ارز دیجیتال رسمی ایران آماده است؛ از جایگاه بین‌المللی تا آغاز قانون‌گذاری!

گردش مالی ماهانه ۳۵ هزار میلیارد تومانی ارزهای دیجیتال در ایران و آغاز به کار قریب‌الوقوع ریال دیجیتال، بانک‌مرکزی را بر آن داشته تا با تدوین مقررات جامع، مسیر‌گذار به اقتصاد دیجیتال را هموار کند. محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک‌مرکزی، در تازه‌‌ترین اظهارات خود از برنامه‌های گسترده این نهاد برای مدیریت این‌گذار خبر داده است. […]

گردش مالی ماهانه ۳۵ هزار میلیارد تومانی ارزهای دیجیتال در ایران و آغاز به کار قریب‌الوقوع ریال دیجیتال، بانک‌مرکزی را بر آن داشته تا با تدوین مقررات جامع، مسیر‌گذار به اقتصاد دیجیتال را هموار کند. محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک‌مرکزی، در تازه‌‌ترین اظهارات خود از برنامه‌های گسترده این نهاد برای مدیریت این‌گذار خبر داده است. در حالی که ریال دیجیتال در آستانه ورود به نظام پولی و بانکی ایران است. رئیس کل بانک‌مرکزی در تازه‌‌ترین اظهارات خود از راه‌اندازی این ابزار مالی نوین خبر داده و همزمان از تدوین مقررات جامع برای ساماندهی بازار ارزهای دیجیتال سخن گفته است. گزارش پیش‌رو، نقشه‌راه بانک‌مرکزی برای ورود به عصر دیجیتال را روایت می‌کند.

ریال دیجیتال؛ از آزمایش تا اجرا

محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک‌مرکزی، در یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت اعلام کرد که ریال دیجیتال در آینده نزدیک کار خود را آغاز خواهد کرد. در حال‌حاضر این طرح ارز دیجیتال بانک‌مرکزی (CBDC) در جزیره کیش در حال اجرای آزمایشی است و سه بانک ملت، تجارت و ملی به این سامانه متصل شده‌اند. بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده، پنج بانک دیگر نیز پنج به این سیستم خواهند پیوست. فرزین؛ با اشاره به اینکه ۲۳ کشور از جمله کره، چین، روسیه، عربستان، هند، امارات و ترکیه در مرحله آزمایشی ریال دیجیتال قرار دارند، تأکید کرد که این ابزار می‌تواند کارایی نظام مالی کشور را افزایش دهد. به گفته وی، ریال دیجیتال قابلیت برنامه‌ریزی دارد و هوشمندی را در نظام پرداخت ارتقا می‌بخشد. این ابزار هم در حوزه پرداخت خرد و هم در تسویه‌های کلان می‌تواند اثربخشی نظام پرداخت را افزایش دهد.

نقش بین‌المللی ریال دیجیتال

فرزین؛ گفت: ریال دیجیتال بخشی از استراتژی بریکس تا سال ۲۰۲۵ است. بر این اساس، پلتفرمی به نام BCPI برای تسویه پرداخت‌های برون مرزی طراحی شده که بر پایه ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی عمل می‌کند. این پلتفرم براساس ارزهای محلی دیجیتال بانک‌های مرکزی است و پیام‌رسان آن مبتنی بر فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) است. به گفته رئیس کل بانک‌مرکزی، ریال دیجیتال بخشی از برنامه جامع‌تر بانک‌مرکزی برای تحول دیجیتال است. به تازگی این بانک مجوز گواهی دیجیتال امضای الکترونیک را از مرکز ریشه دریافت کرده که به غیرحضوری شدن خدمات بانکی کمک شایانی خواهد کرد. همچنین فرزین؛ می‌گوید که بانکداری باز در اولویت بانک‌مرکزی قرار گرفته و هدف آن، ایجاد چارچوبی مشخص برای همکاری بانک‌ها با فین‌تک‌هاست.

چالش ارزهای دیجیتال و اقدامات نظارتی

فرزین؛ در سخنرانی خود اظهار داشت که در حوزه ارزهای دیجیتال، آمار‌ها نشان می‌دهد ۲۱۸ کارگزار در این بازار فعال هستند و ماهانه حدود ۳۵ همت (هزار میلیارد تومان) معامله با ۱۰ میلیون تراکنش انجام می‌شود. به گفته رئیس کل بانک‌مرکزی، این حجم از فعالیت، عدد بزرگی است و روی ثبات مالی کشور تأثیر می‌گذارد و همین امر ضرورت تنظیم‌گری در حوزه ارزهای دیجیتال را دوچندان کرده است.

ریال دیجیتال بانک‌مرکزی

امروزه ارزهای دیجیتال در جهان توسعه پرشتابی دارند و استفاده‌های گوناگونی از آن‌‌ها می‌شود. با این حال، به گفته رئیس کل بانک‌مرکزی، هنوز مقررات منسجمی در این حوزه نداریم. ارزهای دیجیتال بخشی از دارایی‌های دیجیتال هستند که تنظیم مقررات آن توسط دستگاه‌های مختلفی انجام می‌شود. فرزین؛ در ادامه گفت که بانک‌مرکزی سه نوع ارز دیجیتال را شناسایی کرده است:

*ارزهای دیجیتالی مانند تتر

*اوراق بهادار با پشتوانه طلا که توسط بورس ایجاد می‌شوند

*توکن‌های کاربردی

بانک‌مرکزی به‌دنبال قاعده‌مند کردن ارزهای دیجیتال است

محمدرضا فرزین؛ ضمن تأکید بر اینکه در حوزه نظارت بر ارزهای دیجیتال، مسئولیت‌‌ها بین نهادهای مختلف تقسیم شده افزود که به‌عنوان مثال، مقررات‌گذاری در حوزه ماینینگ برعهده وزارت صمت است، در حالی که بانک‌مرکزی مسئولیت اصلی تنظیم‌گری و نظارت بر کارگزاران را بر عهده دارد و همچنین موضوع نهادهای امین به‌عنوان یکی از ارکان اصلی نظارتی مطرح شده است. رئیس کل بانک‌مرکزی؛ تأکید کرد که ورود این نهاد به حوزه ارزهای دیجیتال به معنای قاعده‌مند کردن است، نه محدود کردن این دارایی‌ها. وی همچنین اشاره کرد که در پنج تا شش ماه گذشته جلسات خوبی در مورد ارزهای دیجیتال برگزار شده است و آنجا که ارزهای دیجیتال بسیار روی پول تأثیرگذار هستند، باید مجدانه بر قانونگذاری در این حوزه اقدام کنیم. فرزین؛ یادآور شد که بانک‌مرکزی باید سیاست‌های احتیاطی را برای ارزهای دیجیتال با دقت و احتیاط اتخاذ کند.

چالش‌‌ها و مسائل پیش‌رو ارزهای دیجیتال

یکی از چالش‌های اصلی در حوزه ارزهای دیجیتال، نوسانات شدید قیمتی است. فرزین؛ در این باره، گفت: اینکه این امکان وجود دارد در مدت کوتاه ارزش ارز دیجیتالی یک صدم شود، مخاطرات زیادی دارد و نظام بانکی را در پذیرش این مقوله محدود می‌کند. قاعده‌گذاری در این حوزه کار بسیار سختی است و تمام کشور‌ها در ابتدا با چالش مواجه شده‌اند. به گفته او، علاوه بر این، مسائل دیگری نیز باید مورد توجه قرار گیرند:

*امکان استفاده از ارزهای دیجیتال برای رفع تعهدات ارزی

*تدوین مقررات پولشویی و مالیاتی

*نحوه پذیرش ارزهای دیجیتال به‌عنوان وثیقه در نظام بانکی

*فرصت‌های تجاری در شرایط تحریم

رئیس کل بانک‌مرکزی، معتقد است شرایط تحریم می‌تواند به فرصتی برای استفاده از ارزهای دیجیتال در تجارت بین‌المللی تبدیل شود و در این باره می‌گوید که در مواد ۴، ۲۴، ۵۴ و ۶۴ قانون جدید بانک‌مرکزی به موضوع ارزهای دیجیتال و نظام‌های پرداخت نوین اشاره شده است. فرزین؛ همچنین می‌گوید که طبق رسم جهانی، همواره اول تجارت شکل می‌گیرد و بعد قانون‌گذاری، که در حوزه ارزهای دیجیتال نیز همین روال طی می‌شود و تأکید کرد که با توجه به تحریم‌ها، ایران می‌تواند از این دارایی‌‌ها به خوبی بهره ببرد و این شرایط باعث می‌شود تا بتوان از این ابزار نوین در تجارت کشور استفاده کرد.

چشم‌انداز آینده

رئیس کل بانک‌مرکزی در توصیف افق پیش‌روی حوزه ارزهای دیجیتال نیز گفت که در آینده نزدیک، مقررات جامع ارزهای دیجیتال در هیئت عالی بانک‌مرکزی به تصویب خواهد رسید. وی افزود که همچنین توسعه همکاری‌های بین‌المللی در این حوزه، به ویژه با کشورهای عضو بریکس، می‌تواند به تقویت جایگاه ایران در تعاملات مالی منطقه‌ای کمک کند.

منبع: ارزدیجیتال

———-

دیوان عدالت اداری هم فعالیت پلتفرم‌های توزیع دارو را تأیید کرد!

دیوان عدالت اداری مصوبه هیئت مقررات‌زدایی مبنی بر مجاز بودن فعالیت پلتفرم‌های توزیع دارو را تأیید کرد. هیئت مقررات‌زدایی شهریورماه ۱۴۰۲ در مصوبه‌ای اعلام کرد کلیه پلتفرم‌های دارای مجوز از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی یا سایر مراجع صدور مجوز کسب‌وکار اینترنتی می‌توانند در حوزه عرضه دارو از داروخانه‌های دارای مجوز معتبر و تحت نظارت سازمان غذا و دارو به مصرف‌کننده نهایی فعالیت کنند و نیازی به اخذ مجوز جدید ندارند. این رأی هیئت مقررات‌زدایی مورد اعتراض سازمان غذا و دارو قرار گرفت حال دیوان با صدور رأیی مصوبه هیئت مقررات‌زدایی را تأیید کرده است و اعلام کرده صدور این مصوبه در حیطه اختیارات هیئت مقررات‌زدایی بوده است. نکته قابل‌توجه در آن مصوبه تأکید بر پذیرش جایگاه پلتفرمی این کسب‌وکار‌ها بود از سویی در این مصوبه سازمان غذا و دارو مکلف شده تا دستورالعمل نظارت بر فرآیند فعالیت و همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌‌ها (برای رسیدن دارو از داروخانه به مصرف‌کننده نهایی) را طی چهار ماه تدوین و ابلاغ کنند. هر چند این رأی دیوان عدالت اداری با توجه به نهایی شدن دستورالعمل حمل و عرضه دارو از طریق پلتفرم‌های کسب‌وکارهای اینترنتی تا حدودی دیرهنگام به نظر می‌رسد اما با توجه به اینکه این دستورالعمل به صورت کامل در سراسر کشور اجرا نشده است هنوز کارایی خود را از دست نداده است. طبق دستورالعمل حمل و عرضه دارو از طریق پلتفرم‌‌‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی، پلتفرم‌‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی از فروش مستقیم دارو منع شدند و تعیین شد که هرگونه فروش اینترنتی دارو توسط سکو‌ها و وبگاه‌ها تابع مقررات اعلامی وزارت بهداشت است و وزارت بهداشت مسئول نظارت بر این بند انتخاب شده است. هر چند قرار بود در همان زمان ابلاغ این مصوبه توزیع آنلاین دارو در چند استان به صورت آزمایشی آغاز شود و فرآیند اجرای آزمایشی آن نیز دو ماه برآورد شده بود اما در نهایت مهرماه گذشته با چند ماه تأخیر در اجرای این مصوبه فرآیند اجرای آزمایشی توزیع آنلاین دارو از طریق پلتفرم‌‌ها در چهار استان قم، قزوین، زنجان و مازندران اجرایی شد اما هنوز نتیجه اجرای آزمایشی این مصوبه در این استان‌‌ها مشخص نشده است.

بیانیه انجمن تجارت الکترونیک

انجمن تجارت الکترونیک تهران، در این باره بیانیه‌ای منتشر کرده و در این باره اعلام کرده است: روند دیجیتالی شدن خدمات سلامت در ایران با وجود مزایای چشمگیرش، همواره با چالش‌های قانونی و اجرایی روبه‌رو بوده است. یکی از این چالش‌ها، نحوه فعالیت پلتفرم‌های آنلاین در حوزه توزیع دارو است. این موضوع با توجه به حساسیت حوزه سلامت و نیاز به تضمین کیفیت خدمات، باعث ایجاد اختلاف‌نظر بین فعالان حوزه سلامت دیجیتال و برخی نهادهای نظارتی شده است. می‌توان گفت که رأی اخیر دیوان عدالت اداری حامی استفاده از فناوری‌های نوین در نظام سلامت است و می‌تواند به تقویت فعالیت پلتفرم‌های دانش‌بنیان در این حوزه کمک کند. دیوان عدالت اداری در حکمی اعلام کرده که فعالیت پلتفرم‌های اینترنتی برای توزیع و جابه‌جایی دارو کاملاً قانونی است و با قوانین و مقررات کشور مغایرتی ندارد. این تصمیم به استناد قوانین جدید در حوزه مدیریت داده‌ها و بودجه سال ۱۴۰۲ گرفته شده است. این رأی تصریح می‌کند که دستورالعمل‌های موجود مانند آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان و مصوبات هیئت مقررات‌زدایی، کاملاً قانونی هستند و امکان فعالیت پلتفرم‌‌ها در حوزه سلامت دیجیتال را فراهم کرده‌اند. بنابراین، مخالفت یا جلوگیری از فعالیت این پلتفرم‌‌ها فاقد پشتوانه قانونی است. دیوان عدالت همچنین این تصمیم را در راستای حمایت از سلامت دیجیتال و دسترسی آسان‌تر بیماران به خدمات پزشکی و دارویی دانسته است. در ادامه نیما فاضلی؛ رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک تهران، با استقبال از این تصمیم بیان کرده است: خوشحالم از اینکه بار دیگر با استناد به قوانین موجود، بر اصل قانونی بودن موضوع تحویل دارو به دست مردم از طریق پلتفرم‌‌ها تأکید شد. این نتیجه مثبت و امیدوارکننده، پس از مدت‌‌ها تلاش در مقابل اقدامات فراقانونی و نامفهوم سازمان غذا و دارو که با زیر پا گذاشتن قواعد و قوانین موجود و اعمال فشار دور از منطق، مشکلاتی برای پلتفرم‌‌ها ایجاد کرده بود، به دست آمد. او تأکید کرد که بخش‌خصوصی خواهان تعامل سازنده و گفتگوهای منطقی با نهادهای دولتی است: ما نگرانی‌‌ها و دغدغه‌های بخش‌های مسئول و قانون‌گذار را درک می‌کنیم و همواره خواسته‌مان این بوده و هست که به‌جای اقدامات غیرمنطقی و قهری، به‌صورت فعال با این عزیزان در جلسات گفتگو و هم‌اندیشی حضور داشته باشیم تا مشکلات را بشنویم و با هم برای آن‌ها چاره بیندیشیم. فاضلی؛ افزود با تأکید بر اینکه فعالان سلامت دیجیتال به دنبال ارتقای خدمات درمانی با رعایت چارچوب‌های قانونی هستند، بیان کرد: تلاش ما در بخش‌خصوصی بر این است که بخش دولتی را مجاب کنیم تا با نگاهی همه جانبه‌نگر به کلان موضوع سلامت دیجیتال و با در نظر گرفتن منافع کشور و مردم، به‌خاطر دغدغه‌های کوچک قابل حل یا موارد خاص حاصل تضاد منافع شخصی یا سازمانی، کشور و جامعه را از کلیت مفیدی با عنوان فعالیت در بخش سلامت دیجیتال محروم نکنند؛ آن هم در قرن بیست و یک که اتفاقات شگفت‌انگیزی در این حوزه در حال رخ دادن است و دستاوردهای بزرگی ایجاد شده است. رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک تهران، ادامه داد: ما به‌عنوان فعالان کسب‌وکارهای سلامت دیجیتال، در قالب انجمن تجارت الکترونیک و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، امیدواریم دوستان بخش دولتی، فعالیت‌های بخش‌خصوصی را به رسمیت بشناسند تا با فراهم آمدن فضای تعامل، بتوانیم با در نظر گرفتن دغدغه‌های آنها، صلاح کشور و البته منافع کسب‌وکارها، بهترین خدمات در زمینه پیشگیری و درمان را به افراد جامعه ارائه دهیم. تأیید قانونی بودن فعالیت پلتفرم‌های دارویی، می‌تواند به تقویت نوآوری و رشد استارت‌آپ‌های این حوزه کمک کرده و موانع پیش روی آن‌‌ها را کاهش دهد. با این حال، اجرای این تصمیم و رفع چالش‌های اجرایی آن نیازمند همکاری نزدیک بین نهادهای دولتی و بخش‌خصوصی است. اگر این همکاری به درستی انجام شود، سلامت دیجیتال می‌تواند به یکی از ارکان کلیدی ارتقای سطح خدمات درمانی در کشور تبدیل شود.

منبع: پیوست