دوردست که همین حالا رخ داده و تنها اثرش هزاران سال بعد به ما خواهد رسید، به فکر مسایلی نزدیک‌تر باشیم. گرمایش جهانی، مقاومت آنتی‌بیوتیکی، بیماری‌های همه‌گیر ناشی از دخالت بیش از اندازه در طبیعت و … همه مسایلی هستند که ما برای خودمان پدید آورده‌ایم. بنابراین بهتر است هرچه سریعتر به فکر راه‌حلی برای این مشکلات باشیم. واقعیت این است که انسان روی زمین نیاز به مراقبت بسیار دقیق از محیط‌ اطرافش دارد، چون همین محیط است که نیازهای زیستی ما را برآورده می‌کند. بنابراین بهتر است به جای نگرانی درباره تکه سنگی سرگردان در کهکشان راه شیری، به درختانی فکر کنیم که قطع می‌شوند. به حیواناتی که نبودنشان حیات جنگل را خدشه‌دار می‌کند و جنگلی که اگر نباشد هوایی که نفس می‌کشیم، آلوده خواهد شد.