نفیسه‌سادات شفایی- ضرب‌المثل طرف یک‌شبه ره صد ساله را رفت را حتماً شنیده‌اید. ساده‌‌‌ترین تعریف این ضرب‌المثل رانت است. رانت در جامعه ما کلمه‌ای آشناست؛ کلمه‌ای که برای استفاده‌کنندگانش به معنی رحمت است و برای باقی مفت‌خوری! در همه چیز هم می‌شود رانت را پیدا کرد. از کسی که در بورس است و با اطلاعات […]
نفیسه‌سادات شفایی- ضرب‌المثل طرف یک‌شبه ره صد ساله را رفت را حتماً شنیده‌اید. ساده‌‌‌ترین تعریف این ضرب‌المثل رانت است. رانت در جامعه ما کلمه‌ای آشناست؛ کلمه‌ای که برای استفاده‌کنندگانش به معنی رحمت است و برای باقی مفت‌خوری! در همه چیز هم می‌شود رانت را پیدا کرد. از کسی که در بورس است و با اطلاعات رانتی‌‌اش سهام را به موقع خریداری می‌کند، تا کسی که بدون رقابت از نعمت بیت‌المال برای افزایش مالش استفاده می‌کند! در واقع اگر بخواهیم رانت را به صورت ادبی تعریف کنیم، می‌توان این‌طور گفت که؛ رانت درآمدی بدون اتکای مستقیم به کار و تلاش تولیدی و بدون ریسک و خطر فعالیت‌های اقتصادی است و انواع مختلفی دارد. مثلاً در سیاست ارائه انحصاری کالایی به یک فرد برگزیده را می‌توان نام برد. در اقتصاد رانتی‌‌ها با استفاده از آشنایان خوب خود به منابع مالی همچون وام‌های میلیاردی دست پیدا می‌کنند! اصولاً سیستم‌های رانتی در کشورهایی که دارای مواهب خدادادی هستند به‌راحتی شکل می‌گیرد زیرا شما برای حکومت و اداره امور، نیازی به تلاش نداشته‌اید و یکسری منابع را استخراج کرده و با فروش آنان قدرت اداره امور را به‌دست آورده‌اید. این پدیده در کشور ما نیز شیوع داشته است. در اقتصادی که سالانه ده‌ها میلیارد دلار رانت نفتی در قالب ارزترجیحی، انرژی ارزان، مخارج دولت و… به آن تزریق می‌شود، صد‌‌ها هزار میلیارد تومان پول چاپ شده و از طریق بدهی دولت و بانک‌ها به بانک‌مرکزی در اقتصاد به چرخش درمی‌آید، میلیارد‌‌ها مترمکعب فراتر از آستانه قابل‌قبول از ذخایر آبی کشور مصرف می‌شود، دستگاه‌های دولتی به بهانه هدایت، نظارت، توسعه‌گرایی و نظایر آن برای خود رانت خلق کرده و آن را توزیع می‌کنند و…، معلوم است که فساد سرسخت و فراگیر می‌شود. اما اگر راهبرد «توزیع رانت» جای خود را به راهبرد «تولید ثروت» بدهد و در نتیجه آن توسعه در صدر اولویت‌‌‌ها قرار گیرد، داستان به کلی تغییر می‌کند و اقتصاد مسیر متفاوتی را طی خواهد کرد. در چنین شرایطی از حجم مبادله رانت در اقتصاد به‌شدت کاسته می‌شود و در نتیجه، بخش بزرگی از فساد موضوعیت خود را از دست می‌دهد و به‌تدریج به حاشیه می‌رود و قابل کنترل خواهد شد. از سوی دیگر، کارگزاران نهاد دولت نیز خواسته یا ناخواسته به‌طور عمده با معیارهای کارآمدی ارزیابی خواهند شد، نه چیز دیگر و این خود بخش مهمی از فساد را کنار می‌زند؛ چون کارآمدی یعنی حداکثر تحقق اهداف توسعه‌ای با حداقل هزینه.
نظر رئیس‌جمهور درباره رانت
صدای دولت چهاردهم نیز از رانت بلند شده است اما سؤالی که مطرح است اینکه آیا ابزار مقابله با رانت وجود دارد؟ مسعود پزشکیان؛ رئیس‌جمهور دیروز (سه‌شنبه) در سی‌ویکمین همایش ملی و دوازدهمین همایش بین‌المللی بیمه و توسعه، گفت: این باور هست که ما را حرکت می‌دهد. اگر نپذیریم در سطح پایین خواهیم ماند. شما به‌عنوان کارشناسان و مدیران می‌توانید کمک کنید تا بتوانیم ناترازیها را حل کنیم. همه می‌گوییم ناترازی هست اما می‌گوییم به هیچ چیز دست نزنید. پس چه کار کنیم؟ نمی‌شود مملکت را اداره کنیم و ۱۵۰ میلیارد دلار یارانه پنهان را غیرمنصفانه دهیم. یک عده نان شب نداشته باشند اما یک عده با رانت برخوردارتر شوند.
پارسال ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان رانت توزیع شد
وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز، در ادامه این همایش درباره ناترازی‌های اقتصادی، گفت: در سال گذشته به علت چند نرخی بودن ارز ۱۷۰۰ همت رانت توزیع شد. ما به دنبال رفع ناترازیها و از بین بردن ریشه‌های اصلی بروز تورم هستیم. مواردی مانند چندنرخی بودن ارز و یارانه‌های پنهان از عوامل ایجاد تورم در کشور است. به‌طوری که سال گذشته به‌خاطر اختلاف میان نرخ‌های ارز ۱۷۰۰ همت رانت توزیع شد و در دو سال گذشته بیش از یک‌هزار همت کسری عملیاتی بودجه بوده است.
حرف‌های خودی و بی‌خودی خوشا رانت و وضع بی‌مثالش! در یادداشت قبلی از خوش‌خوشان بودن حال و احوال انحصارمندهای بچه‌زرنگ صحبت کردیم و عرض کردیم که هیچ کس در طول تاریخ پیدا نشده است که بر خوبی و ارزشمندی و تکریم انحصار سخن نگفته باشد و در عین حال خود از انحصار بهره نبرده […]
دیدگاه بسته شده است.