راندمان پایین نیروگاه‌ها مقصر اصلی ناترازی برق

گروه انرژی -نیروگاه‌ها با مصرف متوسط روزانه ۲۰۷ میلیون مترمکعب گاز در روز، از مهم‌‌ترین مصرف‌کننده گاز در کشور محسوب می‌شوند. این در حالی است که بخش عمده‌ای از مشکلات امروز صنعت برق و کمبود‌های موجود در بخش تولید، قطعاً به پایین بودن راندمان نیروگاه‌ها مرتبط است. آمار و ارقام حاکی از آن است که […]

گروه انرژی -نیروگاه‌ها با مصرف متوسط روزانه ۲۰۷ میلیون مترمکعب گاز در روز، از مهم‌‌ترین مصرف‌کننده گاز در کشور محسوب می‌شوند. این در حالی است که بخش عمده‌ای از مشکلات امروز صنعت برق و کمبود‌های موجود در بخش تولید، قطعاً به پایین بودن راندمان نیروگاه‌ها مرتبط است. آمار و ارقام حاکی از آن است که میانگین راندمان نیروگاه‌های برق ایران بین ۳۴ تا ۳۹ درصد برآورد می‌شود، درحالی که این عدد برای کشورهای پیشرفته حدود ۶۰ درصد است که با بهبود هر نیم‌درصد راندمان نیروگاهی کشور، می‌توان سالانه ۸۴۶ میلیون مترمکعب سوخت صرفه‌جویی کرد. درکنار راندمان پایین نیروگاهی اتلاف در شبکه توزیع نیز یکی از مخاطرات جدی حوزه انرژی کشور است. آنچه برای حل اساسی مشکل انرژی در کشور به‌ویژه در حوزه برق ضرورت دارد، در ابتدا افزایش راندمان نیروگاه‌های کشور است. مهدی مسائلی؛ دبیر سندیکای صنعت برق ایران، با بیان اینکه اگرچه خیلی‌‌ها از «ناترازی انرژی» می‌گویند، ولی بهتر است به‌جای «ناترازی» از «کمبود» انرژی بگوییم، گفت: تبلور کمبود انرژی در برق و گاز حاصل یک چهارضلعی نامنظمی است که یک رأس آن سوخت است و اضلاع دیگر این چهارضلعی، پول، مدیریت و آب است. وی ادامه داد: محصول ناهماهنگی این چهار مورد، کمبود برق در کشور است. راندمان نیروگاه‌های کشور در بهترین شرایط حدود ۴۰ درصد است؛ یعنی ۶۰ درصد سوخت نیروگاه‌ها هدر می‌رود. برق تولیدشده در نیروگاه‌ها باید توزیع و انتقال داده شود که در این مسیر هم با هدررفت انرژی مواجه هستیم. آنچه به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد، ۱۰-۱۲ درصد کمتر از تولید است. یعنی عمده سوخت چرخه تولید برق از بین می‌رود. ما با تکنولوژی قدیمی، نمی‌توانیم راندمان خوبی در حوزه توزیع و انتقال انرژی داشته باشیم. در این باره ابراهیم خوش‌گفتار؛ رئیس هیئت مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق با اشاره به اینکه مسئله‌ای که امروز در رابطه با تولید برق در کشور مطرح است، راندمان پایین نیروگاه‌ها و میزان اتلاف انرژی است که به این فرآیند تبدیل انرژی می‌گویند، اظهار داشت: به‌طور ساده اگر یک مترمکعب گاز به نیروگاه داده شود، در قبال آن ۳٫۷ کیلووات ساعت برق تولید می‌شود. در حال‌حاضر، طبق آمار‌‌ها و جدول‌هایی که توانیر منتشر می‌کند، میانگین راندمان نیروگاه‌های کشور ۳۷ درصد است. این یعنی به‌ازای هر مترمکعب گاز مصرفی، بخش عمده‌ای از آن اتلاف می‌شود و تنها قسمتی از آن به انرژی برق تبدیل می‌گردد. وی افزود: علت پایین بودن راندمان نیروگاه‌ها در ایران، به ارزان بودن قیمت سوخت برمی‌گردد. قیمت پایین سوخت در کشور باعث شده که بسیاری از امکانات موجود برای تبدیل انرژی به برق به درستی استفاده نشود و سرمایه‌گذاری‌هایی برای افزایش بهره‌وری و راندمان انجام نشود. به همین علت، راندمان نیروگاه‌ها در ایران به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از بسیاری از کشور‌های دنیاست. این فعال اقتصادی، ادامه داد: در مورد اتلاف انرژی، طبق برآورد‌‌ها حدود ۱۰ درصد از برق تولیدی در نیروگاه‌ها از طریق فرآیند انتقال از بین می‌رود. این اتلاف به دلیل استفاده از تجهیزات کهنه و قدیمی در شبکه توزیع است. شبکه توزیع کشور به شدت فرسوده شده است و برای بهبود آن نیاز به سرمایه‌گذاری و نوسازی داریم. متأسفانه به دلیل مشکلات اقتصادی و کمبود بودجه، این نوسازی‌‌ها انجام نمی‌شود. در نتیجه، میزان اتلاف انرژی افزایش یافته و باعث بروز مشکلات مختلفی در سیستم انرژی کشور می‌شود. خوش‌گفتار؛ با اشاره به قدیمی بودن نیروگاه‌های کشور، بیان کرد: بسیاری از نیروگاه‌ها زمان عمر مفیدشان به پایان رسیده اما همچنان در مدار تولید برق هستند. به‌عنوان مثال، نیروگاه منتظر قائم، که بیش از ۲۰ سال از عمر مفیدش گذشته و ۱۰ سال پیش باید از مدار خارج می‌شد اما هنوز در حال تولید برق است. این نیروگاه در یک ثانیه ۴۵۰ لیتر آب برای تولید مصرف می‌کند. مثال دیگر، نیروگاه بعثت تهران است که در یک ثانیه ۱۵۵ لیتر آب مصرف می‌کند، این نیروگاه با وجود چنین مصرف بالایی در حال فعالیت است، در حالی که در هیچ کشوری یک نیروگاه با این میزان مصرف وارد مدار نمی‌شود. این نیروگاه‌ها در شرایطی به تولید خود ادامه می‌دهند که نهاد‌های مختلف از مردم خواهش می‌کنند که آب کمتری مصرف کنند. وی ادامه داد: در طی این سال‌‌ها هیچ اقدامی برای بازسازی نیروگاه‌ها انجام نشده و فقط تعمیراتی برای فعالیت آن‌ها در سال بعدی صورت می‌گیرد. در حال‌حاضر ۵۰ درصد نیروگاه‌های ایران با راندمان بسیار پایین در مدار هستند و عمر مفیدشان به پایان رسیده است. به‌طور میانگین، عمر بالای نیروگاه‌ها و راندمان پایین آن‌ها باعث از بین رفتن سالانه ۱۰ تا ۱۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی می‌شود. نائب رئیس هیئت مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق، در ادامه گفت: اولین مشکل ما این است که اقتصاد را به‌طور جدی نمی‌شناسیم. به‌عبارت ساده‌تر، ما افراد اقتصادی نیستیم که برای بهبود وضعیت اقتصادی ملی تصمیمات درست بگیریم. به‌عنوان مثال، اگر گاز خود را به کشور‌های همسایه، مانند عراق، صادر کنیم، سالانه دو میلیارد دلار نقدینگی به کشور وارد می‌شود. این نقدینگی می‌تواند شرایط زندگی بسیاری از مردم را بهبود ببخشد. خوش‌گفتار؛ ادامه داد: یکی از مسائلی که باید به آن توجه کنیم، بازسازی نیروگاه‌هاست. اگر بازسازی‌‌ها انجام می‌شد، امروز مجبور نبودیم از سوخت‌های فسیلی مانند گازوئیل استفاده کنیم. در حال‌حاضر، به دلیل راندمان پایین نیروگاه‌ها، گاهی مجبور می‌شویم از منابع سوختی دیگری استفاده کنیم که علاوه بر افزایش هزینه‌ها، باعث آلودگی بیشتر نیز می‌شود. وی در پایان اظهار کرد: این مسائل فقط به نیروگاه‌ها محدود نمی‌شود. برخی نیروگاه‌ها در شهر‌های بزرگ قرار دارند که مشکلات جانبی بیشتری را به همراه دارند. در نهایت، استفاده از سوخت‌های آلاینده و راندمان پایین نیروگاه‌ها باعث افزایش آلودگی و مشکلات زیست‌محیطی می‌شود.